ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի (ԿԳՄՍ) նախարարության ներկայացրած հանրակրթության պետական առարկայական չափորոշիչների «Մայրենի», «Հայոց լեզու», «Գրականություն», առարկաների փորձագիտական խմբի ղեկավար, բ.գ.թ. դոցենտ Թամար Ալեքսանյանը Aravot.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ հայոց լեզուն և գրականությունը դպրոցում «խեղճացել» են, սա ընդհանրապես հումանիտար առարկաներին է վերաբերում: Փորձագիտական խումբը, առաջնորդվելով Հանրակրթության նոր չափորոշչի դրույթներով, որտեղ շեշտադրվում են կարողունակությունների զարգացումը, մշակել է վերջնարդյունքներ, որոնցով կչափվեն աշակերտի ձեռքբերումները: Բայց հանրությունը առավել հակված է առաջնորդվելու պաթոսով, քան գործով: Դպրոցը գործելու վայր է. որոշակի մեթոդներով աշխատելու ընթացքում սովորողը ձեռք է բերում կարողություններ, որոնք նրան պետք են գալու ողջ կյանքի ընթացքում:
Տեղեկացնենք՝ նախարարության կողմից չափորոշչի հրապարակումից հետո քննարկում է կազմակերպվել, որին մասնակցել են լեզվաբաններ, ուսուցիչներ: Մասնակիցները պատմում են, որ այդ տեսաքննարկմանը մասնագետներից մեկը մտել և մյուսներին ասել է՝ պայմանավորվել էինք, չէ՞, որ չենք մասնակցելու քննարկմանը, և դուրս եկել: Aravot.am-ը փորձեց քննարկման մասնակիցներից և Թամար Ալեքսանյանից ճշտել, թե ով է եղել այդ անձը, սակայն նրանք մեզ չասացին նրա անունը՝ պատճառաբանելով, որ այդպիսի բան անել չի կարելի, սխալ կլինի:
Հետաքրքրվեցինք՝ ո՛րն է պատճառը, որ մասնագետների շրջանում այսպիսի չհասկացվածություն կա, որտեղի՞ց է բխում, Թամար Ալեքսանյանը պատասխանեց. «Նախ պետք էր մարդկանց հստակ բացատրել՝ ինչ նպատակ ենք դրել, ինչ փոփոխություններ են արվել, հետո համադրել հինը և նորը: Բայց քանի որ այսպիսի բացատրություններ չեղան, հանրությունը սկսեց աղմկել: Իսկ մեզանում մարդիկ իրար չեն լսում: Դպրոցում էլ սովորողները լսել չգիտեն. դրա համար էլ վերջնարդյունքներում հիմնական հասկացություններից մեկը հաղորդակցումն է ընտրված: Մեզանում չկան հաղորդակցվելու տարրական կանոններ՝ լսել, հասկանալ, պատասխանել հիմնավորված ձևով, հարցնել՝ ինչու, միասին վերլուծել, հանգել եզրակացության: Մենք հենց դրանից էլ սկսել ենք՝ հաղորդակցում: Ուզում ենք նաև, որ աշակերտը լսի, հասկանա և վերլուծելով իրավիճակը՝ իր պատասխանները գտնի, ոչ թե կրկնի ուրիշների մտքերը: Մեր հասարակությունը չունի այդ հատկությունը. միայն գոռում է առանց մյուսներին լսելու»:
Թամար Ալեքսանյանը հիշեցրեց՝ նախորդ չափորոշչի հեղինակներից մեկն էլ է ինքը ու նշեց, որ իրենց ընդդիմախոսները դա շատ լավ գիտեն: Այնուհետև ասաց. «Նախորդը շատ սիրուն գրել ենք ՝բարձրագոչ, գեղեցիկ, բայց գիտե՞ք՝ մեկ օր դպրոց չմտավ, քանի որ չափելի չէր: Ուսուցիչների ձեռքին պետք է փաստաթուղթ, որ դրանով աշխատեն, որ երբ ուսումնական տարին ավարտվի, իմանան՝ աշակերտից ի՛նչ պետք է պահանջել: Իմանան՝ այդ աշակերտն արդյոք ունի՞ բանավոր, գրավոր խոսք, կարողանո՞ւմ է կարդալ, հասկանալ կարդացածը: Մի շատ տխուր փաստ բերեմ. կա միջազգային մի կազմակերպություն, որը տարբեր երկրների կրթական համակարգերում ամենատարրական ընթերցանության ստուգումներ է անցկացնում: Պետք է մի դառնագին ճշմարտություն ասեմ: Հայաստանը բոլոր երկրների մեջ գրավում է վերջին տեղերից մեկը, քանի որ պարզվում է՝ մեր աշակերտները կարդալ չգիտեն, դպրոցն ավարտում են առանց կարդալ իմանալու: Հիմա մենք պիտի ազնիվ լինենք և բարձրաձայնենք սա, աշխատենք սրա ուղղությամբ, թե չէ իրական պատկերը թողած՝ մենք փորձում ենք շրջանցել մեր առջև ծառացած խնդիրները»:
Կարդացեք նաև
Թամար Ալեքսանյանից հետաքրքրվեցինք՝ իսկ ովքե՞ր էին տեսաքննարկման մասնակիցները, ովքե՞ր էին մասնակցում իրենց քննադատողներից: Նա պատասխանեց. «Քննադատողներից քննարկմանը չկային: Մասնակիցների հետ ընդհանուր զրուցում էինք, խոսակցությունն ավելի շատ հայոց լեզվի և գրաբարի շուրջ էր. գրաբարը՝ դպրոց մտնելու և այլն: Մասնակիցները մեկ-երկու առաջարկ արել են, որոնք խումբը հաշվի է առել և ներառել է ծրագրում:»:
Թամար Ալեքսանյանը շեշտեց՝ դպրոցը բոլորովին ուրիշ է, բուհն՝ ուրիշ: Դպրոցում գործ ունենք աշակերտի, նրա տարիքային առանձնահատկությունների հետ. «Երեխա մեծացնելը աշխարհի ամենադժվար գործն է: Հիշեք Ձեր դեռահասությունը. դա մարդու կյանքի ամենաբարդ շրջանն է: Վերջիվերջո, մենք ուզո՞ւմ ենք, որ երեխան դպրոցում ուրախ լինի, որ դպրոցում ապրի, ընկերություն անի, հասկացված լինի, կարողություններ ձեռք բերի, որոնք նրան կյանքում պետք են գալու, վերջապես սովորի սովորել: Ինչքա՞ն կարելի է կարմիր գրիչն առած միայն սխալներն ուղղել: Սովորողը բերանը բաց չարած՝ ընդհատում ենք, սկսում ենք սխալներն ուղղել, գրավորից՝ ուղղագրական, կետադրական սխալների ուղղում: Վա՜յ, դու այսքան սխալ թույլ տվեցիր…չեն թողնում՝ մարդ բերանը բաց անի, խոսի վերջիվերջո, ներսում եղածն արտահայտի, ասի՝ ինքն ինչ է ուզում: Սխալվելու իրավունք չկա, հարց տալու ևս: Բայց չէ՞ որ մարդը սովորում է սխալների հիման վրա, սխալները զարգացման ճանապարհն են:
Աշակերտն էլ նախկին հլու-հնազանդը չէ. 21-րդ դարի զավակն է, պահանջատեր է, համակարգիչը և իր հեռախոսը դարձել են նրա կյանքի կարևոր մասը, նրա աշխարհը: Ու պարփակվում է ինքն իր աշխարհում, որը գունեղ է, հետաքրքիր է: Հիմա տեսեք՝ ինչ ջանքեր պիտի ներդնենք մենք՝ մեծերս, ծնող-մանկավարժ, որ կարողանանք երեխային, դեռահասին բերել դպրոց, նրան օգնել ապրելու և սովորելու, մեծանալու և չկորցնելու իր երազների աշխարհը:
Տաթև ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
