Գույքահարկի չափը պետք է վերանայվեր, բայց՝ խելամիտ ձեւով, մինչդեռ այսօրվա օրենքն անհասկանալի է ու քաղաքացու համար ոչ դյուրամարս․ սա Հայաստանի կադաստրի հիմնադիր Մանուկ Վարդանյանի կարծիքն է, որը 1997-2009 թթ․ ղեկավարել է պետական այս հիմնարկը, որը նախ Գույքի միացյալ կադաստրի վարչություն էր կոչվում, իսկ 1999 թվականից՝ Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտե:
Նրան խնդրեցինք նոր օրենքի մասին իր կարծիքը ներկայացնել։ «Գույքահարկին պետք էր անդրադառնալ, բայց մի քիչ ավելի նորմալ, ծրագրավորված քայլերով: Գույքի գնահատումը պետք էր ավելի պարզունակ դարձնել, որ մարդու համար հասկանալի լիներ, թե շուկայական արժեքն ինչն է: Ասենք՝ երեք ցուցանիշ գրեցիք, ինչ-որ բազային արժեքով բազմապատկեցիք իրար, ստացաք իքս թիվը: Կամ՝ կա երկրորդ տարբերակը․ շուկայական գնի որոշում, ըստ պայմանագրային արժեքի: Վերցնում են գույքի պայմանագրերը, ինչ որ եղել են, եւ ըստ դրա որոշում: Բայց պայմանագրային արժեքները վերջին 5-10 տարվան են վերաբերում, իսկ մինչեւ այդ ի՞նչ պետք է արվի: Շուկայական գին որոշելիս հին շենքերի պայմանագրային արժեքները չես կարող հիմք ընդունել: Պետք է մեթոդիկան օրենքում գրված լինի ու հստակ լինի: Մնացածը քաղաքական որոշում է, թե ինչպիսի գրադացիա ու ինչ գույքահարկ սահմանել»:
– Գույքահարկը շուկայական արժեքին մոտեցնելը ճի՞շտ է, դա իրո՞ք այսօր անհրաժեշտություն էր, ինչպես ներկայացվեց:
– Այո, բայց այլ բան է գույքի ճիշտ գնահատումը, այլ բան է այդ ճիշտ գնահատված արժեքից հարկում իրականացնելը: Հարկումը քաղաքական կատեգորիա է՝ որոշել, թե, ելնելով սոցիալական վիճակից, ինչ դրույքաչափերով հաշվել:
Կարդացեք նաև
– Այսինքն, Դուք գտնում եք, որ սոցիալական վիճակը հաշվի առնելը ճիշտ է:
– Անպայման, որովհետեւ իմ վիճակը լավ է, ես բնակարան եմ ստեղծել, բայց վաղը ես չկամ, կամ իմ վիճակը վատ է, իմ երեխաներն ու թոռները պետք է կրակը չընկնեն իմ բնակարանի պատճառով: Կամ՝ էդ որ հեշտ ասում են՝ վաճառեք, գնացեք, իսկ գնորդը կա՞: Որտե՞ղ են այն գնորդները, որ պետք է գան, թանկանոց գույքը ձեռք բերեն ու ամեն ամիս էլ ահռելի գույքահարկ համաձայնեն մուծել:
Սյուզան ՍԻՄՈՆՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հրապարակ» թերթի այսօրվա համարում:
