«Ժամանակ»-ի հարցերին պատասխանում է տնտեսագետ Գագիկ Վարդանյանը։
– Պարոն Վարդանյան, դեկտեմբերի 1-ից ուժի մեջ են մտել երաշխավորված ավանդների նոր սահմանաչափերը, միայն դրամային ավանդի դեպքում այդ սահմանաչափը կկազմի 16 մլն դրամ՝ նախկին 10 միլիոնի փոխարեն, իսկ արտարժութային ավանդի դեպքում՝ 7 մլն դրամ՝ նախկին 5 մլն դրամի փոխարեն: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս փոփոխությունները, ի՞նչ նպատակ են դրանք հետապնդում:
– Ընդհանրապես, երաշխավորված ավանդների սահմանաչափի բարձրացումը վստահություն առաջացնելու նպատակ է հետապնդում ավանդատուների տեսանկյունից, որպեսզի նրանք իրենց խնայած գումարները ավանդների տեսքով պահեն: Իսկ ավանդների առկայությունը հնարավորություններ է ստեղծում դրանք վերածել ներդրումների, որը տնտեսության համար շատ կարևոր է: Արդեն մի քանի տարի է, որ օտարերկրյա ներդրումները նվազման միտում են դրսևորում, գուցե համաշխարհային միտումներ են դրանք, և այս պարագայում ներքին ռեսուրսների ներգրավումը, մոբիլիզացիան շատ կարևոր է տվյալ երկրի տնտեսության զարգացման տեսանկյունից:
Առավել ևս շատ մեծ ազդեցություն ունեցավ ներդրումների հետագա հոսքերի վրա համավարակը: Տեղի ունեցավ հետևյալը. գլոբալ ավանդական առաքման շղթաները խաթարվեցին, և հիմա գնում է նոր շղթաների ձևավորման գործընթաց: Ես չգիտեմ, թե Հայաստանը որքանով հնարավորություն ունի այդ գործընթացներում ներգրավելու, որովհետև ինչ-որ բան պետք է առաջարկես համաշխարհային շուկային, որպեսզի կարողանաս մտնել այդ շղթաների մեջ, օրինակ, առաջարկես ինչ-որ էլեկտրոնիկա: Հայաստանը այս պայմաններում կարո՞ղ է մտնել այդ շղթաների մեջ, իհարկե, ոչ, որովհետև Հայաստանի տնտեսությունը հիմա մրցունակ չէ: Հիմա մենք պետք է գնանք դեպի ինովացիոն տնտեսություն, իսկ դրա համար ունենք միայն մեկ աղբյուր՝ համախառն ներքին խնայողությունների կուտակումների մեծացումն է, որը տանում է ֆիզիկական կապիտալի մեծացման և այլ հնարավորություններ է ստեղծում տնտեսության համար: Հիմա ճիշտ ժամանակին, գուցե մի քիչ ուշացած, այդ շեմի բարձրացումը ենթադրում է, որ մարդկանց, կազմակերպությունների վստահության մակարդակը պետք է բարձրանա, որպեսզի նրանք իրենց ազատ միջոցները ավանդների տեսքով տեղաբաշխեն բանկերում՝ համոզված լինելով, որ դրանց վտանգ չի սպառնում, ինչպես դա եղավ Խորհրդային ժամանակների ավանդների հետ:
Կարդացեք նաև
– Ինչպե՞ս եք գնահատում փաստը, որ ԿԲ-ն մեկ տարում վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը նվազեցրել է 1,25 տոկոսով: Սա ի՞նչ նպատակ է հետապնդում:
– Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը նպատակ է հետապնդում, որ շուկայում ավելի էժան փողեր լինեն: Այս իմաստով, իհարկե, ճգնաժամային ժամանակաշրջաններում, օրինակ՝ 2008-2009-ին 3-3,5 տոկոս էր իջել: Ես հիմա կարծում եմ, որ այն կարելի է ընդհուպ իջեցնել մինչև զրոյի, կամ լինի 1-2 տոկոս առավելագույնը: Որովհետև այս պարագայում, եթե նույնիսկ էժան փողեր էլ լինեն, հազիվ թե ֆինանսական ռեսուրսների նկատմամբ պահանջարկն այդքան մեծանա: Այնպես որ, վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը կարևոր է, այն անհրաժեշտ, բայց ոչ բավարար է տնտեսական ակտիվության բարձրացման տեսանկյունից: Հայաստանի տնտեսության կառուցվածքը ինովացիոն չէ և դինամիկ չի զարգանում, այն չի կարողանում փոփոխություններին արագորեն արձագանքել, ճկունություն դրսևորել, չի կարողանում հարմարվել այն գլոբալ փոփոխություններին, որ անընդհատ տեղի են ունենում: Կարծես մեկուսի է գործում մեր երկրի տնտեսությունը:
Սիրանույշ ՊԱՊՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Ժամանակ» օրաթերթի այսօրվա համարում:
