Ռո­բերտ Քո­չա­րյանն ու Սերժ Սարգ­սյա­նը‚ որ մեծ ռե­սուրս­ներ ու­նեն‚ սկզբ­նա­կան շր­ջա­նում գու­ցե ըն­թա­նան տար­բեր ճա­նա­պարհ­նե­րով. «Իրատես»

Գաղտ­նիք չէ‚ որ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նը Սերժ Սարգ­սյա­նի իշ­խա­նա­վար­ման տա­սը տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում բա­վա­կա­նին կոշտ քն­նա­դա­տու­թյան էր ար­ժա­նաց­նում Սերժ Սարգ­սյա­նի վա­րած տն­տե­սա­կան‚ ար­տա­քին‚ ներ­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը՝ դա ա­նե­լով հրա­պա­րա­կավ‚ ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ հրա­պա­րակ­վող հար­ցազ­րույց­նե­րի տես­քով։ Եվ ա­ռանձ­նա­պես չէր թաքց­նում դժ­գո­հու­թյու­նը‚ որ իր ժա­ռան­գորդն իր թո­ղած ժա­ռան­գու­թյու­նը, ե­թե չա­սենք մս­խում է‚ ա­պա տա­նում է այլ ուղ­ղու­թյամբ։

Այս հա­մա­տեքս­տում խոս­քը նախ և ա­ռաջ Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նու­թյան հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի մա­սին է։ Թեև հա­մար­վում էր‚ որ թե Քո­չա­րյա­նը‚ թե Սարգ­սյանն ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան աս­պա­րե­զում ռու­սա­մետ գոր­ծիչ­ներ են‚ սա­կայն ա­ռանձ­նա­պես մեծ գաղտ­նիք չէր‚ որ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նը հա­մար­վում է իս­կա­պես Ռու­սաս­տա­նի բա­րե­կամ‚ մարդ‚ ո­րի օ­րոք Ռու­սաս­տա­նի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­ներն ա­ռա­վե­լա­գույն բար­ձուն­քի էին հա­սել բո­լոր աս­պա­րեզ­նե­րում։ ՈՒ գաղտ­նիք չէ‚ որ ան­ցած եր­կու տա­րի­նե­րին‚ երբ Քո­չա­րյա­նը Փա­շի­նյա­նի թի­րա­խում էր‚ շատ ցայ­տուն էր Վլա­դի­միր Պու­տի­նի բա­րե­կա­մա­կան վե­րա­բեր­մուն­քը Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի նկատ­մամբ։ Պու­տի­նը նույ­նիսկ փոր­ձում էր ա­նել ա­վե­լին‚ քան սո­վո­րա­բար ա­նում են միջ­պե­տա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րից ել­նե­լով‚ ին­չը Հա­յաս­տա­նում խան­դով ու դժ­գո­հու­թյամբ էր ըն­դուն­վում։

Սերժ Սարգ­սյա­նի պա­րա­գա­յում էլ թեև ըն­դուն­ված էր ա­սել‚ որ ռու­սա­կան գծից շե­ղում­ներ չէին ար­ձա­նագր­վում‚ այ­նուա­մե­նայ­նիվ‚ ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գա­հին փոքր-ինչ այլ աչ­քով էին նա­յում։ Սերժ Սարգ­սյա­նին այդ­պես էլ չհա­ջող­վեց մի­ջանձ­նա­յին սերտ հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ կա­ռու­ցել Վլա­դի­միր Պու­տի­նի հետ‚ քա­նի որ ՌԴ նա­խա­գա­հի մոտ կար ակն­հայտ ան­վս­տա­հու­թյուն Սերժ Սարգ­սյա­նի նկատ­մամբ։ Ռու­սաս­տա­նում միշտ հա­մա­րել են‚ որ ե­թե աչքդ թե­քում ես և վե­րահս­կո­ղու­թյու­նը թու­լաց­նում‚ ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գահն ան­մի­ջա­պես ձախ է թեք­վում՝ դե­պի Արևմուտք՝ փոր­ձե­լով երկ­րի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան վեկ­տորն ա­վե­լի քան կոմպ­լե­մեն­տար դարձ­նել և հնա­րա­վո­րու­թյան պա­րա­գա­յում թևեր փռել նաև Արևմուտ­քի դաշ­տում։ Դրա վառ ա­պա­ցույցն էր 2013 թվա­կա­նը‚ երբ տա­րի­ներ շա­րու­նակ Սերժ Սարգ­սյա­նը‚ Ռու­սաս­տա­նի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը պահ­պա­նե­լով‚ հան­կարծ Հա­յաս­տա­նը բե­րեց-հասց­րեց Եվ­րա­միու­թյան հետ Ա­սո­ցաց­ման հա­մա­ձայ­նա­գիր ստո­րագ­րե­լու շե­մին՝ այն պայ­մա­նագ­րին‚ ո­րը հե­տա­գա­յում ստո­րագ­րե­ցին ՈՒկ­րաի­նան և Վրաս­տա­նը‚ ին­չի պատ­ճա­ռով այդ եր­կու եր­կր­նե­րը հան­գե­ցին ռու­սա­կան կոշտ պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րին՝ կորց­նե­լով ո­րոշ տա­րածք­ներ ու տն­տե­սա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ։ Այն­պես որ՝ Սերժ Սարգ­սյա­նը դեմ չէր ԵՄ հետ խո­րաց­ված հա­մա­պար­փակ հա­մա­ձայ­նա­գիր կն­քե­լուն‚ և միայն վեր­ջին պա­հին ակն­հայ­տո­րեն ո­րո­շա­կի ճն­շում­նե­րի ներ­քո ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գա­հին հաս­կաց­րին‚ որ խա­ղերն ա­վարտ­վել են‚ և պետք է վե­րա­դառ­նալ ի շր­ջանս յուր‚ և Սերժ Սարգ­սյա­նը 2013 թ. սեպ­տեմ­բե­րին անս­պա­սե­լիո­րեն մեկ օր­վա մեջ ստիպ­ված էր փո­խել ՀՀ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան կուր­սը։ Թեև Ռու­սաս­տա­նում ա­ռանձ­նա­պես մեծ վտանգ չէին տես­նում Սերժ Սարգ­սյա­նի մանևրնե­րում‚ սա­կայն այ­նուա­մե­նայ­նիվ‚ ար­ձա­նագր­վեց‚ որ հենց ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գա­հի օ­րոք էր Հա­յաս­տա­նում վար­վում ա­զա­տա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն տար­բեր հիմ­նադ­րամ­նե­րի գոր­ծու­նեու­թյան նկատ­մամբ‚ այդ թվում՝ այժմ մեծ չա­րիք հա­մար­վող սո­րո­սա­ծին կա­ռույց­նե­րի։ Սերժ Սարգ­սյա­նի օ­րոք Հա­յաս­տա­նում տար­բեր կրո­նա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի տր­վե­ցին ա­զա­տու­թյուն­ներ։ Հենց նրա օ­րոք ա­զա­տու­թյուն տր­վեց սե­ռա­կան փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րին‚ ԼԳԲՏ հա­մայն­քին‚ ստո­րագր­վե­ցին Ստամ­բու­լյան‚ Լան­զա­րո­տեի կոն­վեն­ցիա­նե­րը‚ նրա օ­րոք հա­մա­պա­տաս­խան թրեյ­նինգ­ներ ան­ցան ա­պա­գա հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րը՝ Է­լեկտ­րիկ Երևա­նի‚ Մաշ­տո­ցի պու­րա­կի‚ տար­բեր բնա­պահ­պա­նա­կան և այլ նա­խագ­ծե­րի շր­ջա­նակ­նե­րում ներգ­րավ­ված քա­ղակ­տի­վիստ­ներ։ Սերժ Սարգ­սյա­նի նա­խա­գա­հա­կան պաշ­տո­նա­վա­րու­մը մի շր­ջան էր‚ երբ նշ­ված բո­լոր հո­սանք­նե­րը բա­վա­կա­նին ա­զատ գոր­ծու­նեու­թյուն էին ծա­վա­լում և որևէ խո­չըն­դո­տի չհան­դի­պե­լով‚ ան­գամ նա­խա­գա­հի վար­չախմ­բից ակն­հայտ ա­ջակ­ցու­թյուն ստա­նա­լով՝ տա­րա­ծում էին ի­րենց ազ­դե­ցու­թյու­նը։ Ի վեր­ջո, Հա­յաս­տա­նը 2017 թ. ԵՄ-ի հետ ստո­րագ­րեց «Հա­մա­պար­փակ և ընդ­լայն­ված գոր­ծըն­կե­րու­թյան հա­մա­ձայ­նա­գի­րը»‚ ո­րով Սերժ Սարգ­սյա­նին հա­ջող­վեց Ռու­սաս­տա­նի և Արևմուտ­քի միջև հաս­նել և-և սխե­մա­յին‚ ին­չը հա­մար­վում էր վեր­ջի­նիս մե­ծա­գույն նվա­ճում­նե­րից մե­կը։

Սա ի­հար­կե Ռու­սաս­տա­նում հա­մա­րում են Սերժ Սարգ­սյա­նի պա­սի­վը‚ ոչ թե ակ­տի­վը‚ ո­րը ցույց է տա­լիս‚ որ աչ­քը թե­քե­լուն պես ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գա­հը պատ­րաստ է եր­կի­րը ուղ­ղելու ­դե­պի Արևմուտք։ Ի վեր­ջո‚ թե Ռու­սաս­տա­նը‚ թե Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նը հաս­կա­նում էին‚ որ թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյան ար­դյուն­քում իշխա­նու­թյու­նը բա­վա­կա­նին թույլ հո­սան­քին՝ «Քաղ­պայ­մա­նագ­րին»‚ փո­խան­ցու­մը դժ­վար թե հնա­րա­վոր լի­ներ‚ ե­թե սարգ­սյա­նա­կան իշ­խա­նու­թյան ներ­սում գո­յու­թյուն չու­նե­նա­յին թավ­շյա տրա­մադ­րու­թյուն­ներ։ Այ­սինքն՝ իշ­խա­նու­թյունն ա­ռա­վել քան լի­բե­րալ էր։ 2018 թ. օ­րեր շա­րու­նակ այն­պի­սի տպա­վո­րու­թյուն էր‚ որ որևէ ու­ժա­յին կա­ռույց չի աշ­խա­տում‚ ու Սերժ Սարգ­սյա­նի իշ­խա­նու­թյու­նը լո­յալ վե­րա­բեր­մունք ու­ներ ըն­թա­ցող պրո­ցես­նե­րի նկատ­մամբ։

Կարդացեք նաև

Իսկ ո՞վ է կանգնելու Նիկոլի ղեկավարած Հայաստանի կողքին, երբ լինի հաջորդ ռազմական ագրեսիան. Արտակ Զաքարյան

• 17:38 18.12.2024

Քո բարեկեցության համար եկար իշխանության եւ խժռեցիր մեր զավակների կյանքը. Խաչիկ Մանուկյանը՝ Նիկոլ Փաշինյանին

• 16:40 18.12.2024

«Իսկ ո՞նց եմ ասոցացվում նախկինների հետ»․ Մհեր Գրիգորյանը՝ լրագրողին

• 15:23 18.12.2024

Այս ա­ռու­մով Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի և Սերժ Սարգ­սյա­նի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան պատ­կե­րա­ցում­նե­րը և դրա­նից բխող ներ­քին քա­ղա­քա­կան պրո­ցես­նե­րի նկատ­մամբ մո­տե­ցում­նե­րը բա­վա­կա­նին տար­բեր են։ Ե­թե Սերժ Սարգ­սյա­նը թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյու­նից հե­տո կար­ծես թե ինչ-որ ե­րաշ­խիք­ներ ստա­ցավ‚ և փաս­տո­րեն հզոր ռեպ­րե­սիա­նե­րը վեր­ջի­նիս շր­ջան­ցե­ցին‚ ա­պա Ռո­բերտ Քո­չա­րյանն ան­մի­ջա­պես հայ­տն­վեց թի­րա­խում‚ դար­ձավ նախ­կին­նե­րի գոր­ծած ու չգոր­ծած մեղ­քե­րի ա­մե­նագլ­խա­վոր պա­տաս­խա­նա­տուն ու մե­ղա­վո­րը։ Այս ա­ռու­մով տար­բեր է նաև այս եր­կու գոր­ծիչ­նե­րի մո­տի­վա­ցիան։ Այն‚ որ Սերժ Սարգ­սյա­նը Ռու­սաս­տա­նում հա­մար­վում է ՀՀ իշ­խա­նա­փո­խու­թյան գլ­խա­վոր մե­ղա­վո­րը‚ և ան­վս­տա­հու­թյան մեծ տո­կոս կա նրա նկատ­մամբ‚ երևաց նաև իշ­խա­նա­փո­խու­թյու­նից հե­տո։ Եր­կու տար­վա ըն­թաց­քում Սերժ Սարգ­սյանն այդ­պես էլ որևէ այ­ցով Ռու­սաս­տա­նում չհայ­տն­վեց‚ նրա նկատ­մամբ որևէ ա­ջակ­ցու­թյուն չերևաց պաշ­տո­նա­կան Մոսկ­վա­յի կող­մից։ Մինչ­դեռ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի թի­կուն­քին կանգ­նած էր ոչ միայն պու­տի­նյան ամ­բողջ վար­չա­կազ­մը‚ այլև արտ­գործ­նա­խա­րար Սեր­գեյ Լավ­րո­վը։ Նույ­նիսկ հա­յաս­տա­նյան այ­ցե­լու­թյան ըն­թաց­քում Պու­տի­նը ՀՀ-ում Ռու­սաս­տա­նի դես­պա­նա­տա­նը հան­դի­պեց Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի տիկ­նո­ջը։

Այժմ ա­ռա­վել քան ակն­հայտ են դար­ձել ՀՀ եր­կու նախ­կին նա­խա­գահ­նե­րի աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան նա­խա­պատ­վու­թյուն­նե­րը։ Ե­թե Սերժ Սարգ­սյանն իր քա­ղա­քա­կան թի­մի մի­ջո­ցով խա­ղում էր Արևմուտ­քի հետ‚ հատ­կա­պես եվ­րո­պա­կան ուղ­ղու­թյամբ‚ ա­պա Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի ա­ռա­վե­լու­թյուն­նե­րը ռու­սա­կան դաշ­տում են։ Եր­կու գոր­ծիչ­նե­րի միջև առ­կա աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան տա­րա­ձայ­նու­թյուն­նե­րը վեր­ջին եր­կու տա­րի­նե­րին էլ ա­վե­լի հե­ռաց­րին նրանց։ Եվ միայն Փա­շի­նյա­նին իշ­խա­նու­թյու­նից հե­ռաց­նե­լը կա­րող է ստի­պել տար­բեր բևեռ­նե­րում գտն­վող այս եր­կու գոր­ծիչ­նե­րին միա­վո­րել։

Ե­թե Սերժ Սարգ­սյա­նը ո­րո­շի‚ որ իր հանձ­նած իշ­խա­նու­թյու­նը հետ վերց­նե­լու ժա­մա­նակն է‚ ա­պա Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի մո­տի­վա­ցիան այդ հար­ցում շատ ա­վե­լի հիմ­նա­վոր­ված է։ Ընդ­դի­մա­դիր այս եր­կու թևե­րից յու­րա­քան­չյու­րը‚ չի բա­ցառ­վում‚ իշ­խա­նա­փո­խու­թյան իր ճա­նա­պար­հը ընտ­րի‚ ա­ռան­ձին ֆոր­մատ­նե­րը ստեղ­ծի‚ ո­րոնք հե­տա­գա փու­լե­րում գու­ցե միաց­նեն։ Այս հա­մա­տեքս­տում վեր­լու­ծա­բան­նե­րը սկ­սե­ցին խո­սել Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի և Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նի վա­ղե­մի գոր­ծըն­կե­րու­թյան վերս­կս­ման մա­սին։ Ըստ էու­թյան‚ Ծա­ռու­կյա­նը չբա­ցա­ռեց դա՝ նշե­լով‚ որ ա­մեն ինչ պայ­մա­նա­վոր­ված է Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նով‚ և դեռ պետք է հաս­կա­նալ‚ թե ին­չով է ցան­կա­նում նա զբաղ­վել։ Հնա­րա­վոր է նաև այլ ու­ժեր միա­նան‚ ու­ժեր‚ ո­րոնք ա­ռա­վել մոտ են ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան ի­դեո­լո­գիա­յի տե­սա­կե­տից։

Սերժ Սարգ­սյա­նի և «Հան­րա­պե­տա­կա­նի» հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներն այլ կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի հետ հա­մախ­մբ­ման ա­ռու­մով շատ ա­վե­լի սուղ են‚ քա­նի որ այ­սօր­վա քա­ղա­քա­կան դաշ­տում շատ քիչ ու­ժեր կան‚ ո­րոնք ցան­կա­նում են ի­րենց ա­սո­ցաց­նել ըն­դա­մե­նը եր­կու տա­րի ա­ռաջ մերժ­ված ՀՀԿ-ի հետ։

Այն­պես որ՝ այս եր­կու գոր­ծըն­կեր­նե­րը՝ Ռո­բերտ Քո­չա­րյանն ու Սերժ Սարգ­սյա­նը‚ որ մեծ ռե­սուրս­ներ ու­նեն‚ սկզբ­նա­կան շր­ջա­նում գու­ցե ըն­թա­նան տար­բեր ճա­նա­պարհ­նե­րով։ Ա­մեն ինչ կախ­ված է նաև նրա­նից‚ թե Նի­կոլ Փա­շի­նյանն ինչ վճ­ռա­կա­նու­թյուն ու­նի Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նին քրեա­կա­տա­րո­ղա­կան հիմ­նարկ վե­րա­դարձ­նե­լու հար­ցում։ Ընդ ո­րում‚ մինչ այժմ էլ հարց է՝ Քո­չա­րյա­նի ա­զա­տու­մը Փա­շի­նյա­նի հետ փոխ­հա­մա­ձայ­նեց­ման ար­դյու՞նք է‚ այդ թվում՝ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան խա­ղա­ցող­նե­րի միջ­նոր­դու­թյամբ‚ թե՞ քա­ղա­քա­կան ի­րա­վի­ճա­կից ել­նե­լով՝ դա­տա­կան հա­մա­կար­գի դե­մարշ։ Այ­սինքն՝ կան շատ խա­ղա­քար­տեր‚ ո­րոնք հըն­թացս պետք է բաց­վեն։

Ա­րամ Վ. ՍԱՐԳ­ՍՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Իրատես» թերթի այսօրվա համարում: