2021 թվականի հունվարի 1-ից ուժի մեջ է մտել «Անշարժ գույքի հարկով հարկման նպատակով անշարժ գույքի շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային գնահատման կարգը սահմանելու մասին» ՀՀ օրենքը։ Այս օրենքը կառուցապատողների համար առաջացրեց է մի շարք խնդիրներ։ Օրինակ՝ կրկնակի հարկում է կիրառվում, ինչն օրենքով արգելված է, անհավասար պայմաններ է ստեղծում բիզնեսի համար եւ այլն։
«Կառուցապատողների հայկական ասոցիացիայի» խորհրդի անդամ Վահե Պետրոսյանն «Առավոտի» հետ զրույցում անդրադառնալով այս օրենքին, մանրամասնեց՝ նախկինում սահմանված էր կադաստրային մեկ արժեքը, որին ավելանում էր նաեւ ԱԱՀ-ն, իսկ հունվարի 1-ին ուժի մեջ մտած օրենքով հաշվարկվող կադաստրային արժեքը ներառում է ԱԱՀ-ն, սակայն հարկային օրենսգիրքը միաժամանակ սահմանում է՝ անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքից հետո կառուցապատողը պետք է նորից ԱԱՀ՝ ավելացված արժեքի հարկ վճարի։
Անհասկանալի է, թե օրենսդրությունում փոփոխության հեղինակներն ինչպես են աշխատել, ինչ հաշվարկներ են արել, ում հետ են խորհրդակցել, բայց օրենքի ուժի մեջ մտնելուց երկու ամիս հետո ստիպված են նորից փոփոխություններ կատարել։
Էկոնոմիկայի նախարարությունը մարտի 1-ին շրջանառության մեջ է դրել «Հարկային օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որով ըստ էության նշված խնդիրները շտկում են։ Ընդ որում, օրենսդրությունում փոփոխություն անելու առաջակությունը եղել է «Կառուցապատողների հայկական ասոցիացիայից»։
Կարդացեք նաև
Նախագծով առաջարկվում է. «… անշարժ գույքի հարկով հարկման նպատակով անշարժ գույքի շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային գնահատման կարգը սահմանող օրենքով սահմանված կարգով գնահատված շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային արժեքները ընդունվում են որպես հիմք՝ նվազեցնելով 16,67 տոկոս»: Այսինքն, այս փոփոխությամբ առաջարկվում է ոչ թե մոտարկված շուկայական արժեքով հաշվարկված կադաստրային արժեքը հիմք ընդունել որպես հարկային բազա, այլ 16,67 տոկոսով նվազեցնել, եւ ապա նոր ընդունել որպես հարկային բազա։ Իսկ այս հաշվարկված տոկոսը ԱԱՀ-ի դրույքաչափն է իրացման գնի մեջ։
Նախագծով առաջարկվում է եւս մեկ փոփոխություն. «Մինչեւ 2021 թվականի հունվարի 1-ը կնքված եւ իրավունքի պետական գրանցում ստացած՝ կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրերի մասով 2021 թվականի հունվարի 1-ից հետո փոխանցման ակտերի կնքմամբ կամ այլ ձեւով գույքի օտարման գործարքների մասով կիրառվում են մինչեւ 2021 թվականի հունվարի 1-ը գործող օրենքի 228-րդ հոդվածով սահմանված՝ կադաստրային արժեքի հաշվարկի դրույթները»:
Գործող օրենքով, ինչպես մեկնաբանեց Վահե Պետրոսյանը, կառուցապատողը հարկվում է մոտարկված կադաստրային այն արժեքով, որ օրը պատրաստի բնակարանը նոտարով հանձնվում է սեփականատիրոջը։ Մինչդեռ, հայտնի է, որ հիմնականում կառուցապատողները բնակարանները վաճառում են շինարարությունը դեռ չսկսած, իսկ այդ դեպքում գինն ավելի էժան է, շինարարությունն էլ տեւում է 2-3 տարի։ Այսինքն, հարկման բազայի համար երեք տարվա ընթացքում անշարժ գույքի շուկայում մի շարք փոփոխություններ են տեղի ունենում՝ փոխարժեքի արժեզրկում, անշարժ գույքի թանկացում կամ հակառակը։ Գործող օրենքում անարդարության բաղադրիչ կա։ Ուստի նոր փոփոխությամբ առաջարկվում է՝ որ օրը բնակարանը վաճառվել է, այդ օրվա գնով էլ հաշվարկել կառուցապատողի հարկը, այլ ոչ թե երեք տարի հետո շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային արժեքով։
Վահե Պետորսյանի կարծիքով՝ այս փոփոխությունը շատ կարեւոր է, քանի որ գործող օրենքը ոլորտում ռիսկ է առաջացնում, ներդրողների մոտ շուկայում անկանխատեսելիություն է առաջացնում, իսկ դա ցանկացած ներդրողի «թշնամին է»։
Ասոցիացիան մեկ այլ փոփոխություն էլ է առաջարկել, որը ներառվել է նախագծում։ Վահե Պետրոսյանի ներկայացմամբ՝ ընդհանրապես, բոլոր շուկաներում արտադրանքը պետք է իրական գնով վաճառվի, օրինակ կառուցապատողների դեպքում կադաստրային արժեքը արտացոլում է իրական շուկայական արժեքը։ Սակայն, այլ շուկաների դեպքում օրենքը թույլ է տալիս 20%-ի շեղում, սա օբյեկտիվ հիմնավորում ունի։ Մինչդեռ կառուցապատողների դեպքում այդ շեղումը չի թույլատրվում։ «Մեզ համար անհավասար պայմաններ են ստեղծվում։ Օրինակ՝ օրենքն ասում է՝ եթե կադաստրային արժեքից մեկ դոլար էլ պակաս վաճառվի գույքը, միեւնույն է, պետք է մոտարկված արժեքով հարկվի։ Այսինքն, չի թողնում կառուցապատողը շեղումներ ունենա ու ոլորտին դրել է վատ պայմանների մեջ, քան ասենք ցեմենտի, կահույքի կամ տուֆի եւ այլ արտադրողների դեպքում է»,-նշեց պարոն Պետրոսյանը։
Շրջանառության մեջ դրված նախագիծը, ըստ պարոն Պետրոսյանի, նշված բոլոր խնդիրները լուծում է՝ բացառում է կառուցապատողի կրկնակի հարկումը, սահմանում է հարկման կանխատեսելիություն եւ խաղի հավասար կանոններ է սահմանում։
Նելլի ԲԱԲԱՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
04.03.2021
