Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի (Հայաստան, Ադրբեջան, Վրաստան, Ղազախստան, Ղրղզստան, Տաջիկստան, Թուրքմենստան և Ուզբեկստան) անտառները հազվադեպ են միջազգային հոդվածների թեմա դառնում և անտառների պահպանման ու կայուն կառավարման վերաբերյալ համաշխարհային մակարդակի բանավեճերից, որպես կանոն, դուրս են թողնվում։ Այդուհանդերձ, անտառներն էական նշանակություն ունեն այս հսկայական տարածաշրջանի համար, որի ընդհանուր տարածքը գրեթե հավասար է Եվրոպական միության զբաղեցրած տարածքին։ Դրանք կարևորագույն դեր ունեն հողերի էրոզիայից և կորստից պաշտպանության, արժեքավոր կենսաբազմազանության պահպանության հարցերում՝ ծառայելով որպես ածխաթթու գազի կլանիչներ և օժանդակելով տարածաշրջանում բնակություն հաստատած մեծաթիվ գյուղական բնակչության կենսապահովմանը։
Այս անտառների՝ փաստերի վրա հիմնված կառավարումն ապահովելու համար ՄԱԿ-ի ԵՏՀ-ն և ՊԳԿ-ն հրապարակել են երկլեզու (անգլերեն և ռուսերեն) ուսումնասիրություններ՝ Հայաստանի, Ադրբեջանի, Վրաստանի, Ղազախստանի, Ղրղզստանի, Տաջիկստանի, Թուրքմենստանի և Ուզբեկստանի վերաբերյալ, որտեղ հանգամանորեն նկարագրված են այդ երկրներից յուրաքանչյուրի անտառային ռեսուրսները և անտառային տնտեսության բնագավառը, ինչպես նաև անտառների կայուն կառավարման հետ կապված մարտահրավերների հասցեագրման գործող քաղաքականությունները և հաստատությունները։
«Որպես այդպիսիք՝ դրանք տարածաշրջանում քաղաքականություն մշակողների համար գործնական ռեսուրս են հանդիսանում` պլանավորելու և իրականացնելու այնպիսի քաղաքականություններ, որոնք տեղական համայնքներին հնարավորություն կտան լիարժեք օգտվելու իրենց մերձակա անտառների բարիքներից, միաժամանակ ապահովելով, որ այդ բարիքները հասանելի լինեն նաև ապագա սերունդներին», – ասաց ՊԳԿ-ի Անտառտնտեսության հարցերով պատասխանատու՝ Էքրեմ Յազիչին:
Ներկայում Կենտրոնական Ասիայի և Կովկասի ութ երկրներում անտառների ընդհանուր տարածքը կազմում է տարածքների ընդամենը 4 և 13 տոկոսը, բացառությամբ Վրաստանի, որտեղ այդ թիվը մոտենում է 40 տոկոսին: Վերջին տասնամյակների ընթացքում անտառները ենթարկվել են տարատեսակ ճնշումների՝ կապված տարածաշրջանին բնորոշ խիստ կլիմայի հետ, ինչն ավելի է սրվել կլիմայի փոփոխության արդյունքում, ինչպես նաև դրանց գերարածեցման ու զգալի ծավալների հատումների հետ, որոնք կատարվել են տեղական համայնքներին վառելափայտ ապահովելու նպատակով:
Կարդացեք նաև
«Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի անտառները խիստ բազմազան և արժեքավոր են, ուստի դրանք տեղական և միջազգային հանրույթի կողմից ավելի մեծ ուշադրության և ճանաչման են արժանի: Հուսով ենք, որ այս հրապարակված փաստաթղթերը կօգնեն համախմբելու աջակցությունն ու ռեսուրսները՝ ուղղելով դրանք անտառների պատշաճ պաշտպանությանը, կայուն կառավարմանը և վերականգնմանը», – ասել է Տնտեսական հարցերով պատասխանատու՝ Ռոման Միխալակը, որը համակարգել է այդ ուսումնասիրությունների նախապատրաստական աշխատանքները:
Սակայն միայն բնական և մարդածին դժվարությունները չեն, որ այս տարածաշրջանի անտառների կայուն կառավարումն առավել խնդրահարույց են դարձնում: Մինչև վերջերս, միջազգային մակարդակում Կենտրոնական Ասիայի և Կովկաս անտառների վիճակի մասին շատ քիչ տեղեկություններ էին հայտնի։ Ավելին, մինչ այդ հասանելի տեղեկությունների առանձին պատառիկներ հրապարակվում էին տարբեր աշխատություններում և աղբյուրներում, որոնցից և ոչ մեկը չէր արտացոլում տարածաշրջանին բնորոշ առանձնահատկությունները և մարտահրավերները։
Այս իրադրությունը փոխելու նպատակով և ազգային փորձագետների հետ սերտ համագործակցությամբ դեռևս 2019 թվականին ՄԱԿ-ի ԵՏՀ-ն և ՊԳԿ-ն մեկնարկեցին Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի անտառների վիճակի վերաբերյալ առաջին աննախադեպ և համապարփակ ուսումնասիրությունը։ Այս ուսումնասիրությանը հաջորդեց և այն լրացրեց «Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում անտառների կայուն կառավարման չափանիշների և ցուցանիշներ մշակման ուղեցույցը», որը մշակվեց տարածաշրջանի երկրների՝ չափանիշների և ցուցանիշների մշակման ազգային կարողությունների, ինչպես նաև անտառների կայուն կառավարման հաշվետվողականության համակարգերի հզորացման ծրագրի շրջանակում:
Առավել մանրամասն տեղեկությունների համար տես ստորև.
- Ութ երկրների նկարագրությունները հասանելի են այս հղումով։
- «Կովկասի և Հարավային Ասիայի անտառների վիճակը» փաստաթուղթը հասանելի է այս հղումով։
- «Անտառների կայուն կառավարման չափանիշների և ցուցանիշների մշակման ուղեցույցը» հասանելի է այս հղումով։
- Անտառներին առնչվող մեր աշխատանքների մասին ավելի մանրամասն տեղեկությունների համար այցելել ՄԱԿ-ի ԵՏՀ/ՊԳԿ վեբ կայք։
ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպություն
