Հաշ­վա­պահ­նե­րի ու իրա­վա­բան­նե­րի կար­ծի­քով՝ Հար­կա­յին օրենսգր­քի նոր փո­փո­խու­թյուն­նե­րով ոլոր­տում ստ­վե­րը կմե­ծա­նա

Հուն­վա­րի 23-ին շր­ջա­նա­ռու­թյան մեջ է դր­վել «Հար­կա­յին օրենսգր­քում փո­փո­խու­թյուն­ներ եւ լրա­ցում­ներ կա­տա­րե­լու մա­սին» օրեն­քի նա­խա­գի­ծը: Թե­եւ շատ կարճ ժա­մա­նակ է, ինչ օրեն­քը տե­ղադր­վել է ար­դա­րա­դա­տու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան e-draft.am կայ­քում, սա­կայն քա­ղա­քա­ցի­նե­րի 93%-ը դեմ է քվե­ար­կել, եւ ըն­դա­մե­նը 7%-ը՝ կողմ:

Առայժմ հիմ­նա­կա­նում դեմ են եւ դժ­գո­հում են այս նա­խագ­ծի 33-րդ հոդ­վա­ծի 3-րդ կե­տի բ են­թա­կե­տից, եւ 67-րդ հոդ­վա­ծի 5-րդ մա­սի 2-րդ կե­տից, 15-րդ հոդ­վա­ծից:

Այս նա­խագ­ծի 33-րդ հոդ­վա­ծի 3-րդ կե­տի բ են­թա­կե­տով սահ­ման­վում է՝ «շա­հու­մով խա­ղե­րի» բա­ռե­րից հե­տո լրաց­նել «տո­տա­լի­զա­տո­րի եւ ին­տեր­նետ տո­տա­լի­զա­տո­րի» բա­ռե­րը, իսկ «աու­դի­տո­րա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րը» բա­ռե­րից հե­տո լրաց­նել «հաշ­վա­պա­հա­կան, խորհր­դատ­վա­կան, իրա­վա­բա­նա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­ներ մա­տու­ցող­նե­րը» բա­ռե­րը: Այս փո­փո­խու­թյունը e-draft.am կայ­քում քա­ղա­քա­ցի­նե­րը եւ, են­թադր­վում է, այս դրույ­թին առնչ­վող­նե­րը հա­մա­րում են ան­հե­թե­թու­թյուն եւ վս­տա­հեց­նում են՝ նշ­ված դաշ­տում մեծ ստ­վեր կա­ռա­ջա­նա:

Օրի­նակ՝ Տրգ­րան Աբ­րա­համ­յա­նը նա­խագ­ծի առա­ջար­կու­թյուն­նե­րում գրել է. «Առա­ջար­կում եմ իրա­վա­բա­նա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­ներ մա­տու­ցող­նե­րին չնույ­նաց­նել բան­կե­րի, վար­կա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի, ապա­հո­վագ­րա­կան ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի, ներդ­րու­մա­յին ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի, ար­ժեթղ­թե­րի շու­կա­յի մաս­նա­գի­տաց­ված մաս­նա­կից­նե­րի, գրա­վատ­նե­րի, ար­տար­ժույ­թի առ­քու­վա­ճառ­քի, ար­տար­ժույ­թի դի­լե­րա­յին-բրո­կե­րա­յին առ­քու­վա­ճառ­քի գոր­ծու­նե­ու­թյուն իրա­կա­նաց­նող­նե­րի, ներդ­րու­մա­յին ֆոն­դե­րի, ֆոն­դե­րի կա­ռա­վա­րիչ­նե­րի, վճա­րա­հաշ­վար­կա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի, խա­ղատ­նե­րի, շա­հու­մով խա­ղե­րի կազ­մա­կերպ­ման գոր­ծու­նե­ու­թյուն իրա­կա­նաց­նող­նե­րի, աու­դի­տո­րա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի հետ, որով­հե­տեւ այն իրա­վա­պաշտ­պան գոր­ծու­նե­ու­թյուն է, որը շատ երկր­նե­րում նույ­նիսկ ազատ­ված է հար­կե­րից: Սա բե­րե­լու է նրան, որ փաս­տա­բա­նա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը կամ գնա­լու են ստ­վեր, կամ այդ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը հա­սու են լի­նե­լու մի­այն մե­ծա­հա­րուստ­նե­րին, եւ պե­տու­թյու­նը ոչ մե­ծա­հա­րուստ­նե­րին պատ­շաճ իրա­վա­բա­նա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­ներ մա­տու­ցե­լու իր պո­զի­տիվ պար­տա­կա­նու­թյու­նը կա­տա­րե­լու հա­մար ստիպ­ված է լի­նե­լու մոտ 100-ով ավե­լի հան­րա­յին պաշտ­պան պա­հե­լու»:

