Վար­չա­պե­տը իշ­խա­նու­թյան եր­րորդ տա­րում դեռ չի պատ­կե­րաց­նում, որ իր գլ­խա­վոր խն­դի­րը ՀՀ տն­տե­սու­թյունն է, այդ տն­տե­սու­թյան զար­գա­ցու­մը. «Իրատես»

Մեծ հիաս­թա­փու­թ­յան թա­վիշն ու աս­տա­ռը

ՀՀ իշ­խա­նու­թյունն ամ­փո­փում է գոր­ծու­նեու­թյան եր­կու տա­րին, վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը եր­կու լայ­վե­րով ներ­կա­յաց­րեց հա­սա­րա­կու­թյան «Մեծ հիաս­թա­փու­թյուն­նե­րի» պատ­կե­րը, որ իր գնա­հա­տա­կա­նով, թերևս, մեծ հիա­ցում­նե­րի պատ­ճառ պի­տի լի­ներ: Չանդ­րա­դառ­նա­լով «Մեծ հիաս­թա­փու­թյան քար­տե­զի» բո­լոր կե­տե­րին ու բո­լոր «բնա­կիչ­նե­րին», որ եր­կու տա­րի ա­մեն օր գոր­ծող անձ են ե­ղել հրա­պա­րա­կա­յին աս­պա­րե­զում, ար­ձա­նագ­րեմ «մեծ հիաս­թա­փու­թյուն­նե­րի» աս­տա­ռը, ի­մա՝ ի­րա­կան պատ­կե­րը.

1. ՀՀ վար­չա­պե­տը Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը պատ­կե­րաց­նում է աշ­խար­հից կտր­ված, մե­կու­սի տա­րածք, ան­մար­դաբ­նակ կղ­զի, որ­տեղ ստե­րիլ պայ­ման­ներ են՝ իր մեծ ծրագ­րե­րը կյան­քի կո­չե­լու հա­մար, բայց չու­նի ոչ մի կոնկ­րետ ծրա­գիր՝ ոչ Ար­ցա­խի հար­ցի լուծ­ման, ոչ տն­տե­սու­թյան զար­գաց­ման, ոչ դա­տաի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գի բա­րե­փո­խում­նե­րի: Բո­լոր «ծրագ­րե­րի» ու «բա­րե­փո­խում­նե­րի» հիմ­քում ըն­թա­ցիկ հար­ցեր լու­ծե­լու ցան­կու­թյունն է՝ օր­վա, բայց ոչ՝ երկ­րի ու ժա­մա­նա­կի: Իսկ դա բու­մե­րանգ է, որ վե­րա­դառ­նա­լու է:
2. ՀՀ վար­չա­պե­տը մե­ծա­գույն հիաց­մուն­քով առ սե­փա­կան ան­ձը՝ շա­րու­նա­կում է վս­տա­հել ու հա­վա­տալ միայն ինքն ի­րեն և իր անս­խա­լա­կա­նու­թյա­նը, ի­մա՝ մե­սիա, Հի­սուս լի­նե­լուն ու իր ա­ռա­քե­լու­թյա­նը, ու դա նրա ոչ միակ մո­լո­րու­թյունն է:
3. ՀՀ վար­չա­պե­տի «հիաս­թա­փու­թյան մեծ քար­տե­զի» բո­լոր բնա­կիչ­նե­րը ա­ռա­վե­լա­գույնս 1000-2000 մարդ են, հա­մե­մա­տեք ՀՀ բնակ­չու­թյան թվի հետ ու ինք­ներդ պա­տաս­խա­նեք հար­ցին՝ ո՞վ պի­տի մտա­ծի մնա­ցած­նե­րի մա­սին և ու՞մ վար­չա­պետն է նա՝ ողջ գեր­լե­գի­տի­մու­թյամբ հան­դերձ:
4. ՀՀ վար­չա­պե­տը իշ­խա­նու­թյան եր­րորդ տա­րում դեռ չի պատ­կե­րաց­նում, որ իր գլ­խա­վոր խն­դի­րը ՀՀ ՏՆ­ՏԵ­ՍՈՒ­ԹՅՈՒՆՆ է, այդ տն­տե­սու­թյան ԶԱՐ­ԳԱ­ՑՈՒ­ՄԸ, ի­մա՝ տն­տե­սու­թյան կա­ռուց­ված­քի փո­փո­խու­թյու­նը, կա­ռա­վար­ման հա­մա­կար­գի հա­մա­պա­տաս­խա­նե­ցու­մը գո­յու­թյուն ու­նե­ցող ռե­սուրս­նե­րի թե­լադ­րած ի­րա­կան գե­րա­կա­յու­թյուն­նե­րին, ոչ թե մի­ֆա­կան պատ­կե­րա­ցում­նե­րին ու տն­տե­սա­կան ակ­տի­վու­թյան մի­ֆա­կան ցու­ցա­նիշ­նե­րին: Ան­գամ կո­րո­նա­վի­րու­սի պար­տադ­րած ճգ­նա­ժա­մով կաթ­վա­ծա­հար՝ զբո­սաշր­ջու­թյու­նը, սպա­սարկ­ման ո­լոր­տը նրան չհա­մո­զե­ցին, որ ար­դյու­նա­վետ տն­տե­սու­թյունն այն է, ինչ ար­տադ­րանք է տա­լիս: Որ Հա­յաս­տա­նը չպետք է լի­նի հումք ար­տա­հա­նող, ինչ­պես «նա­խորդ հան­ցա­վոր ռե­ժի­մի» օ­րոք էր, այլ՝ ԱՊ­ՐԱՆՔ: Եվ հում­քից ապ­րանք շղ­թան ոչ միայն ա­վե­լի ձեռն­տու է ֆի­նան­սա­պես, այլև աշ­խա­տա­տեղ է ա­պա­հո­վում: Նվա­զա­գույ­նը ար­տա­ռոց է, որ իր մեծ հիաս­թա­փու­թյուն­նե­րի քար­տե­զում վար­չա­պե­տը բնա­կեց­րել է ում ա­սես, բայց «մո­ռա­ցել է» տես­նել ու ար­ձա­նագ­րել մի­ջին վի­ճա­կագ­րա­կան հա­յին, որ աշ­խա­տանք է ու­զում: Դա ար­դեն հա­կա­պո­պու­լիզմ է;
5. ՀՀ վար­չա­պե­տը հիաց­մուն­քով շա­րու­նա­կում է շեր­տա­վո­րել հա­սա­րա­կու­թյու­նը, բո­լոր բա­ժա­նում­նե­րը հիմ­քում ու­նեն միայն մեկ ու­ղիղ գիծ, ո­րից աս­դին նա ինքն է, իր քայ­լած­ներն ու ի­րեն փա­ռա­բա­նող­նե­րը, ան­դին՝ բո­լո­րը, որ չեն կի­սում ան­պա­րա­գիծ հիա­ցու­մը իր ան­ձով: Նա խո­րա­պես հա­մոզ­ված է, որ ով ի­րե­նով հիա­ցած չէ ու ի­րեն չի հա­վա­տում, ծա­ռա­յում է ա­ներ­փե­սա­յա­կան հա­մա­կար­գի վե­րար­տադ­րու­թյա­նը: Սա ան­հիմն մո­լո­րու­թյուն է. բա­ցի նո­րօ­րյա Հի­սու­սից, «ռո­բա­սեր­ժա­կան սպա­սար­կու­նե­րից», կան հա­զա­րա­վոր մար­դիկ, որ խո­րա­պես ան­տար­բեր են բո­լո­րի նկատ­մամբ, պար­զա­պես ու­զում են ապ­րել ու աշ­խա­տել, և հա­մա­րում են, որ Սահ­մա­նադ­րու­թյամբ ու­նեն այդ ի­րա­վուն­քը: Կա նաև քա­ղա­քա­կան հատ­ված, որ բնավ չի կի­սում ոչ նախ­կին­նե­րի, ոչ ներ­կա­նե­րի տե­սա­կետ­նե­րը, ու­նի իր կար­ծի­քը և հա­մա­րում է, որ տե­սա­կետ ու­նե­նա­լը նույն­պես Սահ­մա­նադ­րու­թյամբ ե­րաշ­խա­վոր­ված ա­զա­տու­թյուն է: Վեր­ջա­պես՝ հա­զա­րա­վոր մար­դիկ կան, որ չեն կի­սում կար­ծի­քը, թե Հա­յաս­տա­նում, կամ/կամ է՝ կամ Նի­կո­լը, կամ Սեր­ժը: Ու պետք չէ ան­վերջ հա­սա­րա­կու­թյա­նը վա­խեց­նել, սպառ­նալ, շան­տաժ ա­նել նախ­կին­նե­րի վե­րա­դար­ձով, գործ ա­նել է պետք՝ նախ­կին չդառ­նա­լու հա­մար:
6. Իշ­խա­նու­թյան եր­րորդ տա­րում ՀՀ վար­չա­պե­տը չի ըն­դու­նում, որ ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան պաշտ­պա­նու­թյու­նը միայն զեն­քեր գնել չէ՝ ու­ժեղ տն­տե­սու­թյուն է +ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն+մի­ջազ­գա­յին աս­պա­րե­զում հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյուն+ ազ­գա­յին շա­հե­րի գի­տակ­ցու­թյուն ու պաշտ­պա­նու­թյուն՝ ազ­գա­յին ար­ժե­հա­մա­կար­գով:

Ֆան­տաս­տի­կա­յի ժան­րից է, որ իշ­խա­նու­թյու­նը ազ­գա­յին ար­ժե­հա­մա­կար­գի ձևա­վո­րող կդառ­նա: Նախ՝ իշ­խա­նու­թյու­նը չի պատ­կե­րաց­նում՝ ինչ է ազ­գա­յի­նը:

7. ՀՀ վար­չա­պե­տը, ու­րեմն և ամ­բողջ իշ­խա­նու­թյու­նը, չի ըն­կա­լում, որ Հայ ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցին միայն Վե­հա­փա­ռի ան­ձը չէ, կամ Մայր Ա­թո­ռի ֆի­նանս­նե­րը, հայ հա­վա­տա­ցյալ­ներն են Հա­յաս­տա­նում ու ամ­բողջ աշ­խար­հում: Եվ ԱՅԴ ե­կե­ղե­ցու հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը սկ­սում են «Հայր մեր»-ով, ոչ թե «քա­ղա­քա­ցի Կտ­րիճ Ներ­սի­սյա­նով»: Հա­րյու­րա­վոր հե­ղա­փո­խու­թյուն­ներ ու հե­ղաշր­ջում­ներ են ե­ղել աշ­խար­հում՝ ա­մեն եր­կիր իր պատ­մու­թյան մեջ տաս­նյակ­նե­րով կհաշ­վի՝ սկ­սած պա­լա­տա­կան հե­ղաշր­ջում­նե­րից մինչև պե­տա­կա­նը, հե­ղա­փո­խու­թյուն­ներն էլ՝ ա­րյու­նո­տից մինչև թավ­շե, բայց ե­կե­ղե­ցին կա ու լի­նե­լու է ան­սա­սան սյուն՝ պե­տա­կա­նու­թյան հա­մար: Ա­մե­նուր: Հա­յաս­տա­նում հաս­տա­տա­պես: Հայ ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցին միայն հայ­րա­պե­տա­կան թե­մե­րը չեն, զբո­սաշր­ջու­թյան խայծ հա­զա­րա­մյա խո­նարհ­ված ու հո­յա­կերտ վան­քերն ու մա­տուռ­նե­րը, սր­բա­զան մա­սունք­նե­րը չեն, ՀԱՅ ԺՈ­ՂՈՎՐ­ԴԻ ՊԱՏ­ՄՈՒ­ԹՅՈՒՆՆ է, սփյուռքն է ու յու­րա­քան­չյուր հա­վա­տա­ցյալ հա­յի հույսն ու հա­վա­տը առ Աստ­ված: Հի­մա Աստ­ծո՞ հետ էլ փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի պար­զա­բան­ման գոր­ծըն­թաց է սկս­վե­լու, թե՞ կբա­վա­րար­վենք քրեա­կան գոր­ծե­րով ե­կե­ղե­ցու սպա­սա­վոր­նե­րի նկատ­մամբ: Ոչ մի հե­ղա­փո­խու­թյուն չի նշա­նա­կում հոգևոր իշ­խա­նու­թյան փո­փո­խու­թյուն, դա գե­րա­գույն աբ­սուրդ է, ո­րով տա­ռա­պել են Կա­յիա­փա­յից մինչև Լե­նինն ու Ստա­լի­նը, բայց ոչ մի ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան երկ­րի իշ­խա­նու­թյուն իր ե­կե­ղե­ցուն պա­տե­րազմ չի հայ­տա­րա­րել: Հայ ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցու կա­թո­ղի­կոս­նե­րին՝ Գրի­գոր Լու­սա­վոր­չից Գևորգ Հին­գե­րորդ, տան­ջել են, պա­տանդ են պա­հել, թու­նա­վո­րել են, խեղ­դել, մատ­նագ­րեր գրել այլևայլ ար­քու­նիք­ներ, թա­լա­նել են ե­կե­ղե­ցին, ու­նեց­ված­քը բռ­նագ­րա­վել, հոգևո­րա­կան­նե­րին սպա­նել են, ե­ղել է՝ ու դա պատ­մու­թյուն է, որ պի­տի ու­սու­ցան­վի, որ չկրկն­վի: Իսկ իշ­խա­նու­թյու­նը պար­տա­վոր է նպաս­տել Հայ ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցու հզո­րաց­մա­նը, ո­րով­հետև պե­տա­կա­նու­թյան հզո­րու­թյունն է:
8. ՀՀ վար­չա­պետ, նախ­կին լրագ­րող ու խմ­բա­գիր Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը ու­րիշ­նե­րի պատ­մե­լով չէ, որ գի­տի ինչ­պես թերթ պա­հել: Ժա­մա­նակ­նե­րը, ի­հար­կե, փոխ­վել են, բայց՝ միայն տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի զար­գաց­ման ա­ռու­մով: Մա­մու­լը թանկ հա­ճույք է: Այդ­պես է լրատ­վա­մի­ջո­ցը դառ­նում քա­րոզ­չա­մի­ջոց: Բայց երբ վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը լր­ջո­րեն ա­սում է, որ մտա­ծում է հե­ղա­փո­խու­թյու­նից հե­տո լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի ա­պա­գա­յի մա­սին, նվա­զա­գույ­նը ծի­ծա­ղե­լի է: Կա աշ­խար­հի փորձ, հե­ծա­նիվ հնա­րել պետք չէ: Լրատ­վա­մի­ջո­ցը կա­րող է ինք­նա­ծախ­սա­ծած­կումն ա­պա­հո­վել ու նույ­նիսկ շա­հույթ բե­րել, ե­թե ա) ու­նի հո­վա­նա­վոր կամ բաժ­նե­տի­րա­կան ըն­կե­րու­թյուն է, բ) տպագ­րում, հրա­պա­րա­կում կամ հե­ռար­ձա­կում է գո­վազդ: Եր­րորդ տար­բե­րակ մարդ­կու­թյու­նը չի հնա­րել: Հա­մե­նայն դեպս՝ այն լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի հա­մար, որ ի­րենց տա­րեգ­րու­թյու­նը հա­րյու­րա­մյակ­նե­րով են հաշ­վում: Ե­թե հե­ղա­փո­խու­թյու­նից հե­տո Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը պատ­րաստ­վում է ա­ռա­ջին տար­բե­րա­կը բա­ցա­ռել, մնում է այն­քան զար­գաց­նել տն­տե­սու­թյու­նը, որ լի­նի գո­վազ­դի մր­ցակ­ցա­յին շու­կա, ու լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րը ապ­րեն գո­վազ­դի հաշ­վին: Մա­մու­լին պա­տե­րազմ հայ­տա­րա­րե­լը ա­նի­մաստ է, նույ­նիսկ սոց­ցան­ցե­րի գո­յու­թյան պա­րա­գա­յում: Այդ պա­տե­րազ­մում ոչ ոք չի հաղ­թե­լու, հա­սա­րա­կու­թյունն է պարտ­վե­լու՝ կորց­նե­լով հա­վաստն ու վս­տա­հու­թյու­նը բո­լո­րի նկատ­մամբ:
9. Սփյուռ­քի հիմ­նա­հար­ցե­րի լուծ­ման եր­կու ձև է իշ­խա­նու­թյու­նը մինչև հի­մա դրսևո­րել՝ նա­խա­րա­րու­թյան փա­կում ու հանձ­նա­կա­տա­րի նշա­նա­կում և ՀՀ վար­չա­պե­տի ե­լույթ­նե­րը ար­տա­սահ­մա­նում հայ հա­մայն­քի հետ հան­դի­պում­նե­րում: Տա­րա­տե­սակ հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի ու սպա­սում­նե­րի հա­տույ­թում փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի ոս­կի մի­ջի­նը գտն­ված չէ: Այն, որ սփյուռ­քը վա­ղուց հա­մախ­մբ­ված չէ ազ­գա­յին կա­ռույց­նե­րի շուրջ, 20-30 տար­վա ի­րո­ղու­թյուն է, և նո­րու­թյուն չէ: Հաս­տա­տա­պես Հա­յաս­տա­նում ո­րոշ­ված չէ նաև գեր­խն­դի­րը, որ­տեղ ակն­կալ­վում է սփյուռ­քի ա­ջակ­ցու­թյու­նը՝ հատ­կա­պես մեծ հա­մայ­նք­նե­րի՝ Ֆրան­սիա­յի, ԱՄՆ-ի: Հայտ­նի չէ նաև` ինչ է սփյուռքն ակն­կա­լում հայ­րե­նի­քից: Չեն կա­րող լի­նել ընդ­հան­րա­կան լու­ծում­ներ:
10. Իսկ օ­լի­գար­խիա՞ն: Եր­կու տա­րում իշ­խա­նու­թյու­նը միայն տե­սա­կա­վո­րել է օ­լի­գարխ­նե­րին՝ ո­մանք հա­մար­վում են «նոր ու յու­րա­յին» ո­մանք մնա­ցել են «հին ու հան­ցա­վոր»: Էք­սպ­րոպ­րիա­ցիա­յի՝ Վլա­դի­միր Ի­լյիչ ՈՒ­լյա­նո­վի տե­սու­թյան, Հա­յաս­տա­նում ի­րա­վի­ճա­կա­յին վե­րա­կան­գն­ման փոր­ձե­րը շա­րու­նակ­վում են օ­րեն­սդ­րա­կան մա­կար­դա­կով, ո­րից հե­տո կսկս­վի գործ­նա­կան մա­սը: ՈՒ դա վկա­յում է, որ իշ­խա­նու­թյունն իր ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թյուն­նե­րի մեջ խճճ­վել է ու չգի­տի՝ ո՞րն է գե­րա­կա՝ «նա­խորդ հան­ցա­վոր ռե­ժի­մի» դեմ պայ­քա՞­րը, թե՞ տն­տե­սա­կան զար­գա­ցու­մը: Հա­մադր­ման գի­տակ­ցու­թյուն չկա:

Ա­նա­հիտ Ա­ԴԱ­ՄՅԱՆ

Կարդացեք նաև

Երևանում տեղի է ունեցել ՀՀ ժողովրդական արտիստ, դերասան, ռեժիսոր Երվանդ Մանարյանի արձանի բացման արարողությունը

• 19:17 31.10.2024

«Այսինքն՝ ծրագիր կա, որ 2022-ին սկսվել է, նոր ավարտվո՞ւմ է։ Դա նորմա՞լ է, թե ուշացումների պատճառներ կան»․ Փաշինյանը՝ Սանոսյանին

• 16:20 31.10.2024

«Ասում ենք՝ Էրեխեքը խաղում են, բայց էդ էրեխեքը հետո մեծանում, դառնում են պատգամավոր կամ բիզնեսմեն»․ Նիկոլ Փաշինյանը՝ ոչ նյութական արժեքները պահպանելու մասին

• 16:08 31.10.2024

Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Իրատես» թերթի այսօրվա համարում: