«Որքանով ես կարողացել եմ հետևել մեր կառավարության օրակարգերին, հազվադեպ են եղել, որ օրակարգում ընդգրկված հարցերի մեծ մասն, ինչպես ասում եք, եղել է չզեկուցվող կամ փակ, գաղտնի ռեժիմով: Սովորաբար այդ հարցերի մեծ մասը եղել է բաց, հրապարակային»,- Aravot.am-ի հարցին՝ պետական կառավարման տեսանկյունից արդյունավե՞տ է ՀՀ կառավարության նիստերի՝ բաց ռեժիմով անցկացումը, երբ շատ դեպքերում օրակարգային հարցերի մեծ մասը չզեկուցվող են, այսպես արձագանքեց կառավարման փորձագետ Սերոբ Անտինյանը:
Սերոբ Անտինյան
Նրա փաստմամբ՝ բնական է՝ ցանկացած պետական մարմնի աշխատանք պետք է ունենա բավարար թափանցիկություն և հրապարակայնություն, բայց դա չի կարող լինել հարյուր տոկոսանոց, քանի որ պետական գործառույթներում կան նաև որոշ գաղտնի ոլորտներ, որոնք վերաբերում են ծառայողական տեղեկատվության գաղտնիությանը, պետական գաղտնիքին, ազգային անվտանգության, պաշտպանության և այլ հարցերին:
Նա հիշեցրեց՝ նախորդ իշխանության ժամանակ կառավարության նիստերն անցկացվում էին դռնփակ ռեժիմով, որից հետո մամուլի հաղորդագրություն էր տարածվում կամ կառավարության կայքում տեղադրվում էին կառավարության այն որոշումները, որոնք կայացվել են այդ նիստերի արդյունքում: Ըստ Սերոբ Անտինյանի՝ նման մտահոգությունները թերևս առաջացել են այն պատճառով, որ կառավարության՝ հուլիսի 9-ի նիստի օրակարգը եղել է գերազանցապես չզեկուցվող հարցերից բաղկացած:
Միևնույն ժամանակ փորձագետն ասաց. «Համենայն դեպս, ես կարծում եմ, որ կառավարության առավելագույն թափանցիկ աշխատանքը միայն ողջունելի է օրակարգային այն հարցերի մասով, որոնց լավ կլինի՝ հանրությունը տեղյակ լինի ոչ միայն կառավարության օրակարգում ներկայացված հարցերի փաստացի բովանդակությամբ, այլև դրանց քննարկման ընթացքից՝ ինչպես են զեկուցվում հարցերը, ինչպես են դրանք հիմնավորվում հեղինակների կողմից, ինչպիսի առաջարկություններ և առարկություններ են հնչում շահագրգիռ այլ պետական մարմիններից և այլն»:
Կարդացեք նաև
Մեր դիտարկմանը՝ ներկայիս կառավարությանը հաճախ քննադատում են, որ նիստերի հրապարակային մասում քննարկվում են ոչ էական նշանակություն ունեցող հարցեր, և այդ հատվածը հիմնականում օգտագործվում է PR նպատակներով և հարցին՝ Դուք է՞լ ունեք այսպիսի տպավորություն, Սերոբ Անտինյանը պատասխանեց. «Ես չունեմ նման տպավորություն: Այս առումով քաղաքական հայտարարություններ կարող են լինել տարբեր ճամբարներից՝ քաղաքական տարբեր նպատակահարմարությունից ելնելով: Հիմա՝ օրինակ, կորոնավիրուսի հետ կապված խնդիրները կարևո՞ր են, թե ոչ, որոնք բաց քննարկվում են կամ տնտեսական բլոկի խնդիրները: Սրանք կարևո՞ր, թե՞ երկրորդական հարցեր են, քաղաքաշինական, գյուղական համայնքների զարգացման հետ կապված խնդիրներն արդյոք մեր հասարակության համար երկրորդայի՞ն են: Չէ՞ որ այս խնդիրները բաց ու հրապարակային զեկուցվում են: Պետք է հասկանալ, թե որ հարցերն են փակ»: Մեր փաստմանը՝ օրինակ` գույքահարկի հետ կապված հարցերը, փորձագետն արձագանքեց. «Կարծում եմ՝ գույքահարկը կարելի էր բաց քննարկել, համենայն դեպս, պետք է ծանոթանալ հարցի բովանդակությանը: Գուցե խոսքը մի իրավիճակի մասին է, երբ քննարկվում են կոնկրետ անձանց գույքի հետ կապված հարցեր, որտեղ անձնական գաղտնիք հանդիսացող տեղեկություններ են քննարկվում: Ուստի որքանո՞վ է նպատակահարմար այդ անձնական տվյալները հրապարակելը, եթե դա կարող է վնասել որոշակի անձանց մասնավոր կյանքի անձեռնմխելիությանը: Պետք է հարցադրում անել կառավարությանը և հասկանալ՝ ինչ հարց է քննարկվել փակ ռեժիմով և ինչու: Համաձայն եմ, որ գույքահարկի հետ կապված խնդիրներն իրապես հանրային հետաքրքրության հետ կապված են, և դրանց շուրջ թե′ հանրային քննարկումները, թե′ պետական մարմինների շրջանակներում գործունեությունը, ցանկալի կլիներ՝ արվեին բաց: Պետք է ավելի հստակ պարզել՝ այդ ոլորտին վերաբերվող ո՞ր հարցերն են դրվել քննարկման և արդյոք դա հնարավոր չէ՞ր անել բաց ռեժիմով, որ մի կողմից չխախտվի տեղեկատվության ազատության կամ պետական մարմինների հրապարակային աշխատանքի սկզբունքը, մյուս կողմից այդ սկզբունքի չարաշահում տեղի չունենա և չլինի մարդկանց անձնական կամ մասնավոր կյանքի վերաբերյալ տվյալների հրապարակման, մասնավոր կյանքի ոլորտ ներխուժման փորձ: Սա երկսայր սուր է. պետք է բալանսավորված անել, որպեսզի թե′ մարդու իրավունքները՝ անձանց մասնավոր կյանքի անձեռնմխելիության իրավունքը, թե′ մյուս կողմից հանրության այն իրավունքը, որը վերաբերվում է պետական մարմինների թափանցիկ գործունեությանը, հաշվետվողականությունը, տեղեկատվության ստացման իրավունքին, չխախտվեն»:
Դավիթ Հարությունյան
ՀՀ Արդարադատության նախկին նախարար Դավիթ Հարությունյանը, օրինակ` կարծիք է հայտնել, որ իրականում այն, ինչ տեղի է ունենում այսօր, երբ կառավարության նիստերը բաց են, դա ավելի շատ բեմականացում է, քան բուն քննարկում. «Ես այսօր էլ եմ համարում, որ կառավարության նիստերը պետք է լինեին փակ, եւ գոնե չէինք ունենա այն իրավիճակը, երբ կառավարության նիստի բաց մասում քննարկում են առանձնապես որեւէ էական նշանակություն չունեցող հարցեր, որովհետեւ միացված է ուղիղ եթերը, եւ դա օգտագործվում է զուտ PR-ի նկատառումներով։ Իսկ այն առավել կարեւոր հարցերը, օրինակ՝ նույն գույքահարկի հետ կապված հարցերը, դրանք բոլորը չզեկուցվող հարցերի ցանկում են։ Այսինքն՝ իրականում այն, ինչ տեղի է ունենում այսօր, երբ կառավարության նիստերը բաց են, դա ավելի շատ բեմականացում է, քան բուն քննարկում»:
Սերոբ Անտինյանը սա համարեց քաղաքական դիրքորոշում և դրա մասին մեկնաբանություն հորդորեց խնդրել այսպիսի դիրքորոշում հայտնողներից, թե ինչն են նրանք համարում բեմականացված և ինչն է քննարկվում կուլիսների հետևում ու վերահաստատեց իր տեսակետը. «Կառավարության նիստերն արդեն մի քանի տարի է, որ բաց ռեժիմով են. Կարեն Կարապետյանի վարչապետության ժամանակ նույնիսկ եղան բաց ռեժիմով նիստեր: Միայն ողջունում եմ այս մոտեցումը: Եթե դիտակենք, որ բաց ռեժիմով քննարկվում են ոչ շատ կարևոր հարցեր, չնայած ես այդ կարծիքին չեմ, այնուհանդերձ, նույնիսկ այդ պարագայում կառավարության նիստերի բաց ռեժիմն ու այդ քննարկումների հրապարակային ձևաչափը շատ ավելի մեծ վստահություն է ներշնչում կառավարության գործունեության հանդեպ, քան փակ ռեժիմը, որտեղ բացարձակապես հանրությունն անտեղյակ է, թե ինչ հարցեր քննարկվեցին ու ինչ զեկուցվեց»:
Ամփոփելով զրույցը՝ փորձագետն ասաց, որ այս պահին պետական կառավարման համակարգում առաջնահերթ ունենք ռազմավարությունների՝ հայեցակարգերի խնդիր. այսինքն՝ չունենք ոլորտային ռազմավարություններ, որոնք կնախանշեն, թե մեր պետությունն այս կամ այն բնագավառի այս կամ այն ոլորտի ինչ քաղաքականություն է որդեգրել, քաղաքական ինչպիսի ուղղվածությամբ է շարժվում:
Այնուհետև հիշեցրեց. «Ես դեռ տարիուկես առաջ ակտիվ հանդես եմ եկել նախարարությունների ձևաչափի հետ կապված: Չեմ փոխել իմ տեսակետը, որ միգուցե անհրաժեշտ է այս հարցը շատ ավելի խորքային քննարկել: Այսօր ունենք իրավիճակ, երբ սուպերնախարարություններում շատ ոլորտներ բաց են մնում, լիարժեք խնդիրները չեն լուծվում կառավարման տեսանկյունից, և մենք, ըստ էության, ունենք այստեղ կառավարման բազմաթիվ խոչընդոտներ: Սա գալիս է այն հայեցակարգի բացակայությունից, թե մենք որ ոլորտում ինչպիսի ռազմավարական մոտեցումներ ունենք: Ներկայումս աստիճանաբար փորձ է արվում այդ ռազմավարությունները մշակել ու հաստատել, կարծում եմ՝ ճիշտ ճանապարհը սա է»:
Տաթև ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
