Շուրջ 2 ամիս առաջ Սյունիքի մարզի Սեւ լճի տարածքում հատելով Հայաստանի սահմանը՝ մի քանի հարյուր ադրբեջանցիներ հաստատվեցին ՀՀ տարածքում: Այնուհետեւ նույնը տեղի ունեցավ Գեղարքունիքի մարզում: ՀՀ իշխանությունները որոշեցին իրավիճակը հանգուցալուծել խաղաղ ճանապարհով եւ դիմեցին ՀԱՊԿ-ին:
Մեկուկես ամսվա քննարկումներից հետո նախօրեին լրագրողների հետ զրույցում ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարը հայտարարեց, որ Հայաստանի հարավում սահմանային իրավիճակի սրումը ՀԱՊԿ կանոնադրության դրույթներով չի անցնում: Ըստ նրա՝ կառույցի ներուժը գործադրվում է միայն ագրեսիայի, հարձակման դեպքում, մինչդեռ այս պարագայում սահմանային միջադեպ է, զոհեր էլ չկան: Մեր հարցերին պատասխանել է «Իմ քայլը» խմբակցության անդամ, ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի անդամ Սոս Ավետիսյանը:
– Պարոն Ավետիսյան, ՀԱՊԿ-ն վերջապես պատասխանեց Հայաստանին: Բայց «պարզվում է», որ սահմանային իրավիճակի սրումը չի մտնում ՀԱՊԿ կանոնադրության դրույթների տակ. զոհեր, ագրեսիա չկա: Սպասելի՞ էր ձեզ համար նման արձագանքը:
– Բավական տարօրինակ արձագանք է, տարակուսելի, որովհետեւ նախ զոհ կա. ցավոք սրտի, արեւելյան ուղղությունում մենք մեկ զոհ ունենք, ադրբեջանցիները հայ զինվոր են սպանել: Երկրորդ, Հայաստանը դիմել էր ՀԱՊԿ-ին ոչ թե ագրեսիայի վերաբերյալ՝ 4-րդ կետով, այլ 2-րդ կետով, որը ենթադրում է՝ տարածքային ամբողջականությանը սպառնացող վտանգի դեպքում ՀԱՊԿ-ն պետք է արձագանքի: Այսինքն՝ մեր կողմից պատշաճ դիմումի ձեւը պահպանված է եղել: Բացի այդ, Զասը խոսում է Հայաստանի հարավի մասին, մեր խնդիրը հարավարեւելյան սահմանի՝ Սյունիքի եւ Գեղարքունիքի մասին է:
Կարդացեք նաև
– Նույն Զասը, Տաջիկստանում ստեղծված իրավիճակին արձագանքելով, անհանգստություն է հայտնել եւ հայտարարել, որ պետք է աջակցել՝ այդ երկրի հարավային սահմանների անվտանգությունը ապահովելու համար: Ի՞նչ եք կարծում, երկակի ստանդարտների հե՞տ գործ ունենք:
– Երկակի ստանդարտներ, այո՛, իրավացիորեն եք նշում: Բայց ես կարծում եմ, որ 6 անդամ պետություններն ունեն նույն իրավունքներն ու պարտականությունները, եւ պետք է այդ տրամաբանության մեջ խնդրին նայենք: Եթե ՀԱՊԿ-ը ընդհանուր անվտանգային համակարգ է, ապա այդտեղ անդամների տարածքային ամբողջականության հարցերը պետք է անհանգստություն առաջացնեն բոլոր անդամ պետությունների համար: Ես չեմ կարող ասել՝ ինչու է Տաջիկստանի դեպքում այդպիսին արձագանքը, բայց պետք է աշխատանք տարվի, որ այդ ընկալումները լինեն համահավասար, որովհետեւ դա է ենթադրում կոլեկտիվ անվտանգություն ասվածը:
Սյուզաննա ՊՈՂՈՍՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի այսօրվա համարում:
