Նախաքննությամբ ձեռք բերված նյութերը առավել քան բավարար են՝ այդ արարքներում Ռոբերտ Քոչարյանի, Արմեն Գեւորգյանի, Յուրի Խաչատուրովի եւ Սեյրան Օհանյանի մասնակցությունը եւ մեղքը հաստատված համարելու համար: Այս մասին զրույցում ասաց Մարտի 1-ի գործով տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչ Վահե Գրիգորյանը: Սույն գործով կողմերը ծանոթանում են քրեական գործի նյութերին:
– Պաշտպանական կողմը պնդում է, թե 0038 հրամանի մեջ չկա այնպիսի բան, որից կարելի է ամաչել եւ այդ հրամանի մեջ որեւէ արտառոց բան չկա: Քանի որ ըստ էության գործի նյութերի մեծ մասին ծանոթացել եք, կարո՞ղ եք ասել՝ իսկապե՞ս այդ պնդումներն իրական են:
– Պաշտպանության կողմի այդ պնդումը ընդամենը պաշտպանության կողմի գնահատականներն են, դրանից ավելի չէի վերաբերվի դրան. նման պնդումներն ինձ համար զարմանալի չեն: Ես կարող եմ պնդել, որ այս հրամանի արձակման թե՛ նպատակի եւ թե՛ դրանով լուծման ենթակա խնդիրը եղել է առանցքային քաղաքական իրավիճակին ուժային միջամտությամբ արձագանքելը: Բանակի ներքաշմամբ ծայրահեղ վտանգավոր եւ երկարաժամկետ ազդեցությամբ ծանր հետեւանքով հարված է եղել Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական կարգին: Ես չգիտեմ՝ սրանից առավել էլ ինչ արտառոց բան պետք է լինի, որ օբյեկտիվ դիտորդի մոտ հրամանի ընդամենը նախաբանին ծանոթանալուց պատկերացնի, թե ինչ աստիճանի տարակուսելի, տարօրինակ ու արտառոց փաստաթուղթ է դա: Այն, ինչ որ ես ասացի, բառացիորեն շարադրված է հենց հրամանի նախաբանում, որի նկարագրական մասը հնչում է բառացիորեն այսպես՝ «Հայաստանի Հանրապետության նախագահական ընտրությունների արդյունքները միջազգային հանրության կողմից բաց եւ թափանցիկ ճանաչելուց հետո, որոշ քաղաքական ուժեր այն չեն ընդունում եւ հակաօրինական գործողություններով փորձում են ապակայունացնել իրավիճակը»: Ու այս պարբերությունից հետո հրամանի հաջորդ պարբերությամբ նկարագրվում է, թե ինչու պետք է Զինված ուժերը, հանդիսանալով պետության անվտանգության երաշխավորը, թույլ չտան բառացի եմ կրկնում՝ «մի խումբ անձանց վտանգելու երկրի բնականոն զարգացումը»: Սրանք բացարձակապես քաղաքական գնահատականներ են եւ այս քաղաքական գնահատականների հիման վրա արձակված հրաման է սա:
– Պարոն Գրիգորյան, այսինքն՝ այդ հրամանով հաստատվո՞ւմ է բանակի ներգրավումը ներքաղաքական զարգացումներին:
– Ուղղակիորեն եւ ոչ միայն այս հրամանով:
– Պաշտպանական կողմի պնդմամբ՝ բանակը ներքաղաքական զարգացումներին չի ներգրավվել, ավելին՝ պաշտպաններից Հայկ Ալումյանը հայտարարել է, որ 0038 հրամանից չի բխում, որ բանակը մասնակցել է մարտիմեկյան դեպքերին, այլ՝ այդ հրամանի միջոցով պետք է կանխեին բանակը քաղաքականության մեջ ներքաշելու փորձերը: Սա ինչպե՞ս կմեկնաբանեք:
– 0038 հրամանը չի սահմանափակվում միայն շրջանառության մեջ գտնվող տեքստով, այս հրամանի պահանջները կատարելու համար առանձին բանակային ստորաբաժանումներում օժանդակ հրամաններ են արձակվել, որպեսզի տեխնիկապես ապահովեն 0038 հրամանի կատարումը: Այսինքն՝ բանակի ներգրավվումը ոչ միայն առանձին այս հրամանի հիմքով է, այլ բազմաթիվ այլ հրամաններով, որոնցով բանակը նախապատրաստվել է այդ գործողություններին մասնակցության: Ոչ ոք չի ասում, որ փետրվարի 23-ի դրությամբ արձակված հրամանով նախապատրաստվել է, թե ինչ պետք է աներ բանակը Մարտի 1-ին, փետրվարի 23-ին արձակված հրամանով բանակը նախապատրաստվել է ցանկացած պահին ներքաղաքական իրավիճակին միջամտելու համար, երբ է կայացվել որոշումը, դա արդեն հետագայի խնդիր է եղել եւ ինքնին բանակային ստորաբաժանումների ներգրավումը միայն հրամանով չի, որ տեղի է ունեցել, նաեւ փաստացի գործողություններ էլ են կատարել: Առհասարակ, ես նկատում եմ, որ պաշտպանության կողմը առանձին դիտարկում է այս հրամանը որպես մեղադրանքի միակ հիմք եւ դրա դեմ հակափաստարկներ է բերում. իրականությունն այլ է, իրականությունը հետեւյալն է, որ բանակի ներքաղաքական իրավիճակին ներգրավվածությունը մի պնդում է, որ կատարված է բանակի փաստացի ներգրավման հիմքով, այսինքն՝ այն ապացույցների հիման վրա, որոնք ցույց են տալիս, որ բանակային ստորաբաժանումները ուղղակիորեն ներգրավվել են ներքաղաքական գործընթացներին, մասնավորապես Մարտի 1-ի օրվա երկրորդ կեսին՝ քաղաքական բողոքի ցույցը ճնշելու:
Տաթեւ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի այսօրվա համարում
