Առցանց «Առավոտի» «Դեմ առ դեմ» հաղորդման շրջանակներում կոռուպցիայի դեմ պայքարի, օլիգարխիայի ու տնտեսության առողջացման մասին բանավիճում են «Իմ քայլը» դաշինքի պատգամավորության թեկնածու, փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանի խորհրդական Զարուհի Մաթեւոսյանը եւ «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության պատգամավորի թեկնածու, Երեւանի ավագանու «Լույս» խմբակցության անդամ Անի Սամսոնյանը:
Հռիփսիմե Ջեբեջյան.– Տիկին Մաթեւոսյան, հիմնական քննադատությունը, որն ուղղվում է ներկայիս կառավարությանը, այն է, որ դուք 7 ամիս մենակ դուխով քայլացրել եք մարդկանց ու քայլել եք, որեւէ առաջընթաց չեք գրանցել: Ու ինչքան էլ Նիկոլ Փաշինյանը թվեր է ներկայացնում, ձեր ընդդիմախոս ՀՀԿ-ականները դա որակում են մանիպուլյացիա եւ ասում են, որ իրենց տարիների կուտակած առաջընթացը մսխվել է: Ի՞նչ եք արել այս 7 ամիսներին ու ի՞նչ եք պատրաստվում անել տնտեսությունն առողջացնելու համար:
Զարուհի Մաթեւոսյան.– Ես կարծում եմ, որ տնտեսությունը այսօր էլ է առողջ, եւ այս 7 ամիսներին մենք աշխատանքներ ենք տարել դեպի տնտեսության տրանսֆորմացիայի փուլ անցում կատարելու համար: Այն, ինչ տեղի ունեցավ ապրիլ-մայիս ամիսներին, դրանից հետո տնտեսությունն այսպիսի կայուն վիճակում պահելը իշխանության արձանագրած հաջողություններից մեկն էր: Ես վստահ եմ՝ շուտով շոշափելի արդյունքներ կտեսնեն մեր քաղաքացիները: Մենք սահմանել ենք, որ տնտեսական աճը լինելու է ներառական, ու յուրաքանչյուր քաղաքացի իր մասնակցությունը, ինչու չէ՝ պատասխանատվության բաժինն է ունենալու մեր երկրի բարեկեցության բարելավման գործընթացում:
Հ. Ջ.- Եթե Նիկոլ Փաշինյանն ասում է՝ 800 հազար «անբան» կա, այդ անբանները ո՞նց են մասնակցելու երկրի բարեկեցության զարգացմանը:
Զ. Մ.- Եկեք անբան չորակենք որեւէ մարդու: Տարիներ շարունակ մարդիկ հնարավորություն չեն ունեցել ինքնիրացվելու, աշխատաշուկայից դուրս մղված են եղել: Դա եղել է հովանավորչության հետեւանքով, անձի արժանիքները չգնահատելու հետեւանքով: Ինքս 4 բուհ եմ ավարտել ու ականատես եմ եղել՝ իմ սերնդակիցները պարապում էին տարբեր քննություններ ու արտագաղթում, որովհետեւ իրենց ապագան չեն տեսել: Այն, ինչ հայտարարել է պարոն Փաշինյանը, տարիների ընթացքում վարած քաղաքականության հետեւանք է եղել:
Հ. Ջ.– Տիկին Մաթեւոսյան, Նիկոլ Փաշինյանն ասում է, որ երկրում համակարգաին կոռուպցիան վերացել է, այսօր չկա՞ կոռուպցիա, որովհետեւ ՀՀԿ թեկնածու Դավիթ Շահնազարյանն ասում է, որ քանի դեռ Տիգրան Ավինյանը բանտախցում չէ, Նիկոլ Փաշինյանի մտքով պետք է չանցնի խոսել կոռուպցիայի մասին:
Զ. Մ.– Պարոն Շահնազարյանին կոչ եմ անում անպայման ուսումնասիրել հրապարակումը «Հետքում»՝ համապարփակ վերլուծությամբ, դա պարոն Ավինյանի հետ կապված չի ըստ էության, կապված է մի ընկերության հետ, որը հիմնադրել է պարոն Ավինյանը: Իրականում այսօր մենք խնդիր ունենք բիզնես հիմնադրող անհատներին փայփայելու եւ խնդրելու նրանց, որպեսզի ՀՀ-ում շարունակեն ծավալել իրենց գործունեությունը: Ավելորդ պախարակել մարդուն, թե մարդը ինչո՞ւ է հիմնադրել ընկերություն, որը ստեղծել է աշխատատեղեր, ֆորմալ զբաղվածություն, որը մուլտիպլիկատիվ էֆեկտ է ունեցել տնտեսության վրա, վճարել է հարկեր… պաշտոնեական դիրքից ելնելով չի ստացել դրամաշնորհը, այդ ժամանակ պարոն Ավինյանը որեւէ առնչություն կառավարման խորհրդում չի ունեցել: Պարոն Շահնազարյանին կոչ եմ անում ցանկացած հայտարարությամբ հանդես գալուց առաջ ուսումնասիրել փաստերը, եւ եթե ունի մտահոգություններ, թող դիմի իրավապահ մարմիններին: Ես վստահ եմ, որ այսօր կոռուպցիայի ընկալման թիվը շատ ցածր է, կոռուպցիան այսօր արմատախիլ եղած երեւույթ է, որովհետեւ իշխող ուժն ունի այնպիսի անհավանական բարձր լեգիտիմություն, որ որեւիցե մեկը չի համարձակվում փորձել կոռուպցիոն գործարքներով հասնել առավելությունների:
Հ. Ջ. – Տիկին Սամսոնյան, դուք է՞լ եք կարծում, որ այսօր Հայաստանում կոռուպցիան արմատախիլ է արված, ՀՀԿ-ականներն ասում են, որ պատերին ծեփելով, ասֆալտին փռելով կոռուպցիայի դեմ պայքարում են պապուասները, այդ մեթոդները ընդունելի՞ են:
Անի Սամսոնյան.– Իշխանությունը ներկա պահին կոռուպցիայի դեմ չի պայքարում, այս պահին բացահայտում է նախկին իշխանության չարաշահումները: Դա կոռուպցիայի դեմ պայքար չէ: Երբ մենք խոսում ենք կոռուպցիայի դեմ պայքարի մասին, պետք է հասկանանք, որ իշխանությունը ստեղծում է այնպիսի մարմին, որը կարողանում է փակել պետական ապարատում բոլոր այն անցքերը, որտեղ կարող է մեկը կաշառք տալ եւ մյուսը վերցնել: Պետք է լինի անկախ մարմին, որը պետք է ունենա կանխարգելող, հետաքննող եւ պատժող մեխանիզմներ: Կոռուպցիան այնքան էր արմատավորված Հայաստանում, որ այս ամիսների ընթացքում դժվար էր այդ փոշին մաքրել պետական հիմնարկների բոլոր շերտերից, այն մինչեւ հիմա կա: Ընտրություններից հետո այդ պայքարը պետք է դնել ինստիտուցիոնալ հիմքի վրա: Մենք հասել ենք նրան, որ այս պահին գոնե կտրել ենք քաղաքական կոռուպցիայի թելը, բայց վարչական կոռուպցիան դեռ շարունակվում է:
Հ. Ջ.– Տիկին Սամսոնյան, երբ Նիկոլ Փաշինյանը քաղաքապետի թեկնածու էր, ասում էր՝ 65 հազար դրամանոց նստարանը Տարոն Մարգարյանը գնել է 120 հազար դրամով, լուրջ խնայողությունների տեղ կա: Դուք աշխատել եք ե՛ւ նախկին ղեկավարության հետ, ե՛ւ ներկայիս, տեսնո՞ւմ եք այդ խնայողությունը նոր իշխանությունների կողմից՝ հատկապես 71 մլն-անոց տոնածառի ֆոնին:
Ա. Ս.– Մենք արդեն սկսել ենք տարբերությունը տեսնել, երբ քննարկեցինք ուռճացված հաստիքացուցակները: Նրանք վախենում են արտասանել կրճատել բառը: Մենք ասում էինք, որ երբ անցյալ տարի նույն հաստիքացուցակները բերվեց, «Ելքը» պահանջում էր, որ կրճատեն: Ես չգիտեմ՝ իրենք ինչից են վախենում, բայց որ վախենում են՝ մենք կարող ենք ասել, որովհետեւ անընդհատ ասում ենք օպտիմալացում, դրա մեջ մտնում է նաեւ կրճատումը, իրենք ասում են՝ ոչ… Ծառայողական մեքենաները չեն կրճատվել, դեռ կան, եւ վարչության պետերը, եւ խմբակցությունները ունեն: Եկել է նոր քաղաքապետ, տալիս ենք հրատապ խնդիրներ, որ մեկի տանիքը շուտով կփլվի գլխին, շատ հարցեր, բայց բերվում է օրակարգ, որ ունենանք տոնածառ: Դա նման է գիտե՞ք ինչի, որ տան մեծ երեխան ձմռանը կոշիկ չունի դպրոց գնալու, տան փոքր երեխան ասում է՝ ես նոր տոնածառ եմ ուզում, ու ծնողները, որպեսզի երեխան չլացի, նրան տալիս են նոր տոնածառ:
Հ. Ջ.– Ժամանակին ձեր քաղաքական ուժերը «Ելք» դաշինքով պայքարում էին ակցիզային հարկի դրույքաչափերի բարձրացման դեմ, «ոչ թանկացմանը» շարժում արեցին, հեղափոխություն եղավ, ակցիզային հարկերը մոռացաք: Բա ինչո՞ւ հին դրույքաչափերը չվերադարձվեցին, այն ժամանակ ասում էիք՝ բենզինը, դիզվառելիքը, սեղմված գազը կէժանանան, տնտեսությունը կշնչի, 7 ամիս անցավ՝ չարեցիք:
Ա. Ս.– Մենք սպասում էինք, որ կձեռնարկվեն քայլեր ակցիզային դրույքաչափերի իջեցման համար, որովհետեւ մենք գիտենք՝ մեր տնտեսությունը որքան դյուրազգաց է վառելիքի շուկայի նկատմամբ, հատկապես գյուղանտեսությունը՝ դիզվառելիքի: Սակայն դա տեղի չունեցավ, ես չեմ կարող ասել, թե ինչու չնախաձեռնվեցին, միգուցե քաղաքական անցուդարձը մեզ խանգարեց: Բայց մեր օրակարգում դա եղել է, եւ նախատեսում ենք ակցիզային դրույքաչափերի իջեցում եւ Հարկային օրենսգրքի վերանայում:
Զ. Մ.– Այդ հարցը քննարկվում է, պետք է հասկանալ ազդեցությունը, թե ինչ տեղի կունենա տնտեսության հետ: Պետք է տնտեսությանը համընթաց քայլել:
Զրույցը վարեց ՀՌԻՓՍԻՄԵ ՋԵԲԵՋՅԱՆԸ
«Առավոտ» օրաթերթ,
07.12.2018
