Հարցազրույց ռեժիսոր Ռուբեն Բաբայանի հետ
– Պարոն Բաբայան, թույլ տվեք զրույցը սկսել դիտարկմամբ՝ պարտադրված պատերազմ եւ, փաստորեն, պարտադրված պատերազմի պարտադրված ավարտ: 2016 թ. քառօրյա պատերազմում ունեցանք շուրջ 170 զոհ, 44 օր տեւած այս պատերազմում զոհերի թիվը 1302 է: 1998-ից սկսած, մեր սահմաններում թշնամու դիպուկահարների գործունեության արդյունքում տասնյակ զոհեր ենք ունեցել՝ ժամկետային, ինչպես նաեւ պայմանագրային զինծառայողներ…
– Դժվարանում եմ ասել, բայց միշտ չէ, որ պատերազմն ավարտվում է համապատասխան պայմանագիր կնքելով եւ միշտ չէ, որ պատերազմն ավարտվում է միայն զենք չօգտագործելով: Պատահում է, երբ պատերազմը շարունակվում է դիվանագիտական, տնտեսական, մշակութային, կրթական ոլորտներում: Միակ տարբերությունն այդ պատերազմների այն է, որ դրանք մարդկային զոհեր չեն տանում, բայց այդուհանդերձ, պահանջում են միասնականություն, ամուր պետական համակարգ եւ պարզ դրված խնդրի լուծում: Հաճախ էլ այդ պատերազմներում հաջողությունները ավելի մեծ եւ նշանակալի դեր են խաղում, քան ռազմական գործողությունները:
Մի բան էլ. ես տանել չեմ կարողանում վերջ բառը: Վերջ գոյություն չունի: Եվ մենք այսօր իրավունք չունենք մեր հազարամյա պատմության մեջ երբեւիցե դնել վերջակետ: Մենք եկել ենք դարերից ու շարունակելու ենք մեր ճանապարհը եւ միայն մեզանից է կախված, թե ինչպիսին կլինի այն:
– Քովիդյան մարտահրավերները դեռեւս չհաղթահարած՝ թուրք-ադրբեջանական ագրեսիան երկրորդ պլան մղեց վարակվելու վախը: Եթե մինչ այս պատերազմը մշակույթին հետեւում էինք առցանց եւ արդեն կամաց-կամաց դռներ էին բացում մեր թատրոնները, թանգարանները, համերգասրահները, ապա այս արհավիրքը բացառեց մշակութային եռուզեռը՝ թե առցանց, թե կենդանի…
– Տիկնիկային թատրոնը նաեւ պատերազմական օրերին զբաղված էր մարդասիրական օգնության տարբեր միջոցառումներով, փորձում էինք տեր կանգնել Արցախից մեր հանրապետություն տեղափոխված հաշմանդամ երեխաներին, որոնք միանշանակ կարիք ունեն հոգատարության: Զբաղված ենք մեր մասնագիտական գործունեությամբ՝ խաղում ենք, նույնիսկ նոր բեմադրություններ իրականացնում եւ առաջնորդվում ենք հետեւյալ սկզբունքով՝ երեխաներին չպետք է զրկել մանկությունից եւ կյանքը չպետք է կանգ առնի: Մեզ ավելի շատ խանգարում է ոչ այդքան պատերազմական վիճակն, այլ համավարակը, որն, ըստ էության, եւս պատերազմ է:
Կարդացեք նաև
– Պարոն Բաբայան, գիտենք. որ Ձեր ղեկավարած տիկնիկային թատրոնը պատերազմի օրերին չի էլ փակվել…
– Այո, մեր թատրոնը չփակվեց եւ շարունակում ենք խաղալ ներկայացումներ՝ պահպանելով համավարակի բոլոր կանոնները: Ընդ որում, Արցախից ժամանած երեխաների համար, բնականաբար, անվճար:
– Իսկ ինչպե՞ս ենք վերաբերվում այն թատրոններին, որոնց նույնիսկ բեմն այս օրերին վերածվեց իսկական արտադրամասի՝ հիմնականում, քողարկող ցանցեր հյուսելու, օրերս էլ սկսել էին տաք գուլպաների եւ գլխարկների «արտադրությունը»: Կարելի է մտածել Երեւանում կամ հանրապետությունում չկային համապատասխան տնտեսական տարածքներ: Մինչդեռ, մենք այն ժողովուրդն ենք, որ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին՝ կոնկրետ 1943 թ. Երեւանում, հիմնվեց Պարոնյանի անվան երաժշտական կոմեդիայի պետական թատրոնը…
– 1992-ին էլ արցախյան պատերազմի տարիներին հիմնվեց Սոս Սարգսյանի անվան համազգային պետական թատրոնը: Գիտեք, ռազմաճակատի ու զինվորների համար բոլոր գործերով էլ անհրաժեշտ է, որ զբաղվի արտիստը, բայց առաջին հերթին մասնագիտական: Չմոռանանք, որ թշնամին ունի ներքին կյանքդ կանգնեցնելու խնդիր եւ, եթե մենք չենք շարունակում մասնագիտական գործունեությունը, դրանով իսկ օգնում ենք հենց թշնամուն՝ իրագործելու իր առջեւ դրված խնդիրը: Եթե չենք խաղում ներկայացումներ, դա հենց այն է, ինչ որ թշնամին է ուզում եւ, այդպիսով, մեր կյանքը, փաստորեն, կանգ է առնում:
– Ցանկացած քաղաքակրթության հիմքում առաջնահերթ մշակութային ինքնությունն է, ինչով էլ քաղաքակիրթ աշխարհը ճանաչում է այլ քաղաքակրթությունները:
– Միանշանակ այդպես է: Վերջիվերջո ազգային ինքնությունն, ինչի մասին մենք հաճախակի խոսում ենք, որոշվում է մշակույթով: Մշակույթ չունեցող ազգերը պարզապես ձուլվում են, եթե այն չի զարգանում, այլ դառնում է զուտ թանգարանային առարկա եւ չի արտացոլում ազգի դեմքը:
Զրուցեց
Սամվել ԴԱՆԻԵԼՅԱՆԸ
«Առավոտ» օրաթերթ
11.11.2020
