Վերանկախացած հայրենիքի քաղաքացին վստահաբար պատրաստ էր քանդելու անցեալէն պարտադրուող քաղաքական այս յոռի մշակոյթը։ Սակայն, ինչպէս անցնող 27 տարիները կը հաստատեն, հայրենիքի մէջ ղեկավարութիւն ձեռք բերող իշխող խաւերը ոչ միայն պատրաստ չեղան ձերբազատուելու իշխանութիւնը պահելու սիրոյն մենատիրական մտածելակերպէն, այլեւ ապաւինեցան սեփական ընտրութիւնը երաշխաւորող յաւելեալ լծակներու առաջացման։
Այսպէս, զուգահեռաբար զարգացաւ զիրար ամբողջացնող քաղաքական ու տնտեսական մենաշնորհային համակարգը, որ իր գիշատիչ ճիրաններուն մէջ առաւ հայ քաղաքացիին ազատ եւ անկաշկանդ ընտրութիւն կատարելու ոչ թէ իրաւունքը, այլ կարողութիւնն ու կամքը։ Իրաւունքը վերածուեցաւ անհետեւանք ձեւականութեան, իսկ քաղաքացիին կամարտայայտութիւնը՝ իշխանական պարտադրանքի։
Այսպիսի պայմաններու տակ, հայ քաղաքացին կրկին անգամ վերադարձաւ սեփական ու հաւաքական ճակատագիրը տնօրինելու իր սահմանադրական իրաւունքի ոտնահարման։ Բայց այս անգամ, իշխող համակարգը այդ իրաւունքը ականահարեց խուճապային մթնոլորտի մէջ սարքովի ընտրութիւններով, ուր քաղաքացին իր ընտրութիւնը կատարեց յուսահատութեան մտայնութեամբ եւ անզօրութեան հոգեվիճակով։
Մայիսեան յեղափոխիչ շարժումը դրական տեղաշարժ կատարեց՝ ի խնդիր քաղաքացիի յուսահատականութեան վերացման եւ անզօրութեան զգացումի փարատման։ Այս շարժման ժողովրդային տրամադրութիւնը ցարդ չէ կարողացած ինքզինք պարտադրող մենաշնորհային համակարգը արմատախիլ ընելու իր առաջադրանքը՝ իբրեւ հետեւանք իշխանութիւնը պահպանելու ձգտող նորելուկ ուժերու եւ համակարգի հնամեայ պարագլուխներու միջեւ ,հասկացողութիւններուե նոր դասաւորով։ Սակայն, իր սեփական կամքով ճակատագիր վճռորոշելու քաղաքացիին տրամադրութիւնը կը մնայ վառ։
Արտահերթ ընտրութիւնները պիտի հանդիսանան հայ քաղաքացիի այս վառ կամքին կոփման ու արտայայտման հնոցը, ուրկէ պիտի ժայթքեն մենաշնորհեալ համակարգի ներկայացուցիչներու տապալման կայծերը, ազգային հպարտութեան բոցերը, հաւաքական վճռակամութեան շանթերը, եւ հայրենիքն ու ժողովուրդը ճիշդ հունաւորելու անշէջ կրակը։
Այս բոլորը հայ քաղաքացին կրնայ ընել եւ պիտի ընէ միայն իր ազատ կամքով, ազատ դատողութեամբ եւ ազատ որոշումով, որպէսզի մեր երկիրն ու անոր ապագան պատկանի միայն իրեն, եւ որպէսզի ընտրուած իշխանաւորները ըլլան արժանի առաջնորդներ, եւ մանաւանդ ըլլան ժողովուրդին իսկապէս համարատու ընտրեալներ։
Վերանկախացումէն ասդին մենաշնորհեալ համակարգն էր, որ կը փոխէր ժողովուրդը՝ պարտադրելով իր իշխանական կամքը։ Այս ընտրութիւններուն ժողովուրդն է, որ պիտի փոխէ այդ համակարգը եւ վճռէ իր կամեցած եւ իրեն համարատու համակարգը։
ԱԵԴՕ ՊՈՅԱՃԵԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հայրենիք» շաբաթաթերթի այս համարում
