Մեր քաղաքացիների աշխատանքային իրավունքները սահմանված են ՀՀ Աշխատանքային օրենսգրքով, Զբաղվածության մասին ՀՀ օրենքով, Ձեռնարկատիրության եւ ձեռնարկատիրական գործունեության մասին օրենքով եւ այլ օրենքներով: Դրանցով, մասնավորապես, սահմանված են արդարացի եւ օրենքով սահմանված նվազագույնից ոչ ցածր աշխատավարձի, հանգստի եւ ամենամյա արձակուրդի իրավունքը, անվտանգության եւ հիգիենայի պահանջները բավարարող աշխատանքային պայմանների իրավունքը: Սակայն, այսքան օրենքներով հանդերձ, մեր երկրում ամենաշատ ոտնահարվող իրավունքներից մեկը հենց աշխատողի իրավունքն է:
Այս մասին փաստում է նաեւ «Մարդու իրավունքների միջազգային հանրություն» հասարակական կազմակերպությունը, որը «Աշխատողների իրավունքների պաշտպանության մոնիթորինգ» ծրագրով ուսումնասիրել են մի քանի խոշոր առեւտրի կետերի աշխատողների աշխատանքային պայմանները:
Քաղաքացի Կարեն Միրիջանյանի աշխատանքային իրավունքները նույնպես խախտվել են: Հազար ու մի օրենքները քաղաքացուն չեն կարողացել պաշտպանել եւ գործը ներկայումս դատարանում է:
«Առավոտի» հետ զրույցում Կ. Միրիջանյանը պատմեց, որ 2009 թվականից մինչեւ 2016 թվականն աշխատել է «Տրանս-Սֆեր» պահնորդական կազմակերպությունում` որպես պահնորդական ծառայության ղեկավար: Աշխատանքային պայմանագիրը դադարեցնելու նպատակով սահմանված կարգով դիմել է գործատուին, եւ չնայած, որ «Տրանս-Սֆեր»-ի ղեկավարը պայմանագիրը խզել է, այդուհանդերձ մինչ օրս չի վճարել վերջնահաշվարկի գումարը: Ըստ Կարեն Միրիջանյանի, գործատուն չի վճարել նոյեմբեր ամսվա աշխատավարձը, որը 17 օրվա համար կազմել է 62 հազար դրամ, ինչպես նաեւ աշխատած տարիներին արձակուրդային գումարները:
Կարեն Միրջանյանի ներկայացմամբ, տարիներ ի վեր ինքն արձակուրդ չի գնացել, հետեւաբար իրեն արձակուրդային չի վճարել: Ուստի, աշխատանքային պայմանագիրը լուծելուց հետո, ըստ նրա, օրենքի պահանջով պետք է ստանա դրամական հատուցում:
Բայց գործատուն հրաժարվում է այն վճարել: Կարեն Միրիջանյանի` դատարանին ներկայացրած հաշվարկներով, «Տրանս-Սֆեր»-ը աշխատած վերջին 16 օրերի եւ որպես չվճարված արձակուրդայինի գումար պետք է վճարի մոտ 832 հազար դրամ` գումարած` տույժ ու տուգանք: Այս մասով էլ դատարանն է միջնորդությունը բավարարել եւ օրեկան 0,15 տոկոս տույժ է հաշվարկել «Տրանս-Սֆեր» ընկերության վրա:
«Եթե աշխատանքային պայմանագրի լուծման հետեւանքով ամենամյա արձակուրդի իրավունք ձեռք բերած աշխատողին չի կարող տրամադրվել ամենամյա արձակուրդ, կամ աշխատողը չի ցանկանում դրա տրամադրումը, ապա, նրան վճարվում է դրամական հատուցում»,-Աշխատանքային օրենսգրքից մեջբերում է անում Կ. Միրիջանյանը` նշելով, որ ամենամյա արձակուրդը չօգտագործելու համար դրամական հատուցումը վճարվում է աշխատանքային պայմանագիրը լուծելիս:
Ըստ օրենքի, հատուցման չափը որոշվում է տվյալ ժամանակահատվածի համար տրամադրման ենթակա ամենամյա արձակուրդի չօգտագործված օրերի քանակով: Այսպես` եթե աշխատողին ամենամյա արձակուրդը չի տրամադրվել, մեկ տարուց ավելի ժամանակահատվածով, ապա, հատուցումը վճարվում է չօգտագործված բոլոր արձակուրդների համար:
Կարեն Միրջանյանի խոսքով, չօգտագործված արձակուրդի հատուցման ենթակա գումարի չափը կազմում է 770 հազար դրամ:
Քաղաքացի Միրիջանյանը դիմել է դատարան` խնդրելով, որ «Տրանս-Սֆեր» ընկերությունից հօգուտ իրեն բռնագանձեն այդ գումարները: Սակայն, նրա ներկայացմամբ, դատարանն էլ, որը կոչված է քաղաքացու խախտված իրավունքը վերականգնելու, անգործություն է դրսեւորում ու գործը տարիներով ձգձգում է: Կարեն Միրիջանյանի խոսքով, գործը ձգձգվում է ոչ թե դատարանների ծանրաբեռնված աշխատելու հետեւանքով, ինչպես սովորաբար լինում է, այլ` կողմի, որը տարբեր պատճառաբանություններով դատական նիստերին չի ներկայանում:
Ըստ նրա, դատարան է դիմել 2016 թվականի դեկտեմբերին, դատական առաջին նիստը տեղի է ունեցել 2017-ի փետրվարին, որից հետո նշանակվել է
8-9 դատական նիստ եւ, պատասխանող կողմի ներկայացուցիչը, միայն մեկ անգամ է մասնակցել, որը սակայն «Տրանս-Սֆեր» ընկերության տնօրեն Հովհաննես Պետրոսյանի անունից հակընդդեմ հայց է ներկայացրել:
Քաղաքացիական այս գործքը քննում է Երեւան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանի (նստավայրը Արաբկիր) դատավոր Էդիկ Ավետիսյանը: Հայցվորի խոսքով, վերջին 4 նիստին պատասխանող կողմն ընդհանրապես չի ներկայացել եւ փաստաբանը տարբեր պատճառաբանություններով նիստին չի մասնակցել: Իսկ դատարանն էլ, Կ,Միրիջանյանի խոսքով, գործողություններ չի անում, որպեսզի պատասխանող կողմի ներկայությունն ապահովի. «Հակառակ կողմը ոչ թե փորձում է հիմնավորումներ բերել, ապացուցել իր ճիշտ լինելը, այլ նախընտրում են չներկայանալ եւ տարիներով գործը ձգձգել: Ոչ գումարն է վճարում ոչ էլ` ներկայանում դատարան: Ես դիմել եմ դատարան, որպեսզի դատարանն իմ սահմանադրական իրավունքը պաշտպանի, սակայն գործը հետաձգում է»:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԲՈՒԴԱՂՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
2.07.2019
