Կորոնակյանքի մեր օրերում մեզ մատուցում են թվեր՝ կյանքի ու մահվան վիճակագրություն, որտեղ կյանքը պարտվում է երկիր առ երկիր: Դա խաբուսիկ պատկեր է՝ երկիր առ երկիր ապաքինվածները գերակշռելու են հեռացածներին: Կարճ ժամանակից: Ու այդ կարճ, բայց հավերժություն թվացող ժամանակի մեջ գերխնդիրը ինքնապահպանվելն ու շրջապատը պահպանելն է: Կորոնակյանքի մեր ժամանակներում ի հայտ եկան նաև օրինաչափություններ.
1. Ցավոք, իշխանությունները հիմնականում ի համարժեք չգնահատեցին ռիսկերը՝ կորցնելով ժամանակը: Համարյա մեկ ամիս աշխարհի համար COVID-19-ը զուտ չինական ֆենոմեն էր: Նրանք թերագնահատեցին գլոբալացման հետևանքները: Ինչո՞ւ այսօր Իտալիան է կորուստներով առաջին երկիրը: Յուրաքանչյուր բարեկեցիկ չինացի զբոսաշրջիկ է, յուրաքանչյուր զբոսաշրջիկ իր պարտքն է համարում լինել Հռոմում ու Վատիկանում, Ֆլորենցիայում ու Վենետիկում, պարտադիր գնումներ անել Միլանում:
Իտալիան՝ լինելով զբոսաշրջության դրախտ, դատապարտված էր դառնալ վարակի դժոխք: Իտալիայից՝ Իսպանիա, Ֆրանսիա, Գերմանիա, Ավստրիա, Շվեյցարիա անցնելն օդակաթիլային վարակի համար հաճելի զբոսանք էր: Զարգացած ու ժողովրդավարական երկրների առողջապահական համակարգերը պայթեցին, որովհետև պատրաստ չէին համաժամանակյա հազարավոր պացիենտների: Մահերի թիվը մեծացավ այն երկրներում, որտեղ ժողովրդագրական կորը հաստանում է թոշակառուների համար: 40-ից հետո հիվանդությունները գրոհում են մարդու վրա, 70-ից ու 80-ից հետո ոչ ոք առողջ չի լինում՝ սիրտանոթային, միզաքարային, աղեստամոքսային, դիաբետիկ բազում հիվանդություններ՝ համակցվելով կորոնավիրուսին, դառնում են կյանքի հետ անհամատեղելի:
Իշխանությունները չգնահատեցին վարակի մասշտաբները և չպատրաստվեցին. ժամանակին չսահմանափակեցին մարդկանց տեղաշարժը՝ կանխելու վարակի տարածումը, խնայեցին կամ թերագնահատեցին թեստավորման կարևորությունը, ոչ միայն հնարավոր վարակակիրների, այլև համատարած բոլորի: Միայն այդ կերպ հնարավոր էր ժամանակին հիվանդներին զատել առողջներից ու վարակը կենտրոնացնել կարանտինում: Նույնը վերաբերում է և Հայաստանին, և ԱՄՆ-ին, և Ֆրանսիային, և Իտալիային, և Իսպանիային…
Կարդացեք նաև
2. Իշխանությունները առողջապահական համակարգի ներուժը չմեծացրին՝ այդպես դեղատներից համարյա բոլոր երկրներում առաջինը անհետացան բժշկական դիմակներն ու ախտահանիչ գելերը, հիվանդանոցներում պակասեցին մահճակալներն ու հիվանդասենյակները: Միայն Չինաստանը, Իսրայելը ժամանակին նոր հիվանդանոցներ կառուցեցին ու զատեցին կորոնահիվանդներին: Բոլոր երկրներում վարակի առաջին գծում բժիշկներն ու բուժքույրերն են: Տասնյակ երկրներ՝ Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա, Իտալիա…, հետ են կանչում վերջին 3 տարիներին թոշակի գնացած բժիշկներին ու բուժքույրերին:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Իրատես» թերթի այսօրվա համարում