Ասում է արաբական պարերի հայտնի կատարող Սամիրա Զոպունյանը
Օրերս, ավելի ճիշտ՝ հուլիսի 17-ին, համացանցում իսկական իրարանցում էր, այս անգամ՝ մշակութային թեմայով։ Տեսանյութ էր տարածվել Հանրապետության հրապարակից, ուր շքեղ արտաքինով ու արաբական շքեղ տարազով մի կին ներկայացնում էր արաբական պար։
Մեկնաբանությունների տարափ էր, մեկը գրում էր, թե դա Փաշինյանի «պրոտեժեն» է, որոշներն էլ պնդում էին, թե կինը հայուհի է ու նման միջոցով ցանկություն ունի դառնալ հայտնի, գրավել տղամարդկանց եւ այս ամենն, իհարկե, «շաղախում» էին անձնական վիրավորանքով, օգտատերերի մի մեծ խումբ էլ պարզապես անտեսելով ներկայացվող պարի իսկապես բարձրակարգ ու բարձրարվեստ մատուցումը, անվայել արտահայտություններով ու բառամթերքով էր մեկնաբանություններ անում։
Այս ողջ պատմության մեջ ցավալին այն է, որ մեր երկիր հյուրախաղերի եկած արվեստագետներն առաջին հերթին նշում են հայ հանդիսատեսի խստապահանջ ու պրոֆեսիոնալ լինելը։
«Առավոտը» պարզեց, որ պարուհին մեր հայրենակիցն է, Ադըղեայի Հանրապետության վաստակավոր արտիստ Սամիրա Զոպունյանը։
Զրույցի սկզբում պարուհին նշեց, որ իր համար թարգմանել են համացանցում, այդ թվում՝ իր ֆեյսբուքյան եւ ինստագրամյան էջերում տեղ գտած շուրջ 20 մեկնաբանությունները, ասաց, որ նույնիսկ արտերկրից են կապվել իր հետ, իսկ ռուսաստանաբնակ հայերն էլ զարմացած գրել են. «Երեւանի հրապարակում պար ներկայացնելուց բացի, այդ ի՞նչ ես արել, որ խայտառակել ես հայուհու անունը։ Ինձ փոխանցեցին, որ քոմենթների մեջ նման բովանդակության գրառում է արել նաեւ Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր Արման Աբովյանը։ Ես արդեն երկու ամիս գտնվելով Հայաստանում, շփվելով իմ գործընկերների հետ, խայտառակություն կհամարեի այն փաստը, որ այստեղ պարարվեստի ներկայացուցիչներն արդեն երեք տասնամյակ թոշակի են անցնում ընդհանուր հիմունքներով, ինչը պառլամենտի որոշումն է։ Այնպես որ, դեպուտատը կարող էր իր պաշտոնավարման ընթացքում գոնե այդ հարցը բարձրացներ, ինչը այս դեպքում մասնագիտական կրթություն չի պահանջում։ Դարերից եկած մշակույթ ունեցող ժողովրդին վայել չէ նման վարքագիծը։ Խնդրում եմ հոդվածում անպայման նշեք, որ ես մեծ հաշվով վիրավորված չեմ իմ հայրենակիցներից։ Իսկ ինչ վերաբերում է վարչապետ Փաշինյանի «պրոտեժեն» լինելուն, նրան գիտեմ միայն TV-ներից»։
Կարդացեք նաև
Յութուբում շուրջ 50 միլիոն հետեւորդ ունեցող մեր հայրենակցուհուն խնդրեցինք հակիրճ ներկայացնել իր բեմական անցած ուղին։ «Նախ նշեմ, որ առաջին մասնագիտությամբ ես մանկական հոգեբան եմ, բայց փոքրուց երազած պարի ոլորտը շատ շուտ գլուխ բարձրացրեց, այնքան շուտ, որ որպես հոգեբան մեկ օր էլ չեմ աշխատել։ Ադըղեայում ուսանել եմ պետական համալսարանում՝ ստանալով խորեոգրաֆի որակավորում եւ այնքան էի խորացել, ուսումնասիրել աշխարհի ժողովուրդների պարերը, որ դեռեւս ուսանողական տարիներին ինձ վստահվեց դասավանդել հենց նույն համալսարանում։ 15 տարի պրոֆեսիոնալ բեմում եմ, արաբական պարերով հանդես եմ եկել Ռուսաստանում, Թունիսում, Մարոկկոյում, Եգիպտոսում, Հնդկաստանում, Կիպրոսում…»,- տեղեկացրեց Սամիրան։
Հետաքրքրությանը, թե՝ աշխարհի ժողովուրդների պարերից ինչո՞ւ է հատկապես ընտրել արաբականը, արվեստագետը նախ նշեց, թե յուրաքանչյուր երկրում դրոշից եւ օրհներգից բացի, կա եւս մեկ՝ ոչ պակաս կարեւոր, իր խոսքով՝ հատկություն՝ պարը եւ յուրաքանչյուր ազգ բնութագրվում է իր շարժումներով, ռիթմերով ու տեմպերով, որոնք զարգացել են պատմականորեն, հետո էլ մանրամասնեց. «Խորեոգրաֆիայի առանձնահատկություններով կարելի է հեշտությամբ որոշել, թե ինչ ազգություն ունի պարողը, ինչ երկիր է ներկայացնում։ Բազմաթիվ հյուրախաղերի ընթացքում եկել եմ եզրահանգման, որ աշխարհում ամենահայտնի ժողովրդական պարերն են արաբականը, աֆղանականը, ուկրաինականը, ռուսականը, լեհականը եւ, իհարկե, կովկասյան պարերը՝ վրացականը, չեչենականն ու հայկականը։ Օրինակ՝ արաբական պարերը մինչ այժմ կատարում են կանայք՝ իրենց հաճույքի համար, իսկ նրանք հանդես են գալիս ինչպես բաց երկնքի տակ, այնպես էլ մեծահարուստների առանձնատներում՝ մեծ պարգեւի դիմաց։ Արաբական պարի բեմականացումը հիմնականում կապված է եգիպտական երաժշտության, աքսեսուարների եւ տարազների հետ։ Այն մեծապես պայմանավորված է անցյալ դարի կեսերին Եգիպտոսում այդ ժանրի չափից արագ տարածման հետ։ Եվ նման «եգիպտամետ», «արաբամետ» կողմնորոշման արդյունքում պարսիկները, թուրքերը, աֆրիկյան ժողովուրդներն այս պարն անվանում էին արաբական ու հանդես գալիս միայն արաբական երաժշտության ուղեկցությամբ…»։
Ռեպլիկին՝ արաբական պարը հաճախ անվանում են պորտապար, պարուհին մեկնաբանեց. «Աշխարհում այս պարի մասին խոսելիս, այն ներկայացնելիս ամենաշատն օգտագործում են «Belly Danse» տերմինը, որն ամերիկյան տարբերակ է եւ բխում է «Belly» բառից ու նշանակում է որովայնի ներքեւի հատվածը՝ պորտից ներքեւ։ Ենթադրվում է, որ պարի անվանման այս տարբերակը գալիս է ֆրանսիական «Danse du Ventre»-ից, որը անգլերեն թարգմանած նշանակում է ստամոքսի կամ որովայնի պար։ Հենց սա է պատճառը, որ արաբական պարի անվան ռուսերեն տարբերակի նման մեծ ժողովրդականություն վայելողը «որովայնի պար» անվանումն է»։
Զրույցի ընթացքում Սամիրան հայտնեց, որ աշխարհի տարբեր երկրներում իր հյուրախաղերի «մեղավորը» անձնական պրոդյուսերն է եւ առանց նրա անունը հայտնելու նշեց, թե օրերս իր ծառայություններն է առաջարկել մոսկովյան մի պրոդյուսերական կենտրոն, որի առաջարկը սիրով ընդունել է։ Նաեւ հավելեց. «Օրերս հայաստանյան մի պրոդյուսերական ընկերությունից էլ եմ առաջարկ ստացել, բայց նույնիսկ մեծ ցանկության դեպքում այն ընդունել չէի կարող»։
Զրույցի ընթացքում պարուհին ասաց, որ երեք տարի առաջ երկու օրով է եղել Հայաստանում, հիմա էլ 4 օրով էր եկել, բայց արդեն երկու ամիս այստեղ է, մոտ մեկ ամիս է՝ իր արվեստն է ցուցադրում երեւանյան ռեստորաններից մեկում։
Դիտարկմանն ի պատասխան, թե հայրը ինչպե՞ս է վերաբերվում դստեր ընտրած մասնագիտությանը, պարուհին ներկայացրեց հետեւյալ պատմությունը. «Բնականաբար, գենն իրենն ասում է. հայրս կտրականապես դեմ էր։ Ազգությամբ ռուս մայրս էլ չէր խրախուսում, բարեկամներս նույնպես։ Բայց երբ ինձ դիտեցին ոչ միայն ռուսաստանյան առաջին ալիքի, այլեւ այլ TV-ներով, այդ թվում՝ արտասահմանյան, մանավանդ երբ սկսեցի հանդես գալ շոու-բիզնեսի այնպիսի աստղերի տեսահոլովակներում, ինչպիսին են Ավրահամ Ռուսսոն, կիթառահար ԴիԴյուԼյան, կովկասյան ճանաչված շանսոնյեների՝ Այդամիր Մուգույի, Մուհամեդ Զիբովի, հայկական արմատներով Անժելիկա Նաչյոսովայի եւ մյուսների ընկերակցությամբ, ուղիղ ասած՝ նրանք եթե ոչ ամբողջովին, ապա մասամբ փոխեցին իրենց կարծիքը արվեստիս հանդեպ։ Զգում էի, որ նույնիսկ հպարտություն են ապրում։ Ընդ որում, հարազատներիս խոստացել էի, որ Հայաստան թեպետ մասնավոր այցիս օրերին մեկ-երկու տեսահոլովակ կնկարահանեմ պատմամշակութային վայրերում։ Եվ երբ այդ նպատակով պատրաստված գնացի Գառնի, Զվարթնոց, ինձ չթույլատրեցին նկարահանումներ կատարել, պատճառաբանելով, թե նախարարությունից զանգել-զգուշացրել են, որ ինձ չթույլատրեն։ Բայց քանի որ ծնողներիս, բարեկամներիս խոստացել էի, համառեցի ու նշածս վայրերում գիշերն իրականացրի նկարահանումներ»։
Անդրադառնալով պարարվեստին, հետաքրքրվեցինք՝ հայկական պար կա՞ իր համերգացանկում, Սամիրան նշեց, որ համալսարանում աշխարհի ժողովրդական պարերի իր խորեոգրաֆը ազգությամբ կաբարդին էր, որը հիանալի ուսուցանել է նաեւ հայկական պար. «Դեռեւս այն բացակայում է, բայց խոստանում եմ հաջորդ անգամ, երբ այստեղ հանդես կգամ մենահամերգով, անպայման ծրագրում կլինեն նաեւ հայկական պարեր»։ Եվ քանի որ արեւելյան պարերը դիտարժան են նաեւ շքեղ հագուստներով, հարցրինք՝ որտեղի՞ց է ձեռք բերում, մանավանդ որ, ենթադրվում է դրանց թանկարժեք լինելը։ «Այո, արաբական տարազները, կոստյումները շատ թանկ են։ Պատահում է, որ դրանց վրա աշխատում եմ նաեւ ես, բայց շատ աշխատատար է ու ժամանակատար կոստյումների ստեղծումը։ Կարճ ասեմ՝ ինչ աշխատում եմ, «գնում» է զգեստների վրա»,- վստահեցրեց Սամիրա Զոպունյանը։
Ողջ զրույցի ընթացքում պարուհին ցավով նշեց, որ չհասցրեց Հայաստանից հետո այցելել ԱՄՆ, քանի որ Ջիվան Գասպարյանին խոստացել էր վարպետի հերթական տեսահոլովակում պարել դուդուկի հնչյունների ներքո:
Սամվել ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
30.07.2021
