Վերջերս մի դասախոսություն էի լսում, որի էությունը հետեւյալն էր՝ the opposite of addiction is connection. անկախ նրանից, թե ինչից է մարդը կախվածության մեջ՝ թմրանյութերից, ծխախոտից, ալկոհոլից, համացանցից, քաղաքական կամ կրոնական տոքսիկ գաղափարներից, դրա դեմ արդյունավետ «դեղամիջոցը» ոչ թե այդ մարդու մեկուսացումն է, որը կարող է մտցնել նրան ավելի «խորը» պատյանի մեջ, այլ հակառակը՝ հնարավորինս լայն շփումը: Կախվածությունը, համաձայն այդ տեսության, արդյունք է միայնության զգացողության, որը մարդիկ փորձում են հաղթահարել՝ կառչելով ինչ-որ վատ սովորությունից կամ վնասակար խմբակից: Եթե ցանկություն կա այդ դժբախտ մարդկանց օգնելու, պետք է ոչ թե լռեցնել կամ մերժել նրանց, պետք է հակառակը՝ փորձել նրանց հետ շփվել:
Արեւմուտքում վերջին տարիներին տարածվել է, այսպես կոչված, «մերժման», «բոյկոտի» մշակույթը, երբ իբր «ազատական» գաղափարներ դավանողները օստրակիզմի են ենթարկում բոլոր նրանց, ովքեր, իրենց կարծիքով, դուրս են գալիս «քաղաքական կոռեկտության» որոշակի սահմաններից: Օրինակ, Black Lives Matter շարժումը պայքարում է ռասիզմի դեմ: Այդ՝ չափազանց մերժելի, կասեի անգամ՝ նողկալի երեւույթի դեմ պայքարը շարժման մի մասին դրդում է նույնքան մերժելի վարքի, այդ թվում՝ խոսքի ազատության սահմանափակման, երբ, օրինակ, որոշակի թեմաների շուրջ փաստորեն արգելվում է քննարկում ծավալել:
Շարժման ակտիվիստները մերժում են ոչ միայն ներկայիս «վատ գաղափարները», այլեւ փորփրում են իրենց երկրների անցյալը, եւ այսօրվա չափանիշներով դատում են իրենց պատմական դեմքերին: Ըստ այդմ, շարժման ակտիվիստները ռասիստական հակումներ են տեսնում Ջորջ Վաշինգթոնի, Թոմաս Ջեֆերսոնի, Աբրահամ Լինքոլնի, Ուինսթոն Չերչիլի, բելգիացի թագավոր Լեոպոլդ Երկրորդի մոտ եւ պահանջում են տապալել նրանց արձանները, անվանափոխել նրանց դպրոցները: Մեղքի իր բաժինը, նրանց կարծիքով, ունի նաեւ… Քրիստափոր Կոլումբոսը՝ ո՞վ էր նրան խնդրում Ամերիկա հայտնագործել, թող հանգիստ նստեր իր Ջենովայում, եւ հազարավոր հնդկացիներ չէին ոչնչացվի: Անցած տարի խնդիրն այնքան էր սրվել, որ մի շարք հայտնի մտավորականներ, այդ թվում՝ գրող Ջոան Ռոուլինգը, սոցիոլոգ Մալկոլմ Գլադուելը, լեզվաբան ու փիլիսոփա Նոամ Չոմսկին հանդես եկան բաց նամակով, որում, մասնավորապես, նշում էին, որ «վատ գաղափարները հաղթահարելու լավագույն միջոցը փաստարկելն ու համոզելն է, ոչ թե լռեցնելը կամ ձեւ անելը, թե դրանք գոյություն չունեն»:
Կարդացեք նաև
Ասվածը վերաբերում է ոչ միայն Արեւմուտքում տարածված ռասիստական եւ հակառասիստական աղանդներին: Հայաստանում էլ, ինչպես հայտնի է, կան աղանդներ. ընդ որում, կրոնական եւ քաղաքական աղանդներին վերջերս միացել է «հակապատվաստումային» աղանդը: Ամբողջ խնդիրն այն է, որ խմբակների դեմ ագրեսիվ, մերժողական պայքարը ոչ միայն չի ոչնչացնի դրանց, այլեւ պայքարողներին նույնպես կդարձնի աղանդավոր: Այդպիսով աղանդների թիվը կավելանա:
Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
