Կեղծ դոկտորականների եւ գիտական կոչումների թեման մշտապես եղել է օրակարգային խնդիր կրթական համակարգի համար, իսկ վերջին շրջանում՝ հատկապես։ ԲՈԿ նախագահ Սմբատ Գոգյանից հետաքրքրվեցինք՝ քանի որ պլագիատները, կեղծ ատենախոսություններն ու կոչումները դարձել են համակարգային խնդիր, ինչպե՞ս, ի՞նչ մեխանիզմներով է պատկերացնում այս ոլորտի կարգավորումը եւ վտանգներ ու ռիսկեր չի՞ տեսնում այս նոր տենդենցի մեջ, երբ ամեն անգամ նոր անուններ են շրջանառվում կոչումների եւ փաստաթղթերի կեղծարարությունների մեջ։
«Իրականում այս ամենը շատ վտանգավոր է առանց այն էլ վատ վիճակում գտնվող մեր գիտության համար, իսկ լուծումների մասով բարդ է ասել, թե ինչ կարելի է անել, որովհետեւ մի կողմից, եթե մարդը խախտում ունի, ցանկացած քաղաքացի իրավունք ունի այդ խախտման մասին բարձրաձայնել եւ պահանջել հետեւանք, բայց մյուս կողմից պետք է հասկանանք, որ այսպես լայնամասշտաբ լինելու դեպքում համակարգն ուղղակի կքանդվի։ Եթե ուշադրություն դարձնեք, դատավորների դեպքում, երբ եղան ինչ-որ խնդիրներ, նրանք համախմբվեցին ու ասացին՝ մեր ներքին խոհանոցը մեր ներքին գործն է, իսկ, օրինակ, գիտնականներն իրենց բնագավառում սովորաբար նման բան չեն անում։ Դրա համար պրոբլեմներն այսպես դրսեւորվում են»։
Այն, որ ցանկացած քաղաքացի իրավունք ունի այդ «խախտման» մասին բարձրաձայնել եւ պահանջել խնդրի լուծում, այսինքն՝ հանձնաժողով կազմել՝ ատենախոսություններն ուսումնասիրելու համար, որքանո՞վ է ենթադրում անաչառություն եւ օբյեկտի՚վություն, քանի որ տվյալ անձը կարող է գործել անձնական շահերից ելնելով։ Գոգյանն ասաց. «Հենց դրանում է վտանգը, հիմա Հայաստանում ամեն գիտնական գիտի, թե մյուս գիտնականն ինչի է ընդունակ եւ արժանի, այսինքն՝ իրար մասին շատ բան գիտեն եւ պետք եղած դեպքում օգտագործում են դա։ Այսինքն՝ ոչ թե ոլորտի ազնվության եւ մաքրության համար են պայքարում, այլ կոմպրոմատի տեսքով օգտագործում են իրար դեմ։ Սա է խնդիրը։ Բայց մյուս կողմից էլ իրավունք ունեն, որովհետեւ օրինական ձեւով բացահայտված է, հո գաղտնի ձայնագրություններ կամ անձնական կյանքից դրվագներ չե՞ն հրապարակում, մարդու գիտական գործունեության բաց արդյունքներն են ուսումնասիրում, որի իրավունքն ունեն»:
Սոնա ԱԴԱՄՅԱՆ
Կարդացեք նաև
Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Հրապարակ» թերթի այսօրվա համարում
