Լիբանանահայ գրողի դիտարկումները
Գրիգոր Տարագճյանին բոլորը որպես Գոգո են ճանաչում: Լիբանանում Գրիգորին կարճ այդպես են ասում: Իրեն դուր է գալիս այդ անունը` մի տեսակ մտերմիկ է ու մի քիչ էլ տարօրինակ` հենց իր` Գրիգորի պես: Իհարկե, լավ իմաստով: Մեզ համար անհասկանալի ու խորը մարդիկ, չգիտես ինչու, միշտ տարօրինակ են թվում: Բայց մենք երբեք չենք մտածում` գուցե մենք ենք տարօրինակ, որ չենք ընկալում նրանց, չենք կարողանում տեսնել նրանց ներսը, այն թաքնվածը, որը բոլորին չէ, որ ցույց են տալիս: Ստեղծագործող մարդկանց պարագայում դա ավելի քան բարդ է: Այն, ինչ կա իրենց ներսում, փորձում են տալ` տողերով: Ու ավելին նրանց, թերեւս, պետք էլ չէ: Մեր կյանքում լինում են, չէ՞, մարդիկ, որոնց հետ ունեցած մեկ ժամանոց զրույցն անգամ ինչ-որ բան է փոխում քո մեջ, սկսում ես այլ կերպ նայել ամեն ինչին: Գոգոյի հետ 15 րոպե զրուցելն էլ բավական է, որ սկսես աշխարհին նայել այլ դիտակետից, դառնալ ավելի լավը, քան կաս:
Շահումյանի արձանի հետեւի մի քարասյան արանքում նստեցինք, զրուցեցինք գրեթե ամեն ինչից: Տեղը Գոգոն որոշեց: Ասաց՝ այդտեղ ե՛ւ մարդկանց մեջ ես, ե՛ւ մարդկանցից հեռու:
Բանաստեղծի օրը մտածելով է անցնում: Ուրիշ ի՞նչ պետք է անի: Մտքերը միշտ էլ գալիս ու գնում են: «Մարդու գլուխը տարածությո՞ւն է միայն: Պետք չէ,՞ որ մեջը խելք լինի: Դատարկ տուփն ո՞ւմ է պետք»,- ասում է զրուցակիցս:
Հայաստանի մասին խոսելիս Գոգոն չափազանց զգույշ է: Հատընտիր բառերով է խոսում, որ հանկարծ չվրիպի, մի սխալ բան չասի. «2014 թ.-ին եկա Հայաստան, բայց 2017 թվականին հասկացա Հայաստանը: Եկա ոչ թե Արարատի ֆոնին նկարվելու, այլ հայ լինելու մինչեւ վերջ, լրիվ հայանալու: Շուտով ՀՀ քաղաքացիություն կստանամ ու կդառնամ հայաստանցի: Լիբանանահայ լինելը վատ չէ, բայց հայաստանցի լինելն ավելի լավ է: Հայաստանը շատ վերքոտ է ու շատ թշնամիներ ունի, ինչպես Հիսուսը: Հայաստանին հաճախ են խաչում: Ուզում եմ փրկությունը տեսնել: Հայաստանը 5 եղանակ ունի, 4-ը, որ կա, եւ հինգերորդը, որ մենք չենք էլ տեսնում, չենք էլ հասկանում՝ որն է: Հայաստան եկա ու հասկացա, թե ինչպես է ապրում մարդը: Նրանք են Հայաստանի ջիղերը»: Գոգոն կյանքում առաջնահերթություններ ունի, որոնք չի կարող եւ չի էլ ուզում փոխել մի ուրիշ բանի հետ:
«Ես վախենում եմ երբեմն դրսում մնալ, օրեր են լինում կերակուր չի լինում ու դատարկ ստամոքսով եմ մնում: Միշտ չէ, որ դրամ է լինում, բայց դրամից ու լիքը ստամոքսից ավելի կարեւոր բաներ կան: Ես նախընտրում եմ, որ մարդն աղքատ մեռնի, բայց մարդ մեռնի»,-ընդգծում է նա: Գոգոյի բանաստեղծությունների մեջ հաճախ կարելի է կարդալ Աստծո անունը: Գրիգորն ամեն ինչում ու ամեն տեղ տեսնում է Աստծո ներկայությունը:
«Մենք օրվա մեջ ինչ որ անում ենք, Աստված մեջն արդեն կա: Մենք ոչ թե Աստծուն դիմում ենք, այլ նա մասնակցում է ամեն մի իրողության: Այլ հարց է, որ մարդիկ կա՛մ չեն հավատում, կամ չեն կարողանում հավատալ նրան: Միեւնույն է՝ նա կա»,- վստահ է Գոգոն: Երիտասարդ բանաստեղծը հույսն իր վրա է դնում միշտ:
«Առաջին կյանքը, երբ մենք դուրս ենք գալիս մեր մոր որովայնից, դժվարությունն ու միայնությունը սկսվում է: Մարդը միշտ է մենակ: Կապ չունի՝ մենք հետո կամուսնանանք, թե կունենանք ընկերներ, մենք միշտ էլ մենակ ենք մնալու»,- հավելում է Գոգոն:
Նա լավատես է: Ավելի ճիշտ, դժվար է ասել՝ դա լավատեսություն է, թե իրականության ընկալում այլ անկյունից, որը գուցե մեզանից շատերը չեն նկատում:
«Այս անազնիվ ու անարդար աշխարհում հնարավոր է լինել ազնիվ ու արդար, ձգտել դրան ու այդպես ապրել: Ինչ էլ լինի, ինչ վիճակում էլ հայտնվի Հայաստանը, դու իրավունք չունես վատաբանելու մեր երկիրը: Եթե կարող ես ապրել Հայաստանում, ապրիր այստեղ, եթե ոչ, ուրեմն մի էլ բողոքիր»,- պարզաբանում է մեր զրուցակիցը:
Հայոց լեզվի նկատմամբ Գոգոն բացառիկ վերաբերմունք ունի: Ասում է՝ մեր լեզվից թանկ էլ ի՞նչ ունենք. «Մարդիկ գիտեմ, որ հայերեն չգիտեն, բայց սիրում են հայոց լեզուն: Ինքս օրեցօր ավելի եմ սիրում մեր լեզուն, անընդհատ ավելին եմ ուզում իմանալ: Հայերենի բառարանը միշտ ինձ հետ է: Ամեն օր ժամերով կարող եմ կարդալ այդ բառարանը»:
Ոգեշնչումից խոսելիս Գոգոն կյանք բառն է նշում: Այդ մի բառն էլ բավական է ասելու, թե ինչն է մարդուն գրելու ցանկություն տալիս:
«Ես կարդում եմ բանաստեղծներին, բայց ներշնչվում եմ իմ կյանքից: 12 տարեկանից սկսել եմ աշխատել որպես ոսկերիչ: Մի օր հարցրի՝ կարո՞ղ է արդյոք պատահել, որ մի բանաստեղծ կարողանա իր գրածներով, նոր մտքերով զարմացնել: Դրանից մի ամիս հետո սկսեցի գրել: Իմ գրած ոչ մի բանաստեղծություն անգիր չգիտեմ, որովհետեւ զգացմունքն անգիր սովորել հնարավոր չէ»,-հավելում է նա:
Երեւանի կենտրոնը բանաստեղծը շատ է սիրում: Չնայած չի ուզում առանձնացնել ու Երեւանը բաժանել մասերի: Երեւանը սիրում է ամբողջության մեջ. «Երեւան սիրելը սովորական է: Բոլորս պիտի լինենք Երեւան սիրող: Միայն մի հարց կա. Երեւանում ինձ Երեւանը չսիրողները դուր չեն գալիս, Երեւանում ապրող ու Երեւանը փնովողները»:
Հայաստանում տեղի ունեցած փոփոխությունների մասին խոսելիս Գոգոն չի ուզում օգտագործել հեղափոխություն բառը: Ասում է` hեղափոխություն մենք դեռ պետք է անենք ինքներս, նախ՝ մեր մեջ. «Հեղափոխություն Հայաստանում չեղավ, որովհետեւ հեղափոխությունը մի հոգի չէ: Հայաստանում հեղափոխություն կլինի այն ժամանակ, երբ մարդիկ իրար սկսեն սիրել: Մեկը կոշիկ չունենա, կոշիկ տաս, խնդիրներ ունենա, օգնես, որ լուծի: Սա է իսկական հեղափոխությունը»:
Զրուցեց ՄԵՐԻ ԱՂԱՋԱՆՅԱՆԸ
«Առավոտ» օրաթերթ,
06.12.2018
