Վերջերս երրորդ անգամ անցկացվեց հայաստանյան երաժշտարվեստի ոլորտում իր տեսակի մեջ եզակի կոմպոզիտոր Ալեքսանդր Հարությունյանի անվան փողային գործիքների միջազգային փառատոնը, որի շրջանակում վեց համերգները կայացան Երեւանում, Գյումրիում եւ Էջմիածնում: Նախորդ տարիների օրինակով էլ փառատոնի նպատակը նույնն էր. երաշխիքի խոսք մեծանուն կոմպոզիտորին, ինչպես նաեւ նոր շունչ հաղորդել նրա ստեղծագործություններին: Հատկանշական է, որ հրավիրված երաժիշտները (յոթ երկրի ավելի քան 20) հռչակավոր նվագախմբերի արտիստներ էին, այդ թվում՝ Բեռլինի, Վիեննայի, Ցյուրիխի «Տոնհալլե» եւ այլն:
Եթե չենք սխալվում, առաջին անգամ ականատեսը եղանք գոնե մեր իրականությունում երբեւէ չարձանագրված երեւույթի: Թեեւ մեզ հետ զրույցում ժամանակին Հայաստանում Ճապոնիայի արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Ջուն Յամադան նշել էր, որ ինքը դասական երաժշտության երկրպագու է, նույնիսկ հավաստիացրել, թե հիացած է Կոմիտասի արվեստով, անգամ տեղեկացրել էր Ճապոնիայում գործող կոմիտասասերների միության մասին, փառատոնի բացման համերգին դեսպանին հանդիպեցինք որպես գալարափողահարի: Նույնիսկ այնպիսի պատասխանատվությամբ էր նա մոտեցել միջոցառմանը, որ արձակուրդ էր վերցրել պատշաճ ներկայանալու համար: Փառատոնային ծրագրերում հնչեցին ոչ միայն Հարությունյանի, այլեւ նշանավոր կոմպոզիտորների գործեր եւս:
«Առավոտը» զրուցեց փառատոնի գեղարվեստական ղեկավար, դիրիժոր, վաստակավոր արտիստ Կարեն Դուրգարյանի հետ:
Խորհրդային Միության փլուզումից հետո հայ կատարողական արվեստի հիմքը գուցե իներցիայի ուժով դեռեւս մնում է խորհրդային դպրոցը: Այն տարիներին «մոդայիկ» էր մեր երաժշտական դպրոցներում երեխաների երաժշտական կրթությունը ուղղորդել հիմնականում դաշնամուրի եւ ջութակի դասարաններում: Ոչ մի երաժիշտ չի կարող հակառակվել այն մտքին, թե մշտապես մեզ մոտ «կաղել» է փողային գործիքների երաժիշտների որակը: Համակարծիք լինելով վերոնշյալ դիտարկմանը, դիրիժորն ասաց. «Մեր փառատոնը, ձեր խոսքով ասած՝ «մոդայիկ» է դարձնում «փողային գործիք» հասկացությունն ու առանց ավելորդ համեստության պետք է փաստեմ, որ փառատոնն իր ներդրումն ունի այդ հարցում: Բացի փառատոնային երեկոներից, նախորդ տարիների օրինակով այս տարի նույնպես անցկացվեցին վարպետության դասեր: Ըստ էության, հրավիրյալ երաժիշտները ոչ միայն հանդես են գալիս բարձրարվեստ կատարումներով, այլեւ վարպետության դասեր անցկացնում մեր երիտասարդ երաժիշտների հետ: Չէ՞ որ յուրաքանչյուր պատանի երաժիշտ պարզապես հնարավորություն չունի եվրոպաներում կատարելագործվելու…
Մի փաստ եւս. մեր նվագախմբերում կան տաղանդավոր երաժիշտներ, որոնք տիրապետում են, սակայն ոլորտում դեռ կան խնդիրներ՝ կապված հենց փողային գործիքների կատարողական արվեստի դպրոցի հետ: Իսկ դրանք աշխարհում երկուսն են՝ ամերիկյանն ու եվրոպականը: Փառատոներից հետո տարբեր երկրների, այդ թվում՝ մեր մասնակիցները եւս կապ են պահպանում միմյանց հետ, շփվում… Սա շատ կարեւոր է, մանավանդ՝ երիտասարդ երաժշտի համար…»:
Հավելեց նաեւ, թե ի հարգանք փողային գործիքների հայ մասնագետների, պրոֆեսորների, որոնք իսկապես անում են առավելագույնը, բայց, մեր զրուցակցի խոսքերով, առավելագույնից վերն էլ կա, ինչին անհրաժեշտ է ջանալ ու հասնել:
Կարդացեք նաև
Զրույցի ընթացքում Կարեն Դուրգարյանը հատկապես նշեց Շվեյցարիայում ուսանած ֆագոտահար, փառատոնի տնօրեն եւ գլխավոր պրոդյուսեր Շմավոն Գրիգորյանի ծավալուն աշխատանքը. «Երեք տարիների ընթացքում փառատոնի առիթով Հայաստան է այցելել շուրջ 40 երաժիշտ: Եղել են այնպիսիները, օրինակ, գերմանացի հոբոյահար Մարտին Ֆրուտիգերը, որ Արամ Խաչատրյանին, Ալեքսանդր Հարությունյանին իր համար հայտնաբերել է որպես հայազգի կոմպոզիտորների: Մինչ այդ նրանց գիտեր իբրեւ խորհրդային արվեստագետների: Եղել են նաեւ արտիստներ, որոնք առաջին անգամ են ներկայացել հայ հանդիսատեսին: Այս տարի Ավստրիայից ժամանել էր հայկական արմատներով դիրիժոր Դավիթ Ալեքսանդրի Ռահբինը եւ այլն»:
2001 թվականից իտալա-շվեյցարական մենեջերական գործակալության հետ համագործակցող Կարեն Դուրգարյանից, որը շուրջ 4 տարի է արդեն, ինչ Երեւանի օպերային թատրոնի գլխավոր դիրիժորը չէ եւ այդ ընթացքում արտասահմանում տարեկան ղեկավարում է շուրջ 150 ներկայացում ու համերգ, չէինք կարող չհետաքրքրվել՝ կարոտի զգացում չունի՞ մեր օպերային թատրոնի նկատմամբ: «Ունեմ թատրոնում աշխատող հիանալի ընկերներ, որոնց հետ մեծ սիրով շփվում եմ: Իսկ անցյալ տարի թատրոնի բալետային խմբի հետ մեկնել էի Մալայզիա… Բաներ կան, որ չենք բարձրաձայնում»,- հայտնեց արվեստագետը:
Չհամաձայնելով դիտարկմանը, թե իր գործունեությունն այլեւս արտասահմանում է, դիրիժորը հրավիրեց հոկտեմբերի 11-ին Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ իր ելույթին, անվանի դաշնակահար Ալեքսանդր Թորաձեի մասնակցությամբ:
Ասաց նաեւ՝ «ինձ տեսնում են այնտեղ, որտեղ հրավիրում են»:
Իսկ Երեւանի թատրոնում կտեսնե՞նք ձեզ՝ հարցը մնաց առանց մեկնաբանության:
Սամվել ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
13.06.2019 թ.