Վերջին շրջանում սոցցանցերում քննարկվում է 10 հազար ուսուցիչ կրճատելու թեման: «Զարկերակ» ակումբում կայացած ասուլիսում կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը խոսեց կրճատումների հնարավոր ռիսկերից եւ տպավորիչ վիճակագրության անդրադարձավ:
«10 000 ուսուցիչների կրճատման թեման մեջտեղ եկավ 2018-ի նոյեմբեր ամսին, երբ վարչապետն ու Կրթության ու գիտության նախարարը հայտարարեցին, թե Հայաստանում ուսուցիչների աշխատավարձը ցածր է այն պատճառով, որ շատ դեպքերում տնօրենը դրույքը բաժանում է 2-3 հոգու միջեւ, եւ յուրաքանչյուրը ստանում է կես կամ քառորդ դրույք աշխատավարձ: Այժմ Հայաստանում ունենք 25000 ուսուցչի դրույք, բայց ուսուցիչների թիվը դրույքից ավելի է 10000-ով, հետեւաբար այդ թեման շոշափվեց: Վերջին մի քանի օրերին սկսեց շահարկվել այն միտքը,որ ուսուցիչների աշխատավարձը բարձրանալու է սեպտեմբերից, որովհետեւ 10000 ուսուցիչ կրճատվելու է, եւ հղում են անում վարչապետի եւ նախարարի հայտարարության վրա»,-նշեց կրթության փորձագետը եւ ընդգծեց, որ թեման կեղծ է:
«Հայաստանում բացառվում է կրճատել 10000 ուսուցիչ, որովհետեւ ոչ մի երկրում էլ չի կարող մարդկանց եւ դրույքների թիվը լինել նույնը: Եթե մենք ունենք 25000 դրույք, դա չի նշանակում, որ պետք է ունենանք նույնքան ուսուցիչ: Տարբեր դպրոցներում ունենք տարբեր ժամաբաշխումներ եւ առարկաներ, որոնք անհնար է մեկ դրույք դարձնել, օրինակ՝ շախմատ առարկան կամ քիմիան»,-հավելեց Սերոբ Խաչատրյանը:
Մանրամասն` տեսանյութում:
Կարդացեք նաև
Նա նաեւ նշում է, որ այնպես չէ, որ դպրոցներում ուսուցիչների կրճատելու տեղ չկա, բայց դա վտանգավոր է համարում:
«Հայոց լեզվի եւ մաթեմատիկայի առարկաների դասաժամերը շատ են դպրոցներում: Քանի որ դրանց դասաժամերը շատ են, հնարավորություն է ստեղծվում ունենալ 30-35 ժամ եւ 3 ուսուցիչ` 0,75 դրույքով: Այստեղ կա կրճատման տեղ, բայց այնուամենայնիվ, կարծում եմ, որ պետք չէ կրճատել, որովհետեւ Հայաստանն առաջիկայում ունենալու է ուսուցիչների մեծ դեֆիցիտ: Այդ խնդիրն այսօր էլ արդեն կա: Անգամ Երեւան քաղաքում կան դպրոցներ, որտեղ բնագիտության, օտար լեզուների, արվեստի հետ կապված առարկաների ուսուցիչներ դժվարությամբ են գտնում: Գյուղերում իրավիճակը ուսուցիչների առումով շատ ավելի սարսափելի է, ունենք գյուղեր, որտեղ ուսուցիչների 90 տոկոսը այլ գյուղերից ու քաղաքներից է»,-փաստեց կրթության փորձագետը:
Մանրամասն` տեսանյութում:
Սերոբ Խաչատրյանը մտահոգիչ թվեր ներկայացրեց. «Երկու- երեք տարի առաջ Հայաստանում ունեինք մինչեւ 25 տարեկան 2000 ուսուցիչ, այսօր այդ թիվն իջել է 870: Պատկերավոր ներկայացնելու համար նշեմ, որ ամեն տարի Հայաստանում մանկավարժական մասնագիտություններով բուհերն ավարտում են մոտ 1800 հոգի: Եթե ունենք մինչեւ 25 տարեկան 800 ուսուցիչ, դա նշանակում է, որ շրջանավարտների մեկ քառորդն էլ չի տեղավորվում դպրոցում աշխատանքի»:
Ինչ վերաբերում է տղամարդ ուսուցիչների թվին, կրթության փորձագետն այս առումով վիճակը ողբալի որակեց. «Մինչեւ 25 տարեկան ընդամենը 70 տղամարդ ուսուցիչ կա դպրոցներում, միջին վիճակագրականով ստացվում է, որ յուրաքանչյուր 20-րդ դպրոցում կա մեկ` մինչեւ 25 տարեկան տղամարդ ուսուցիչ: Նախկինում ուսուցիչների 15 տոկոսը տղամարդիկ էին, հիմա տղամարդ ուսուցիչների թիվը մոտենում է 10 տոկոսանոց շեմին: Կին ուսուցիչների շեմը մոտենում է 90-92 տոկոսին, իսկ նման ցուցանիշ չկա աշխարհի ոչ մի երկրում»: Ընդ որում, տղամարդ ուսուցիչները հիմնականում դասավանդում են ֆիզկուլտուրա, ռազմագիտություն եւ շախմատ:
Մանրամասն` տեսանյութում
Նա մանկավարժական բուհեր ընդունվածներին էլ անդրադարձավ. «Օրինակ, այս տարի Խ.Աբովյանի անվան պետական մանկավարժական համալսարանի քիմիայի, ֆիզիկայի, հասարակագիտության ֆակուլտետներ ընդունվել է 2-ական մարդ: Եթե հանկարծ այդ երկուսը Հայաստանից գնան կամ չուզենան ուսուցիչ աշխատել, ողբերգական վիճակ ենք ունենալու: Երկրում ունենք, օրինակ, 1200 քիմիայի ուսուցիչ, բայց ունենք 1400 դպրոց»:
Սերոբ Խաչատրյանն ընդգծում է. «Եթե նախորդ երկու տարիներին գիտեինք, որ դիմորդների թիվը քիչ է լինելու, այս տարի ունեինք շատ ավելի շատ շրջանավարտ, քան 2017թ, բայց թիմորդների թիվը մոտավորապես 2017թ մակարդակին էր: Երբ դիմորդների թիվը պակասում է, բոլորն ընդունվում են իրենց ուզած տեղերը: Մանկավարժական մասնագիտություների գծով մրցույթի պատճառով նախկինում ընդունվում էին 2-րդ, 3-րդ հայտերով, իսկ հիմա այդ խնդիրը չկա:
Հայաստանում դիմորդները ժամանակին մի քանի տեղ կարող էին դիմել, ինչը քննադատվում էր, բայց նաեւ դրական բան կար: Մարդիկ ընդունվում էին նաեւ ոչ էլիտար համարվող ֆակուլտետներ: Հիմա, երբ բոլորն ընդունվում են առաջին հայտով, այն ֆակուլտետները, որոնք էլիտար չեն, ունենում են դիմորդների եւ ընդունվողների շեշտակի նվազում: Վատն այն է, որ նախարարությունն այս վիճակը թողել է ինքնահոսի, մինչդեռ անհրաժեշտ է միջամտություն եւ հստակ քաղաքականություն: Եթե երիտասարդները չեն գնում դպրոց աշխատելու, սա մեծ խնդիր է, դրա համար էլ Հայաստանի ուսուցիչների տարիքը շատ բարձր է: Վերջերս գլոբալ զեկույց հրապարակվեց՝ աշխարհում ուսուցիչների միջին տարիքը 42 է, Հայաստանում ուսուցիչների 50 տոկոսի տարիքը ` 50-ից բարձր է: Մենք ունենք շուրջ 2500 թոշակի տարիքի ուսուցիչներ: Որոշ դպրոցներում տնօրենը չի կարողանում 75 տարեկան ուսուցչին ազատել, որովհետեւ փոխարինող չկա: Վերջերս մի գյուղում էի, որտեղ գերմաներենի ուսուցիչը 80 տարեկան էր»:
Մանրամասն` տեսանյութում
Սերոբ Խաչատրյանը շեշտում է, որ արժի Հայաստանում մանկավարժական կրթությունը դարձնել անվճար: Նաեւ պնդում է, որ մեր երկրին շատ հրատապ պետք է ուսուցչական քաղաքականություն: «Դասավանդիր Հայաստան» ծրագրի մասին էլ խոսվեց: Նա կարծիք հայտնեց, որ նման ծրագրերի անհրաժեշտություն կա:
Գոհար ՀԱԿՈԲՅԱՆ