Վա­հե Վար­դան­յանն էլ գրել է. «Խայ­տա­ռա­կու­թյուն է հաշ­վա­պա­հա­կան, խորհր­դատ­վա­կան, իրա­վա­բա­նա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­ներ մա­տու­ցող­նե­րին ԱԱՀ­-ի դաշտ մտց­նե­լը, ավե­լի վատ նա­խա­գիծ չէր կա­րող լի­նել»:

Կա­րեն Հով­հան­նիս­յան էլ նկա­տել է. «Դեմ եմ հոդ­ված 33 կետ 3-ի փո­փո­խու­թյա­նը, քա­նի որ այդ հոդ­վա­ծում նշ­ված հաշ­վա­պա­հա­կան, խորհր­դատ­վա­կան եւ իրա­վա­բա­նա­կան ծա­ռա­յու­թյուն մա­տու­ցող­նե­րի հա­մար կլի­նի լրա­ցու­ցիչ հար­կա­յին բեռ, կթան­կա­նա ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի գի­նը, կտու­ժեն հա­մա­պա­տաս­խան ծա­ռա­յու­թյուն ստա­ցող քա­ղա­քա­ցի­նե­րը եւ իրա­վա­բա­նա­կան ան­ձինք: Երբ կա­տար­վում են փո­փո­խու­թյուն­ներ առանց հա­մա­պա­տաս­խան ոլոր­տի մաս­նա­գետ­նե­րի կար­ծի­քը հարց­նե­լու՝ այն ան­թույ­լատ­րե­լի է»:

Տա­թեւ­իկ Պո­ղոս­յա­նի կար­ծի­քով էլ՝ «այս նա­խա­գի­ծը տա­նում է նրան, որ տն­տես­վա­րող սուբ­յեկտ­նե­րի մոտ առաջ գա ստ­վե­րա­յին գոր­ծու­նե­ու­թյուն: Փաս­տո­րեն «թա­վիշ­ը» մեզ էլ հա­սավ»:

Լա­րի­սա Մա­նաս­յանն էլ նա­խագ­ծի նույն դրույ­թի վե­րա­բեր­յալ հե­տեւ­յալ կար­ծիքն է հայտ­նել. «Հաշ­վա­պա­հա­կան ըն­կե­րու­թյու­նը, որի աշ­խա­տա­կիցն եմ ես, սպա­սար­կում է փոքր բիզ­նե­սին: Այս փա­թե­թի որոշ դրույթ­նե­րի ըն­դուն­ման դեպ­քում կբարձ­րա­նա ծա­ռա­յու­թյան գի­նը, ին­չը լրա­ցու­ցիչ բեռ կա­ռա­ջաց­նի հար­կա­տու­նե­րի հա­մար: Չի կա­րե­լի նման չմ­տած­ված ու չքն­նարկ­ված քայլ անել: Փո­խա­րե­նը «դու­խով» առաջ գնանք, «դու­խով» հետ ենք գնում»:

Մեկ այլ քա­ղա­քա­ցի էլ՝ Հե­ղի­նե Օվչ­յա­նը, անդ­րա­դառ­նա­լով այդ դրույ­թի՝ ՓՄՁ­-ի վրա ազ­դե­ցու­թյա­նը, գրել է. «Փոքր եւ մի­ջին բիզ­նե­սի խթան­մա­նը հա­կա­սող նա­խա­գիծ է, որը մի­ան­շա­նակ մե­ծաց­նե­լու է ստ­վե­րա­յին դաշ­տը: Ի վեր­ջո, կա­ռա­վա­րու­թյու­նը պետք է հա­վա­սար դաշտ ստեղ­ծի բո­լոր ոլորտ­նե­րի հա­մար: ԱԱՀ­-ի դաշտ տա­նե­լով հաշ­վա­պա­հին, իրա­վա­բա­նին, խորհր­դա­տու­ին՝ կա­ռա­վա­րու­թյու­նը չի կա­րող խթա­նել փոքր եւ մի­ջին բիզ­նե­սի­ն»:

Հա­յաս­տա­նի ՓՄՁ հաշ­վա­պահ­նե­րի ասո­ցի­ա­ցի­ան էլ իր տե­սա­կետն է հայտ­նել. «Հաշ­վա­պա­հա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­ներ մա­տու­ցող­նե­րին՝ առա­վել եւս ՓՄՁ հան­դի­սա­ցող հարկ վճա­րող­նե­րին ծա­ռա­յու­թյուն­ներ մա­տու­ցող­նե­րին ար­գե­լե­լով շր­ջա­նա­ռու­թյան հար­կով աշ­խա­տել, դա նշա­նա­կում է ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի այդ ոլոր­տում խթա­նել ստ­վե­րը, ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի ար­ժե­քի բարձ­րա­ցում, որը ու­ղիղ ազ­դում է ՓՄՁ հան­դի­սա­ցող հարկ վճա­րող­նե­րի վրա: Այս­պե՞ս եք ցան­կա­նում ՓՄՁ-­նե­րին աջակ­ցել»:

Ար­թուր Կա­րա­պետ­յանն էլ հոդ­ված 15-ի վե­րա­բեր­յալ գրել է. «Առա­ջար­կում եմ Շր­ջա­նա­ռու­թյան հար­կի շե­մը զգա­լի բարձ­րաց­նել: Նա­խագ­ծի հոդ­ված 15-ում նշ­ված փո­փո­խու­թյու­նը նախ­կի­նում նույն­պես կա­տար­վել է բազ­միցս՝ 58,35 մի­լի­ո­նից 115 մի­լի­ոն, եւ հա­կա­ռա­կը, որը հա­մա­րում եմ անարդ­յու­նա­վետ եւ նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի շա­րու­նա­կու­թյու­նը: Տե­ղե­կաց­նում եմ, որ մեծ քա­նա­կի առեւտրա­յին գոր­ծու­նե­ու­թյուն իրա­կա­նաց­նող ըն­կե­րու­թյուն­ներ, որոնց եկամ­տա­բե­րու­թյու­նը կազ­մում է 10-15% (կախ­ված գոր­ծու­նե­ու­թյան տե­սա­կից), եւ որոնց շր­ջա­նա­ռու­թյան շե­մը գե­րա­զան­ցում է 115 մի­լի­ո­նը, եթե անց­նեն շա­հու­թա­հար­կի եւ ԱԱՀ­-ի դաշտ, ապա կու­նե­նան բա­ցա­սա­կան շա­հույթ եւ ուղ­ղա­կի կդա­դա­րեն գո­յու­թյուն ու­նե­նալ: Դրա­նից խու­սա­փե­լու հա­մար կսկ­սեն թաքց­նել հա­սույ­թի մի մա­սը, եւ արդ­յուն­քում ոչինչ չի փոխ­վի: Ստ­վե­րը չի վե­րա­նա: Պատ­րաստ եմ ՊԵԿ ցան­կա­ցած պաշ­տոն­յա­յի ապա­ցու­ցել վե­րոնշ­յա­լը՝ թվե­րով, փաս­տե­րով, այս պա­հին գոր­ծող օրի­նակ­նե­րով»:

Ինչ վե­րա­բե­րում է նա­խագ­ծի այլ փո­փո­խու­թյուն­նե­րին, ապա առա­ջարկ­վում է ԱԱՀ­-ի շե­մը վե­րա­կանգ­նել տա­րե­կան կտր­ված­քով շր­ջա­նա­ռու­թյան 115 մի­լի­ոն դրա­մի մա­կար­դա­կում, հի­մա շե­մը 58.35 մի­լի­ոն դրամ է: Ըստ հե­ղի­նա­կ­նե­րի՝ ԱԱՀ­-ի շե­մի նվա­զե­ցու­մը 58.35 մլն դրա­մի գնա­հատ­վում է որ­պես ՓՄՁ­-ի հար­կա­յին մի­ջա­վայ­րի վատ­թա­րա­ցում: «Այս փո­փո­խու­թյան արդ­յուն­քում, այլ հա­վա­սար պայ­ման­նե­րում, շուրջ 2800 տն­տես­վա­րող սուբ­յեկտ­ներ շր­ջա­նա­ռու­թյան հար­կի հա­մա­կար­գից կտե­ղա­փոխ­վեն հարկ­ման ընդ­հա­նուր հա­մա­կարգ, որի պա­րա­գա­յում հար­կա­յին բե­ռը էա­կա­նո­րեն ավե­լի բարձր է, քան շր­ջա­նա­ռու­թյան հար­կի հա­մա­կար­գի հար­կա­յին բեռն է»,- նշ­ված է նա­խագ­ծի հիմ­նա­վոր­ման մեջ:

Առա­ջարկ­վում է նա­եւ 2020 թվա­կա­նի հաշ­վե­տու տար­վա եւ դրան հա­ջոր­դող տա­րի­նե­րի հա­մար եր­կու տո­կո­սա­յին կե­տով նվա­զեց­նել շա­հու­թա­հար­կի դրույ­քա­չա­փը եւ սահ­մա­նել 18% տո­կոս: Ըստ նա­խագ­ծի հիմ­նա­վոր­ման՝ «Ներ­կա­յումս ՀՀ­-ում շա­հու­թա­հար­կի դրույ­քա­չա­փը 20% է: Ձեռ­նար­կա­տի­րա­կան գոր­ծու­նե­ու­թյան ֆի­նան­սա­կան արդ­յունք­նե­րի (շա­հույթ­նե­րի) հարկ­ման ոլոր­տի մի­ջազ­գա­յին փոր­ձի ու­սում­նա­սի­րու­թյան արդ­յունք­նե­րը ցույց են տա­լիս, որ շա­հու­թա­հար­կի գծով հար­կա­յին բե­ռը նույն­պես մեր երկ­րում հա­մե­մա­տա­բար բարձր է, ին­չը բա­ցա­սա­բար է անդ­րա­դառ­նում ազ­գա­յին տն­տե­սու­թյան ներդ­րու­մա­յին գրավ­չու­թյան ու երկ­րում տն­տե­սա­կան ակ­տի­վու­թյան մա­կար­դա­կի վրա: Խն­դիրն այն է, որ ազ­գա­յին տն­տես­ու­թյան ներդ­րու­մա­յին գրավ­չու­թյու­նը մե­ծա­պես կախ­ված է ներդ­րում­նե­րի հետ գն­ման ժամ­կետ­նե­րից, որոնց վրա ուղ­ղա­կի ազ­դե­ցու­թյուն ու­նի շա­հու­թա­հար­կի դրույ­քա­չա­փը»:

Նա­խագ­ծի փո­փո­խու­թյուն­նե­րով սահ­ման­վում է՝ «2020 թվա­կա­նի հուն­վա­րի 1-ից էա­կա­նո­րեն պար­զեց­նել փոքր ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյան հարկ­ման հա­մա­կար­գը: Առա­ջարկ­վում է վե­րաց­նել ար­տո­նագ­րա­յին հար­կի հա­մա­կար­գը, իսկ ինք­նազ­բաղ­ված ան­ձանց հարկ­ման հա­մա­կար­գի եւ ըն­տա­նե­կան ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյան հա­մա­կար­գի փո­խա­րեն ներդ­նել մեկ մի­աս­նա­կան՝ միկ­րո­ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյան հարկ­ման հա­մա­կարգ՝ սահ­մա­նե­լով, որ հարկ­ման այս հա­մա­կար­գից կա­րող են օգտ­վել ինչ­պես իրա­վա­բա­նա­կան ան­ձինք եւ ան­հատ ձեռ­նար­կա­տե­րե­րը, այն­պես էլ ան­հատ ձեռ­նար­կա­տեր չհան­դի­սա­ցող ֆի­զի­կա­կան ան­ձինք, եթե վեր­ջին­նե­րիս իրաց­ման շր­ջա­նա­ռու­թյան տա­րե­կան մե­ծու­թյու­նը չի գե­րա­զան­ցում 24 մի­լի­ոն դրա­մը: Առա­ջարկ­վում է սահ­մա­նել նա­եւ, որ ան­հատ ձեռ­նար­կա­տեր չհան­դի­սա­ցող ֆի­զի­կա­կան ան­ձինք հարկ­ման այս հա­մա­կար­գից կա­րող են օգտ­վել առանց ան­հատ ձեռ­նար­կա­տեր հաշ­վառ­վե­լու, եթե զբաղ­վում են օրենսգր­քով սահ­ման­վող՝ գոր­ծու­նե­ու­թյան պար­զու­նակ տե­սակ­նե­րով: Հարկ­ման հա­մա­կար­գի այս վե­րա­նա­յում­նե­րի շր­ջա­նակ­նե­րում նա­խա­տես­վում է սահ­մա­նել, որ՝

ա. միկ­րո­ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյան սուբ­յեկտ չեն կա­րող հա­մար­վել Երեւ­ան քա­ղա­քի վար­չա­կան սահ­ման­նե­րում, ինչ­պես նա­եւ Երեւ­ան քա­ղա­քի վար­չա­կան սահ­ման­նե­րից դուրս՝ առեւտ­րի իրա­կա­նաց­ման վայ­րե­րում, առեւտ­րի կենտ­րոն­նե­րում եւ տո­նա­վա­ճառ­նե­րում առեւտ­րա­կան (առ­քու­վա­ճառ­քի) գոր­ծու­նե­ու­թյամբ զբաղ­վող կազ­մա­կեր­պու­թյուն­ներն ու ան­հատ ձեռ­նար­կա­տե­րե­րը,

բ. միկ­րո­ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյան սուբ­յեկտ­նե­րը իրենց գոր­ծու­նե­ու­թյան մեջ, որ­պես վար­ձու աշ­խա­տող, կա­րող են ներգ­րա­վել ֆի­զի­կա­կան ան­ձանց առանց սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րի, որոնց վճար­վող եկա­մուտ­նե­րից եկամ­տա­յին հար­կը հաշ­վարկ­վե­լու է հինգ հա­զար դրա­մի չա­փով,

գ. միկ­րո­ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյան սուբ­յեկտ­նե­րի գոր­ծու­նե­ու­թյան իրա­կա­նաց­ման վայ­րե­րի քա­նա­կը չի սահ­մա­նա­փակ­վում»:

ՆԵԼ­ԼԻ ԲԱ­ԲԱ­ՅԱՆ

«Առավոտ» օրաթերթ, 

25.01.19