Բլոգեր Ալեքսանդր Լապշինը ծավալուն գրառում է կատարել 2020թ. Նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության մեկամյակի կապակցությամբ՝ համեմատելով Հայաստանում և Ադրբեջանում սեփական կորուստների ընկալումները:
«Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի ժամանակ ես Իսրայելում էի և կատարվողի մասին իմանում էի լուրերից և ծանոթներից, այդ թվում, որոնք կռվում էին: Ոչ միայն հայերից, այլ որոշակի թվով ադրբեջանցիներից, հիմնականում թալիշներից: Բացի այդ, ես մի քանի անգամ շփվել եմ պատերազմի ժամանակ Եվրոպայում ապրող Իլհամստանի ընդդիմադիրների հետ, և գիտե՞ք ինչից էի ապշած: Եթե հայերն իսկապես կռվում էին հայրենիքի համար, իրենց հողի համար և սգում էին յուրաքանչյուր զոհվածի կորուստը, ապա իլհամստանյան կողմում դա նման էր բեմադրված ներկայացման, որի վրա փող էին աշխատում: Հիշեք երջանիկ Իլհամ Ալիևին, որը երբեք չի ծառայել բանակում և գեներալի համազգեստ էր հագնում՝ հանուն բեմադրված լուսանկարների: Ժողովուրդն ուրախացած ծափահարում էր՝ «Փառք Իլհամին, մեծն հաղթողին»: Դուք դա նորմա՞լ եք համարում:
Եթե Հայաստանում ոչ մեկը չի թաքցնում կորուստները, և յուրաքանչյուր զոհ ամբողջ ժողովրդի ցավն է, ապա Իլհամստանում թքած ունեն: Այնտեղ մինչ այժմ հազարավոր ընտանիքներ չեն կարողանում տեղեկություն ստանալ, թե ինչ է եղել իրենց հարազատների հետ: Քանի որ կա վերևից հրաման՝ թաքցնել կորուստները: Նրանք անմիջապես պատերազմից հետո հայտարարեցին, որ զոհվել է 2800 մարդ: Վերջ: Այլևս ոչ մի բան չի կարելի ավելացնել, այդպես է հրամայել Իլհամ Ալիևը: Ուստի Իլհամստանի զինծառայողների հազարավոր մարմիններ ընկած են փակ զորամասերում կամ էլ թաղվել են եղբայրական գերեզմաններում, որոնց գտնվելու վայրը գաղտնի է: Վերևում ես հիշատակեցի ինձ ծանոթ թալիշների մասին: Այդ տղաներից մեկն ինձ պատմել է, որ իր ջոկատում զոհվել են զինվորների մեծ մասը, բայց մեկ տարի անց իշխանությունները նրանց մարմինները չեն հանձնում ընտանիքներին, որպեսզի հուղարկավորեն: Ինչո՞ւ: Իշխանություններն ասել են 2800 զոհ, նշանակում է՝ այդպես էլ պետք է լինի. չի կարելի փչացնել վիճակագրությունը:
Երբեք չեմ մոռանա՝ ինչպես Իլհամստանի մի ընդդիմադիր Եվրոպայից ինձ զանգահարեց և ուրախությամբ ուղարկեց մի տեսանյութ, որտեղ իրենց զինվորներն անարգում էին հակառակորդի մարմինները, ավերում հուշարձանները, պարում և միզում խաչերով տապանաքարերի վրա: Այդ տեսանյութը նա ուղեկցում էր հիացական մեկնաբանություններով, թե ինչ հերոս և հաղթանակող է Իլհամ Ալիևը: Այստեղ հետաքրքիր է այն փաստը, որ նախկինում՝ նախքան պատերազմը, նույն մարդն ամեն ձև անիծում էր Ալիևին, մեղադրում գողության, ակտիվիստներին հետապնդելու, Իլհամստանում իշխանությունը բռնազավթելու մեջ: Իմ հարցին՝ ափսոս չե՞ն զինվորները, որոնց շարքերում կորուստները քիչ չեն, գուցե նույնիսկ շատ են, նա պատասխանեց (մեջբերում). «Թեկուզ թող բոլոր իլհամստանցիները շեհիդ դառնան, մեր կանայք նոր շեհիդներ կծնեն»: Այստեղ տեղին է հավելել, որ նա ինքը երբեք չի ծառայել բանակում և իր երեխաներին էլ բարեհաջող դուրս է տարել Եվրոպա՝ թերևս համարելով, որ շեհիդ պետք է դառնան ուրիշները, իսկ իր սեփական երեխաներն արժանի են ստանալ եվրոպական կրթություն և ապրել Փարիզում կամ Բեռլինում:
Կարդացեք նաև
Դուք կարդացե՞լ եք իլհամստանցիների՝ պատերազմի վերաբերյալ մեկնաբանությունները սոցցանցերում: Դա աղբի և վիրավորանքների մի ամբողջ հոսք է: Ոչ մի գրամ առողջ բանականություն, ոչ մի կտոր ափսոսանք կամ հարգանք թեկուզ սեփական զոհերի նկատմամբ: Նրանք պարզապես թքած ունեն թե՛ յուրայինների, թե մյուսների վրա. կարևորը հայփն է, ոսկորների վրա պարը, և դա է Իլհամստանի ղեկավարության ձեռքբերումը Իլհամ Ալիևի ղեկավարությամբ:
Ընդհանուր առմամբ պատերազմի զոհերի նկատմամբ վերաբերմունքը սկզբունքորեն տարբերվում է Հայաստանում և Իլհամստանում: Երևանում, Գյումրիում, Գորիսում, Կապանում մինչ օրս սգում են մերձավորներին և աղոթում խաղաղության համար: Բայց մինչ Հայաստանում սգում են իրենց հերոսներին, Իլհամստանում ուրախանում են հարևանի դժբախտությամբ՝ մոռանալով սեփական դժբախտության մասին:
Սա արդյունք է Իլհամստանի հանրության մեջ տարիների ատելության և արմենոֆոբիայի քարոզչության: Սա ինձ հիշեցնում է ծայրահեղ իսլամիստական «Համասը» կամ ISIS-ը, որոնք նույնպես, ընդհանուր առմամբ, թքած ունեն սեփական զոհերի վրա, կամ «նորերին կծնեն», և առավել կարևոր է արտաքին պաթոսը, քան ապրումակցումը գոնե սեփական զոհերի նկատմամբ:
Ինչպես ասում էր Իսրայելի նախկին վարչապետ Գոլդա Մեերը, «արաբների և հրեաների միջև խաղաղություն կհաստատվի այն ժամանակ, երբ նրանք իրենց երեխաներին ավելի շատ կսիրեն, քան կատեն մերոնց»: Նույնը վերաբերում է և Իլհամստանին»,- գրել է Լապշինը:
Պատրաստեց Վիկտորյա ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆԸ
