Ակնհայտ է, որ ազգի գլխին բերած այս արհավիրքով Նիկոլ Փաշինյանն արդեն կանգնած է բարոյական, պատմական պատասխանատվության առաջ, սակայն նրան սպասում է նաև քրեական պատասխանատվություն։ Սահմանադրագետ ԳՈՀԱՐ ՄԵԼՈՅԱՆԸ մեզ հետ զրույցում նշեց, որ 2,5 տարվա ընթացքում այս իշխանությունն այնքան հակասահմանադրական քայլեր է իրականացրել, որ բացի Փաշինյանից, շատերը պիտի հայտնվեն ամբաստանյալի աթոռին։
«Այս պատերազմի հետ կապված պետք է մասնագիտական հանձնաժողովներ ձևավորվեն, և քննություն ընթանա։ Անգամ այս կարճ ժամանակահատվածում պաշտոնատար անձանց կողմից հայտարարություններ են հնչել, որոնք լուրջ քննության առարկա պիտի դառնան, քանի որ պատերազմական հանցագործությունների մասին են փաստում։ Մարդկանց ճակատագրի խեղումը, հայրենիքի հանձնումը չեն կարող անհետևանք մնալ։ Առնվազն մի քանի աղբյուրների փաստարկները վկայում են պետական դավաճանության մասին»։
-Այդ փաստաթղթում շատ հստակ ամրագրված է տարածքների հանձնման ժամանկացույցը, սակայն որևէ ժամկետ նշված չէ գերիների վերադարձի մասին։ Սա պատահականությո՞ւն է։
-Իհարկե ոչ։ Ոչ միայն ժամկետ չկա, ավելին, Միքայել Մինասյանը փաստաթուղթ հրապարակեց, որը նախնական տարբերակներից էր (ՌԴ ղեկավարն էլ փաստել էր, որ պատերազմը կարող էր կանգնել դեռ հոկտեմբերի 20-ին)՝ համեմատաբար ավելի ընդունելի ձևակերպումներով։ Այդ փաստաթղթում եղել է «անհապաղ վերադարձնել գերիներին» ձևակերպումը, որպես նախապայման չի եղել Շուշիի հանձնումը։ Իսկ այս փաստաթղթում զուտ Ադրբեջանի համար ցանկալի նախապայմաններով վերջնաժամկետներ են։ Շուտով այդ փաստաթղթի ստորագրման մեկ ամիսը կլրանա, իսկ կառավարությունն ամբողջությամբ անգործության է մատնված։ Գերիների հարցը պետք է նրանց ընտանիքների ուսերին չթողնեին, դա պետության հոգսն է, որը պետք է օպերատիվ կերպով իրականացվեր։ Առնվազն պիտի ամրագրված լիներ, որ մինչև տարածքների հանձնումը պետք է գերիներին վերադարձնել, խաղաղապահների ներկայությամբ այդ տարածքներում որոնողական աշխատանքներ իրականացնել։ Առանց որևէ երաշխիքի, նախնական գործողությունների, հարյուրավոր անհայտ կորածների առկայությամբ այդ տարածքները միանգամից զիջեցինք թշնամուն։
Կարդացեք նաև
-Այս օրերին նաև Հայաստանի սահմանների ճշգրտում է տեղի ունենում։ Հայաստանի որոշ տարածքներ թշնամուն զիջելու փաստի հետ բախվեցինք, մինչդեռ այս գործողությունները ևս հակասահմանադրական են։ Իշխանությունում «տանը մարդ չկա» վիճակն է, ուրեմն ի՞նչ անել, երբ այդ փաստաթուղթը հարուցում է նաև սահմանադրականության խնդիր։
-Այդ փաստաթուղթը մեր ներպետական օրենսդրության համատեքստում առ ոչինչ է, որովհետև այն միջազգային պայմանագրի բնույթ ունի, և Փաշինյանն իրեն թույլ է տվել միանձնյա ստորագրել՝ խախտելով սահմանադրական բոլոր մեխանիզմները։ Սահմանադրությունն այսպիսի իրավիճակների համար հստակ կանոնակարգում, մեխանիզմ ունի, որը թույլ չի տալիս ղեկավարին միանձնյա նման փաստաթուղթ ստորագրել։ Բայց սա միայն ներպետական խնդիր չէ, այդ փաստաթղթում երկու երկրների ղեկավարների ստորագրությունն է։ Առնվազն պետք է, որպես պետություն, այնքան ուժեղ ու շահեկան վիճակում լինեինք, որ այլ գործընթացներ կարողանայինք թելադրել։ Ինչ վերաբերում է Հայաստանի սահմաններին, բնականաբար, կա Սահմանադրության հետ հակասություն։ Տարածքային ցանկացած փոփոխության դեպքում պետք է հանրաքվե իրականացվի։ Եթե ուսումնասիրում ենք համաշխարհային փորձը, սահմանագծման անգամ չնչին փոփոխությունը ենթադրում է լրջագույն աշխատանք, տևական ժամանակ, մասնագիտական հանձնաժողովների ձևավորում…
Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Իրատես» թերթի այսօրվա համարում:
