Նկատենք, որ շատ փորձագետների կարծիքով այժմ լուրջ տարաձայնություններ կան երկու համանախագահ երկրների՝ Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների միջև։ Եթե նույնիսկ տեսականորեն համարենք, որ Մադրիդյան սկզբունքները գործունակ են, և կողմերը համաձայնում են փոխզիջումների, այստեղ տարաձայնություն կարող է առաջանալ խաղաղապահ կոնտինգենտի շուրջ։ Պարզ է, որ ԱՄՆ-ի համար այս հարցում սկզբունքայինը տարածաշրջանում կայունությունը, անվտանգությունը, ժողովրդավարությունը չեն, այլ Իրանի հետ սահմանի վերահսկման թեման։ Այս հարցը շատ սկզբունքային նշանակություն ունի ԱՄՆ-ի համար՝ հաշվի առնելով Միացյալ Նահանգների գործող վարչակազմի քաղաքականությունն Իրանի նկատմամբ։ Ռուսաստանը, որ համարում է այս տարածաշրջանը իր աշխարհաքաղաքական շահերի ազդեցության անմիջական գոտի, թույլ չի տա՝ իր զորքերից բացի, այլ զինված ուժեր, առավել ևս ամերիկյան, տեղաբաշխված լինեն այդ սահմանին։ Առավել ևս դրան չի համաձայնի Իրանը։
Անկասկած, Փաշինյանի բանակցային ռեսուրսները հարստացան ԱՄՆ-ի կողմից Գոլանի բարձունքները որպես Իսրայելի տարածք ճանաչելու փաստով։ Եվ այստեղ թերևս առավել կարևոր է, որ այդ ճանաչումը Միացյալ Նահանգների նախագահը պայմանավորեց նրանով, որ Գոլանի տարածքները բարեկամ Իսրայելի անվտանգության երաշխիքներից մեկն են։ Ոմանք, ուզեն թե չուզեն, այստեղ զուգահեռներ Արցախի ազատագրված տարածքների հետ, խոսքը նախ և առաջ անվտանգության երաշխիքների մասին է, ցանկության դեպքում կարող են և անցկացնել։ Բացի այդ, Փաշինյանը՝ որպես իր բանակցային պորտֆելի ոչ ուղղակի, բայց այնուամենայնիվ որպես փաստարկ կփորձի անպայման ներկայացնել այն, ինչի մասին նա օրերս հայտարարեց Ազգային ժողովում՝ այս տարվա հեղափոխական տնտեսական հրաշքի մասին։ Թե որքանով այդ փաստարկը կաշխատի, այ, դա մեծ հարցական է, քանի որ ակնհայտ է, որ Հայաստանում, մեղմ ասած, ոչ բոլորն են հայտարարված ցուցանիշները հավաստի համարում։
Այսպիսով՝ պետք է արձանագրել, որ Մադրիդյան սկզբունքների շուրջ կա ռազմավարական տարաձայնություն ռուսների և ամերիկացիների միջև, ինչը թերևս կարող է Հայաստանին մանևրելու հնարավորություն տալ։ Հայկական կողմը կարող է հույս փայփայել, որ ճիշտ դիվանագիտական խաղի, այդ թվում նուրբ և լոբբիստական աշխատանքի շնորհիվ հնարավոր է հայկական շահն առաջ տանել։
Արամ Վ. ՍԱՐԳՍՅԱՆ
Կարդացեք նաև
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Իրատես» թերթի այսօրվա համարում:
