Այս հարցումին պատասխան պէտք է տան Հայաստանը եւ սփիւռք(ները):
Եթէ մեր քաղաքական միտքը եւ նախաձեռնութիւնները հիմնուին 3+10 միլիոնի վրայ, զայն բերեն յանձնառութեան եւ մասնակցութեան, պատճառ չենք ունենար աւաղելու ի տես եւ ի լուր արտագաղթի, հայրենադարձութիւնը կը դադրի ցանկութիւն եւ ճառ ըլլալէ, կ’ըլլայ հայրենիքի իւրաքանչիւր թիզ հողի (ոչ միայն Երեւանի) տիրութիւն եւ ծաղկում:
Հայաստանը համայն հայութեան հայրենիք ըլլալու հոգեպարար յայտարարութիւնը ամպերէն իջնելու եւ իրականութիւն դառնալու համար 3+10 միլիոնը հաւասարապէս պարտաւորութիւններ, պատասխանատուութիւններ եւ իրաւունքներ պէտք է ունենայ, 10 միլիոնը առանց բանտարկելու զգացական հայրենասէրի, զբօսաշրջիկի եւ բարեսէրի (Ամերիկայի հօրեղբօր) դերին մէջ: 10 միլիոնը ոչ մէկ ներկայացուցչական դեր եւ իրաւունք ունի համայն հայութեան հայրենիքի ղեկավարման գործին մէջ, դերակատար չէ, անոր մնացած է յուզուելու, ուրախանալու եւ տխրելու իրաւունքը՝ ըստ պահերու եւ ըստ իրադարձութեանց:
10 միլիոնը, իր կարգին, հայրենիքին տէր ըլլալու համար պիտի ըլլայ, ըլլար, նաեւ ծառայ, Սահմանադրութեամբ ճշդուած իրաւունքներով եւ պարտաւորութիւններով: Այդ 10 միլիոնը, միւս 3 միլիոնին պէս պէտք է վճարէր եկամտահարկ, օրէնքով սահմանուած եղանակով ծառայէր բանակին, ունենար քաղաքացիութիւն: Ոչինչ սահմանուած է այս ուղղութեամբ: Հետեւաբար 10 միլիոնը կը մնայ բանտարկուած հանդիսատեսի, զբօսաշրջիկի եւ բարեսէր-բարերարի դերին մէջ: Եւ Հայաստանը կը զրկուի, ինքզինք կը զրկէ 10 միլիոնի ներկայացուցած-ներկայացնելիք կարողականութիւններէն (պոտենցիալ):
Կարդացեք նաև
Այս հարցը սերտօրէն կ’առնչուի ղեկավարման-իշխանութեան մասնակցութեան անշրջանցելի իրաւունքի: Միշտ մեկնելով այն գեղեցիկ սկզբունքէն, որ Հայաստանը համայն հայութեան հայրենիքն է: Այսինքն Հայաստան-Հայրենիքի եւ հայ ժողովուրդի ճակատագրի տնօրինումը պէտք է ըլլար 3+10 միլիոնի պատասխանատուութիւն, յանձնառութիւն եւ պարտականութիւն: Այս ազգային կարգը չէ քննուած, այդ մասին որոշում չկայ, եւ եթէ զանց առնենք պետութեան մը մակարդակին սիրողական եւ մանրուք գործակցութիւնները, ամէն ինչ ընթացած է եւ կ’ընթանայ դուք հոն մենք հոսի լճացման մթնոլորտի մէջ:
10 միլիոնը ղեկավարման օղակներէն բացակայ է: Ձայն չունի: Լսելի չէ:
Հայաստանէն սփիւռքներ, սփիւռքներէն Հայաստան այցելութիւններ, խորհրդաժողովներ, ոչ մէկ ատեն օրակարգ չեղաւ 3+10 միլիոնը միացած տեսնելու, հաւաքական պատասխանատուութեան եւ գործի բերելու հարցը:
Կեանքի չկոչելով 3+10 միլիոնի կարողականութիւնը, մենք մեզ զրկեցինք այն հզօրութենէն՝ զոր կրնայինք ունենալ: Եւ չգտնուիլ ներկայի պարտուածի վիճակին մէջ, երբ կը փորձենք նախ ապաւինել ուրիշի, ուրիշներու, որոնք կ’որոշեն մեր փոխարէն, Հայրենիքի անկախութիւնը, ապահովութիւնը, որպէս պետութիւն չանհետանալու հնարը կը տեսնենք ենթակայութիւններու մէջ, մեզմէ դուրս ուժերու հոգատարութեան (protectorat, Հայաստան կ’ըսեն՝ պրոտեգտորատ:
Մինչեւ ե՞րբ կրնանք ներազգային կեանքի բաժակ մը ջուրին մէջ փոթորիկներ սարքել: Այս սիրողականութիւն (ամաթէօրիզմ) է:
Ազգի եւ Հայրենիքի ճակատագրին, լինելութեան եւ պատմութեան բեմին վրայ մնալու կամք ունեցող Առաջնորդ պէտք է այսօր, անոնց պատկերով, որոնք յայտնուած են ժողովուրդներու պատմութեան մէջ: Ժողովուրդը, ներսը եւ դուրսը, ողջմտութեան հրաշք պահու մը, ինք պիտի յայտնաբերէ այդ Առաջնորդը:
Եթէ Առաջնորդներու բազմապատկումը վերջնականապէս չէ խամրած ազգին եւ հայրենիքին տէր ըլլալու քաջ ողջմտութիւնը, չէ դատարկուած խօսքի կապարճը:
Միշտ մտածելով, որ այդ բազմապատիկները օր մի պիտի գտնուին պատին առջեւ եւ պիտի հասկնան որ արդէն ուշ է:
Հասկնալու կարողութիւնը մեծ առաքինութիւն է:
Յ. ՊԱԼԵԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հայրենիք» թերթի այս համարում
