Իշխանության դիրքորոշումը չկա

Եթե «Սասնա ծռերին» գրանցեն որպես կուսակցություն, դա լինելու է մեր պետությանը հասցված ամենալուրջ հարվածը

Նոյեմբերի 1-ին Ազգային ժողովը երկրորդ ընթերցմամբ եւ ամբողջությամբ ընդունեց քրեական գործերով համաներում հայտարարելու մասին օրենքի նախագիծը, որին կողմ քվեարկեցին 75 պատգամավորներ, առանց դեմ եւ ձեռնպահների: «Էրեբունի-Երեւանի հիմնադրման 2800-ամյակի եւ Հայաստանի առաջին Հանրապետության անկախության հռչակման 100-ամյակի կապակցությամբ քրեական գործերով համաներում հայտարարելու մասին» օրենքի նախագիծը ներկայացրել էր կառավարությունը: Առնվազն 6500 անձ այս համաներման ընդունման դեպքում կազատվի պատժից կամ նրանց նկատմամբ կդադարի քրեական հետապնդումը։ Այս թվերը նախնական են։

Համաներմամբ քրեական հետապնդումից կազատվեն նաեւ 2016թ. ոստիկանության պարեկապահակետային ծառայության գունդը գրաված «Սասնա ծռեր» զինված խմբի բոլոր այն անդամները, որոնց արարքները անմիջականորեն չեն հանգեցրել մարդու մահվան: Մինչդեռ, օրինակ, Նորքի զինված խմբի անդամների վրա համաներումը չի տարածվում: Քննադատությանը, թե համաներումը տարբերակված է կիրառվում, արդարադատության նախարարի պաշտոնակատար Զեյնալյանն արձագանքել է. «Սա կառավարության կամքն է: Այն կառավարության, որը շատ բարձր լեգիտիմություն ունի, եւ այս օրենքը ստացել է միայն կողմ քվեներ՝ 75: Մենք համաներման այս օրենքի նախագիծը կոնկրետ մարդկանց վրայով չենք կարել: Եթե որոշակի բացառություն կա այս կանոնից, ապա դա վերաբերում է «Սասնա ծռերին» եւ ապրիլի 24-ից զանգվածային անկարգության դեպքին: Ընդ որում՝ ոչ թե անհատական, այլ դարձյալ խմբային, բայց ընդհանրական»:

Ստացվում է՝ համաներմամբ պատժից կազատվեն ոստիկանության ՊՊԾ գնդի տարածքում հանցագործություն կատարելու մեջ մեղադրվող «Սասնա ծռերը», նրանց հանցակիցները, ինչպես նաեւ 2015-ի ապրիլի 24-ին զանգվածային անկարգությունների նախապատրաստման համար դատապարտված անձինք, եթե դրա դեմ չեն առարկում պատանդառված եւ կամ ֆիզիկական վնաս կրած տուժողները: Համաներումը չի տարածվում ՊՊԾ գնդի տարածքում եւ վերը նկարագրված դեպքերի ժամանակ այն հանցագործների վրա, որոնց արարքից մարդ է մահացել:

Արտակ Զեյնալյանն ԱԺ արտահերթ նիստում համաներման մասին նախագծի երկրորդ ընթերցմամբ քննարկման ժամանակ իր ամփոփիչ ելույթում անդրադառնալով պատգամավորների դժգոհություններին, թե՝ ՊՊԾ գունդը գրավողներին ազատ են արձակում, երբ զոհվել է 3 ոստիկան, իսկ Նորք-Մարաշի զինված խմբի անդամներին, որոնք իշխանափոխության փորձ էին արել՝ ոչ, մտահոգությունները փարատել է, թե «Սասնա ծռերի» գործով կոնկրետ սպանության հետ կապ ունեցողները համաներմամբ ազատ չեն արձակվելու, համաներումը նաեւ չի տարածվելու նրանց վրա, որոնց գործողություններից տուժածները, պատանդները առարկություն կունենան:

Համաներումը մարդասիրական ակտ է, եւ այն, իհարկե, դրական քայլ պետք է որակել: Պետք է հուսալ, որ պատկան մարմինները կդրսեւորեն բացարձակ պրոֆեսիոնալիզմ՝ ընտրելով իսկապես համաներման արժանիներին, եւ համաներման արդյունքում հանրապետությունում չի աճի հանցագործությունների թիվը:

Բայց ի՞նչ է նշանակում արդարադատության նախարարի այս հայտարարությունը՝ «…համաներումը նաեւ չի տարածվելու նրանց վրա, որոնց գործողություններից տուժածները, պատանդները առարկություն կունենան»:

Այսինքն՝ տուժածներն ու պատանդները եթե հայտարարեն, որ խնդիր չեն տեսնում, հանցագործություններ իրականացրած մարդկանց պե՞տք է ներել:

Իսկ որտե՞ղ է պետությունը, որը կոչված է ապահովել օրենքի գերակայությունը, մարդկանց անվտանգությունը, պարտավոր է իրականացնել հանցագործներին պատժելու ֆունկցիան, որպեսզի կանխի նման հանցանքների կրկնությունը: Այսինքն՝ պետությունը այս մասշտաբի կարեւորության հարցում պատասխանատվությունը գցում է տուժածների ու պատանդների վրա՞: Իսկ ո՞րն է պետության դիրքորոշումն այդ հարցում:

Հանրապետությունում կարելի է գտնել հարյուրավոր կամ հազարավոր այլ հանցագործություններ, որոնց դեպքում եւս տուժածները հնարավոր է «ներեն» հանցագործներին: Բայց մի՞թե այդ հանցանքները նրանց ներելու դեպքում դադարում են հանցանք լինել ու կոչվել: Մինչդեռ այս դեպքում մենք գործ ունենք ընդդեմ պետության իրականացված հանցագործության հետ՝ անկախ նրանից, թե դա որ իշխանության օրոք է տեղի ունեցել:

Ներկա իշխանություններն ունե՞ն երաշխիքներ, որ նման գործողություններ չեն կրկնվելու ապագայում… Առհասարակ, իշխանություններն ուշադրությո՞ւն են դարձնում վերջին շրջանում «Սասնա ծռեր» խմբավորման ներկայացուցիչների ելույթներին եւ նրանց՝ զենքի նկատմամբ հանդուրժողականության վերաբերյալ ելույթներին (այդ թեմային անդրադարձել ենք հոկտեմբերի 24-ի «Առավոտ»-ում): Նկատենք, որ այդ ելույթները հնչում են նոր Հայաստանում, բայց դրանք ընդդեմ պետության են, ընդդեմ օրենքի: Այդ մարդիկ նույնիսկ չեն զղջացել ՊՊԾ գնդի տարածքում տեղի ունեցած սպանությունների համար: Ու այս մարդիկ հավակնում են խորհրդարանական ընտրությունների մասնակցել:

ՀՀ արդարադատության նախարարության կայքում 2017թ. ապրիլի 1-ից հետո գրանցված կուսակցությունների շարքում «Սասնա ծռերը» չկա: Եթե Նոր Հայաստանի իշխանությունները գրանցեն «Սասնա ծռերին» որպես կուսակցություն, դա լինելու է մեր պետությանը հասցված ամենալուրջ հարվածը:

ԷՄՄԱ ԳԱԲՐԻԵԼՅԱՆ

«Առավոտ», 06.11.2018