«Փաստացի Ադրբեջանը մնաց անպատիժ Բաքվի հայերի ջարդերի կազմակերպման և իրագործման արդյունքում, և դա նշանակում է, որ մենք չունենք որևէ երաշխիք, որ փորձ չեն անի դա կրկնել նորից»,-«Բաքվում հայերի ջարդերի 30-ամյա տարելից. իրավական և տեղեկատվական ասպեկտներ» խորագրով քննարկմանը հայտարարեց քաղաքական գիտությունների թեկնածու, Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Անժելա Էլիբեգովան:
«Ընդդեմ իրավական կամայականության» հասարակական կազմակերպության գործադիր տնօրեն, ՀՀ մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը հիշեցրեց՝ ժամանակին շփումներ կային, կապ էին պաշտպանում թե′ հասարակության, թե′ ուղղակի ժողովուրդների ներկայացուցիչների հետ, մինչև անգամ ԱԱԾ-ի ղեկավարի մակարդակով: Համեմատելով ներկայիս իրավիճակի հետ՝ Լարիսա Ալավերդյանն ասաց. «Եվ այս առումով չեմ կարծում, որ այսօր այդ մթնոլորտը, մակարդակը մենք ունենք: Ես, ողջունելով բոլոր հայ-ադրբեջանական հանդիպումները, կխնդրեի, որ վերադառնալուց կամ գնալուց հստակեցնեին, թե որն է իրենց դերակատարությունը: Լավ է, եթե մի քանի հոգի դեմ առ դեմ հանդիպում են, բայց չեմ կարծում, որ անկեղծ են լինում ադրբեջանցի ներկայացուցիչները: Միևնույն ժամանակ կցանկանայի, որ ՀՀ ներկայացուցիչներն էլ ազնիվ լինեին: Վերջինը, որ գնացել են լրագրողները, ապշել էի, որ մի քննարկման ժամանակ նրանից, մասնավորապես մեկն ասել էր, որ ինքը չի նկատել ատելություն, բայց թշնամություն նկատել է: Այդ ռեբուսն ինձ համար հասկանալի,չէ, տեսնում եմ, որ անկեղծ չեն»:
Քննարկման ընթացքում Անժելա Էլիբեգովան մարդու իրավունքների հարցերով փորձագետ, փաստաբան Արա Ղազարյանից հետաքրքրվեց՝ Եվրոպական դատարանում այս հարցերով հայց ներկայացնելու հիմքեր և դրանք շահելու շանսեր տեսնո՞ւմ է, փաստաբանը պատասխանեց. «Դա բացթողնված հնարավորություն է, քանի որ այդպիսի դիմում կարելի էր ներկայացնել 2002-2006 թվականներին, ինչպես ղարաբաղյան պատերազմի գործեր՝ ինչպես Չիրագովի գործը: Կարող էր ներկայացվել որպես գույքի իրավախախտում, քանի որ այդ ժամանակ դեռ մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիան ընդունված չէր: Հիմա, եթե բերվի, ամենայն հավանականությամբ կմերժվեն այդ գործերը, բայց կարելի է փորձել»:
Անժելա Էլիբեգովան հարցրեց մեր անելիքները որո՞նք են, քանի որ գործ ունենք մի պետության հետ, որը հստակ քաղաքականություն է սահմանել, որի հիմքում հայատյացությունն է: «Գոլոս Արմենիի» թերթի գլխավոր խմբագրի տեղակալ, փորձագետ Մարինա Գրիգորյանն այս առիթով ասաց. «Մենք գիտենք, որ Ադրբեջանն իր տեղեկատվական և քարոզչական քաղաքականությունը միգուցե մշակել է նույնիսկ Սումգայիթից անմիջապես հետո: Այլ կերպ հնարավոր չէ ընդունել այն հանգամանքը, որ հենց Սումգայիթից հետո նրանք սպասեցին, քանի որ վախենում էին, որ պատիժ կհետևի, բայց, քանի որ դա չեղավ, մի քանի ամիս անց սկսեցին իրականացնել իրենց մշակած տեղեկատվական քաղաքականությունը: Անցան հարձակման: Արդեն հայտնվեցին հոդվածներ, որտեղ հայերին մեղադրում էին Սումգայիթի ջարդերի կազմակերպման մեջ: Այդ քաղաքականությունը շատ հետևողականորեն շարունակվել է այդ տարիներին»:
Կարդացեք նաև
Ըստ փորձագետի՝ Հայաստանը, ի տարբերություն Ադրբեջանի, երբեք չի ունեցել տեղեկատվական քաղաքականություն. մինչև 2009-ը հստակ չի պատկերացրել, որ պետք է աշխատել տեղեկատվական անվտանգության բնագավառում. «Հենց պատերազմի ավարտից հետո ՀՀ իշխանությունները մոռացության մատնեցին այս իրադարձությունները, դրա մասին որևէ տեղ չէր խոսվում: Միայն առանձին անհատներ ու հասարակական կազմակերպություններ ինչ-որ առիթներով էին խոսում այդ մասին: Համոզված եմ, որ միտումնավոր 1990-ականներից 2000-ը տարվել է տեղեկատվական անվտանգության հարցերը մոռացության մատնելու և լռության մատնելու քաղաքականություն»:
Անդրադառնալով հարցին, թե ինչ պետք է արվի, Մարինա Գրիգորյանը պատասխանեց. «Մենք պետք է երկու խնդիր դնենք. այդ քաղաքականությունը պետք է ծառայի Արցախի հարցի արդարացի լուծմանը և ազդեցություն ունենա բանակցային գործընթացի վրա, և պետք է լինի աշխատանք, որն ուղղված է ապագա անվտանգությանը: Դա մի ամբողջ համակարգ է, որի մեջ պետք է մտնի դիվանագիտական աշխատանքը, խորհրդարանական դիվանագիտությունը: Համակարգը անխափան պետք է աշխատի և միասնական լինելով՝ իր նպատակներին, խնդիրներին հասնի: Դժվար է այսօրվա ՀՀ-ում պահանջել այդպիսի աշխատանք: Կարծում եմ՝ ռեալ պիտի նայենք իրավիճակին: Ես այդ տեսակետից ակնկալիքներ չունեմ»:
Տաթև ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
