Հայաստանի արտաքին առևտրի դիրքերը թուլացել են գրեթե բոլոր հիմնական գործընկերների հետ հարաբերություններում։
Բացառությամբ բելառուսականի, ԵԱՏՄ մյուս բոլոր երկրների շուկաներում մատակարարումները նվազել են։ Ի դեպ, Բելառուսի դեպքում էական դեր է ունեցել հատկապես տրանսպորտային միջոցների վերարտահանումը։ Ինչպես հայտնի է, Հայաստանը ԵԱՏՄ-ում մինչև տարեվերջ դեռևս պահպանելու է ավտոմեքենաների ներմուծման արտոնյալ ռեժիմը, ինչն էլ հնարավորություն է տվել ներկրված տրանսպորտային միջոցների մի մասն արտահանել տնտեսական միության այլ երկրներ։
Թե ո՞րն է միասնական տնտեսական տարածքում Հայաստանի արտահանման նվազման պատճառը, և դա հատկապես ո՞ր ապրանքատեսակների մասով է եղել, այս պահին տվյալներ դեռևս չկան։ Բայց փաստ է, որ դա որևէ կապ չունի հանքարդյունաբերության հետ, որը վերջին շրջանում դարձել է կառավարության համար տնտեսական ոչ նպաստավոր ցուցանիշների արդարացման հիմնական կռվանը։ Եթե նույնիսկ ընդունենք, որ մի շարք այլ երկրների հետ հարաբերություններում մատակարարումները կրճատվել են, որովհետև դադարել է Թեղուտի շահագործումը, ապա այս դեպքում դժվար է արդարացում գտնել։
Նվազել է արտահանումը Ռուսաստան, որը հանդիսանում է Հայաստանի հիմնական առևտրային գործընկերը՝ ինչպես տնտեսական միության տարածքում, այնպես էլ՝ ընդհանրապես։ Սկսել են զգացնել տալ ՌԴ տնտեսության մեջ վերստին գլուխ բարձրացնող անցանկալի երևույթնե՞րը, թե՞ կան այլ պատճառներ, առաջիկայում հավանաբար պարզ կլինի։
Կարդացեք նաև
Բայց այնպես չէ, որ խնդիրը միայն Ռուսաստանի հետ է։ ԱՄՆ-ի հետ արտաքին առևտրի հարաբերությունները ևս չեն փայլում ակտիվությամբ։ Կրճատվել է՝ ինչպես արտահանումը, այնպես էլ՝ ներմուծումը։
Տարեսկզբին Միացյալ Նահանգներ արտահանումը Հայաստանից նվազել է գրեթե 37 տոկոսով, թեև առանց այդ էլ ծավալը մի բան չէր։ Երկու ամսում այս շուկա է մատակարարվել ընդամենը 7,6 մլն դոլարի ապրանք։ Ոչ պակաս ակտիվ չի եղել նաև ներմուծման կրճատումը` գրեթե 32 տոկոս։
Մինչդեռ թավշյա հեղափոխության առաջնորդները ժամանակին մեծ հույսեր էին կապում Միացյալ Նահանգների հետ։ Այդ հույսերը ոչ միայն չեն արդարանում, այլև վերջին շրջանում Նիկոլ Փաշինյանը սկսել է քննադատել ԱՄՆ-ին` հայկական ֆենոմենալ հեղափոխությանը ոչ պատշաճ վերաբերվելու համար։
Արտաքին առևտրի ոլորտում առկա այս դրսևորումները վկայում են տնտեսության մեջ տեղի ունեցող ոչ ցանկալի երևույթների մասին։ Ու որքան էլ Նիկոլ Փաշինյանը խոսում է տնտեսական հեղափոխության մասին, փաստն այն է, որ Հայաստանի տնտեսության վիճակը լավ չէ, ինչի հետևանք է նաև արտահանման նման տխուր պատկերը։ Չի կարող այնպես լինել, որ տնտեսությունը զարգանում է, իսկ արտահանումը, ինչո՞ւ չէ, նաև ներմուծումը` նման տեմպերով նվազում։
Սա լուրջ ահազանգ է իշխանության համար։ Ինչքան էլ առայժմ կառավարությանը հաջողվում է տարբեր ձևերով մոլորեցնել հասարակությանը, այնուհանդերձ իրականությունը դժվար է լինելու երկար թաքցնել։
Հակոբ ՔՈՉԱՐՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «168 ժամ» թերթի այս համարում
