Վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը 1988թ. երկրաշարժի 30-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումների շրջանակում այսօր Գյումրիում հարգանքի տուրք է մատուցել երկրաշարժի զոհերի հիշատակին:
Նիկոլ Փաշինյանը ժամը 11:41-ին ծաղկեպսակ է դրել Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցու տարածքում տեղադրված հուշակոթողին, ներկա գտնվել զոհերի հիշատակին մատուցված հոգեհանգստյան կարգին:
Վարչապետի պաշտոնակատարը հանդես է եկել ելույթով, որում նշել է.
«Սիրելի գյումրեցիներ,
Սիրելի սպիտակցիներ,
Սիրելի վանաձորցիներ,
Սիրելի ախուրյանցիներ,
1988 թվականի երկրաշարժից առավել տուժած Շիրակի և Լոռվա մարզերի սիրելի հայրենակիցներ,
Ազգային ժողովի մեծարգո նախագահ
Կառավարության հարգելի անդամներ,
Պետական այրեր, դիվանագիտական կորպուսի հարգելի ներկայացուցիչներ,
Սիրելի հայրենակիցներ,
30 տարի առաջ այս օրը տեղի ունեցավ Սպիտակի մեծ երկրաշարժը, որի կենտրոնը, էպիկենտրոնը Նալբանդ, այժմ՝ Շիրակամուտ գյուղում էր: Երկրաշարժն ուներ 9-11 բալ ուժգնություն, աղետին զոհ գնաց ավելի քան 25 հազար քաղաքացի, անօթևան մնաց շուրջ 500 հազար մարդ, ավերվեցին հանրային նշանակության և տնտեսական նշանակության հարյուրավոր, հազարավոր շինություններ: Զոհերի մասշտաբն ուղղակի հարված էր մեր ժողովրդի ներուժին: Աղետն ուղղակի հարված էր մեր երկրի տնտեսությանը և ընդհանրապես հոգեբանական և բարոյական հսկայական հարված էր մեր ժողովրդի համար: Բայց, այնուամենայնիվ, այս աղետը նաև ազգային միասնության մի յուրօրինակ անկյունաքար դարձավ և աշխարհի հարյուր հազարավոր, միլիոնավոր հայեր իրենց ուշադրությունը սևեռեցին պատմական հայրենիքի վրա: Թերևս ամենավառ օրինակը ֆրանսահայ շանսոնյե Շառլ Ազնավուրի օրինակն է, ով երկրաշարժից հետո անմիջապես արձագանքեց, այցելեց աղետի գոտի և այդ այցելությունից հետո կրկնակի, եռակի անգամ կապված եղավ հայրենիքին, և դա շարունակվեց մինչև նրա կյանքի վերջը:
Այս երկրաշարժը նաև մի յուրօրինակ հումանիտար, համաշխարհային համախմբման պատճառ դարձավ: Խորհրդային միության բարեկամ ժողովուրդները, աշխարհի բարեկամ ժողովուրդները իրենց օգնության ձեռքը մեկնեցին հայ ժողովրդին և Հայաստանին՝ այսպիսով համամարդկային համախմբման մի բացառիկ օրինակ ցույց տալով:
Այնուամենայնիվ, երկրաշարժից 30 տարի անց աղետի գոտի հասկացությունը վերացված չէ: Իհարկե, մինչև այժմ աղետի գոտի ասելով մենք առաջին հերթին հասկանում ենք մարդկանց բնակարանային կարիքները, դպրոցների, մանկապարտեզների շինարարությունը և բացումը: Բայց, այնուամենայնիվ, պետք է արձանագրենք, որ երկրաշարժի արդյունքում ավերվեց Հայաստանի արդյունաբերության համար առանցքային նշանակություն ունեցող մի հսկայական տնտեսական սեգմենտ, և երբ ասում ենք աղետի գոտու վերականգնում, պիտի հասկանանք ոչ միայն մարդկանց բնակարանային կարիքների վերականգնումը, ոչ միայն դպրոցների ու մանկապարտեզների, հանրային նշանակության այլ օբյեկտների վերականգնումը, այլև վերականգնումը այն ողջ տնտեսական հզորության, այն ողջ տնտեսական պոտենցիալի, որ գոյություն է ունեցել Գյումրիում, Վանաձորում, Սպիտակում, Ախուրյանում և ընդհանրապես աղետի գոտու ողջ տարածքում:
Բայց աղետի պատճառած ամենամեծ վնասը թերևս մարդկանց հոգիներում տեղի ունեցած ավերածություններն էին: Երկրաշարժից շատ չանցած սկսվեցին աղետի գոտու վերականգնման աշխատանքները, բայց միշտ չէ, որ շենքերին զուգընթաց վերականգնվում էին մարդկանց հույսը, վստահությունն ու լավատեսությունը, և երբ ասում ենք աղետի գոտի, առաջին հերթին հենց սա պիտի նկատի ունենանք: Երբ ասում ենք աղետի գոտի, առաջին հերթին պետք է նկատի ունենանք, թե ինչքանով է վերականգնված մարդկանց վստահությունը սեփական ուժերի նկատմամբ, ինչքանով է վերականգնված լավատեսությունը վաղվա օրվա նկատմամբ, ինչքանով է վերականգնված հույսը, որ զոհերի կիսատ թողնված գործերը և երազանքները կդառնան իրականություն: Հենց աղետի գոտու վերականգնման այսպիսի հայեցակարգն է առավել կարևորը և անհրաժեշտը: Եվ ես հույս ունեմ և համոզված եմ, որ Հայաստանում տեղի ունեցող գործընթացներն առաջին հերթին հենց ծառայում են և պիտի ծառայեն այս նպատակին՝ մարդկանց հույսը, վստահությունը, լավատեսությունը վերականգնելուն: Եվ ես համոզված եմ, որ, այո՛, մենք թևակոխել ենք մի փուլ, որտեղ ամեն օր, ամեն ժամ, ամեն ամիս, ամեն շաբաթ պիտի լրջորեն վերակառուցենք մարդկանց հավատը և վստահությունը սեփական ապագայի, սեփական երկրի ապագայի և իրենց երեխաների ապագայի նկատմամբ, որ նրանք պիտի կապեն Հայաստանի Հանրապետության հետ: Եվ ահա սա է այսօրվա Հայաստանի կառավարության և ընդհանրապես, հետագա կառավարությունների ամենակարևոր առաքելությունը, որովհետև երկրաշարժի առիթով, երկրաշարժից հետո, ցավոք, հոգեբանական առումով Հայաստանը վերածվեց մի մեծ աղետի գոտու, և մեր մեծագույն խնդիրն է ահա այս հոգեբանական աղետը հաղթահարելը, այդ քաղաքացիական աղետը հաղթահարելը:
Ես համոզված եմ, որ մենք այսօր քայլում ենք, վստահ ենք քայլում այդ ճանապարհով, ընդ որում, քայլում ենք ազգովի, բոլորով, միասնականացած և նոր հույսերով, նոր ուժերով, նոր վստահությամբ: Եվ հիմա այստեղ, այս սրբազան օրը, այս սրբազան վայրից դիմելով Հայաստանի Հանրապետության բոլոր քաղաքացիներին և առավել ևս 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ի աղետալի երկրաշարժից տուժած մեր հայրենակիցներին, ուզում եմ ասել՝
Սիրելի՛ հայրենակիցներ, ձեր ցավերը իմ սրտում են, ձեր կարիքները իմ մտքում են, ձեր երազանքները իմ հոգում են և վստահություն են ներշնչում ասելու, որ ամեն ինչ լավ է լինելու, ամեն ինչ իսկապես շատ լավ է լինելու:
Եվ ուրեմն, կեցցե՛ Գյումրիի հերոսական ժողովուրդը, կեցցե՛ Վանաձորի հերոսական ժողովուրդը, կեցցե՛ Սպիտակի հայ ժողովուրդը և ընդհանրապես, հայ ժողովուրդը, որ մահվան դեմ հազարամյա պայքարում հաղթող է դուրս եկել և հաղթող է դուրս եկել կյանքի, ապրելու, արարելու իր առաքելության մեջ:
Թույլ տվեք, ի վերջո, մեկ րոպե լռությամբ կրկին հարգել 1988 թվականի մեծ երկրաշարժի զոհերի հիշատակը՝ այդպիսով մեր հավատարմությունը հայտնելու նրանց կիսատ մնացած երազանքներին, անավարտ մնացած գործերին և մեր հաստատակամությունը հայտնելու, որ մենք պիտի շարունակենք այն ճանապարհը, որ նրանք երազում էին անցնել»:
Միջոցառմանը ներկա էին նաև ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահը, ՀՀ կառավարության անդամները, Երևանի քաղաքապետը, բարձրաստիճան այլ պաշտոնյաներ, Հայաստանում հավատարմագրված դիվանագիտական կորպուսի ներկայացուցիչներ, ՌԴ արտակարգ իրավիճակների նախարարի տեղակալ Նիկոլայ Գրեչուշկինը, ԱՄՆ Կանզասի նահանգապետ Ջեֆ Քոլյերը:
ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԱՇԽԱՏԱԿԱԶՄ
ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՀԱՍԱՐԱԿԱՅՆՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏ ԿԱՊԵՐԻ ՎԱՐՉՈՒԹՅՈՒՆ
