Այսօր կառավարության հրավիրած արտահերթ նիստում, որտեղ քննարկվում է «Ընտրական օրենսգրքի» նախագիծը, արդարադատության նախարար Արտակ Զեյնալյանը ներկայացրեց հիմնական փոփոխությունները, որն առաջարկում են՝ պարզ համամասնական ընտրակարգ, ընտրագրավի իջեցում, ԱԺ անցողիկ շեմի իջեցում եւ այլն:
Զեյնալյանը հայտարարել էր, որ երկրում ֆորս-մաժորային իրավիճակ է, դրա համար գնում են այսպիսի արագ լուծումների: ԱԺ փոխնախագահ, «Ծառուկյան» խմբակցության պատգամավոր Միքայել Մելքումյանը հարցրեց՝ եթե երկրում ֆորս-մաժորային իրավիճակ է, նշանակում է կառավարման համակարգը պետք է ֆորս-մաժորային լինի: Զեյնալյանն էլ պատասխանեց, որ դա իր քաղաքական գնահատականն է, կա հակասահմանադրական իրավիճակ, ԱԺ-ում բացակայում է կայուն քաղաքական մեծամասնությունը եւ ԱԺ-ն չի արտահայտում քաղաքական իրական պատկերը դրսում:
Մելքումյանը հարցրեց՝ եթե հին ԸՕ-ով գնան ընտրության, ապագա իշխանության ձեւավորման որակը ռիսկայի՞ն կլինի, եթե մնա ռեյտինգայինը, կարո՞ղ է իշխանության որակը դրանից վատանա:
Զեյնալյանը պատասխանեց. «Այն նախագիծը, որը ներկայացրել ենք, ընտրական ինստիտուտների նկատմամբ հավատի ձեւավորման տեսանկյունից ավելի նպաստավոր է: Տա Աստված, որ փոփոխություններն ընդունվեն, չընդունվելու դեպքում գործադիր իշխանությունը հանձնառու է անցկացնել գործող ԸՕ-ով այնպիսի ընտրություններ, որ այդ պայմաններում հնարավոր կլինի ապահովել դրանց նկատմամբ առավելագույն վստահություն»: Նախարարը հիշեցրեց, որ Երեւանի ավագանու ընտրություններն անցկացվել են հին ԸՕ-ով եւ այդ ընտրությունների արդյունքների նկատմամբ բարձր վստահություն կա:
ՀՅԴ խմբակցության քարտուղար Արմենուհի Կյուրեղյանը հարցրեց՝ նախագծում ամրագրված է, որ մի կուսակցություն կարող է 2/3 ձայն հավաքել ԱԺ-ում, ճիշտ այդքան ձայն էլ պետք է՝ սահմանադրական օրենքները փոխելու համար, ուստի մի կուսակցություն կարող է միանձնյա ընդունել սահմանադրական օրենքներ, սա չի՞ հակասում կուսակցական բազմակարծության ապահովմանը, չէ՞ որ եթե նույնիսկ շատ կուսակցություններ լինեն ԱԺ-ում, քան 4-ը, միեւնույն է, մի կուսակցություն կարող է փոխել էական օրենքներ, նաեւ՝ Սահմանադրությունը:
Արտակ Զեյնալյանը պատասխանեց, որ դա վերաբերում է այն դեպքում, երբ քաղաքական ուժը ստանում է ավելի շատ մանդատ, քան 2/3-ը. «Այդպիսի հավանականությունը շատ մեծ չի: Դա խոսում է այն մասին, որ քաղաքական ուժերից մեկն ունի այդքան քաղաքական ռեսուրս»: Զեյնալյանն ասաց, որ եթե կենտ թվով մանդատներ է ստացած լինում, ապա 2/3-ից պակաս է լինում ձայների թիվը, զույգ թվով մանդատների դեպքում՝ մի փոքր ավելի, այսինքն, սա էլ բացարձակ չէ, որ 2/3 ձայն ունենալու դեպքում կարող է միանձնյա ընդունել սահմանադրական օրենքներ: Հետո Զեյնալյանն ընդգծեց, որ ժողովրդավարական պառլամենտում պատգամավորը կաշկանդված չպետք է լինի հրամայական մանդատով ու պետք է քվեարկի իր խղճի մտոք: Նախարարն ասաց, որ եղել է առաջարկություն, որ 2/3-ը նվազեցվի, դարձվի 60 տոկոս, եղել է առաջարկ, որ հակառակը, մեծացվի թիվը եւ դարձվի 80 տոկոս, բայց ի վերջո կառավարությունը գտել է, որ այդ թվին պետք չի ձեռք տալ, պետք է թողնել այնպես, ինչպես կա գործող ԸՕ-ում:
Կյուրեղյանն արձագանքեց. «Այսինքն, փաստում եք, որ շատ քիչ դեպքերում է հնարավոր, որ որեւէ կուսակցություն նման թվով ձայներ ունենա, բայց իրողությունները ցույց են տալիս, որ այդ «շատ քիչը» մեր դռան առջեւ կանգնած է»:
Կյուրեղյանի խոսքով՝ 72 մանդատ ունեցող կուսակցությունը իրավունք է ստանում փոխելու Սահմանադրությունը, սահմանադրական օրենքները, իսկ, օրինակ կուսակցությունը, որը տեսականորեն 99 մանդատ կստանա, այդ հնարավորությունը չի ունենա, սա՞ որքանով է ճիշտ: Զեյնալյանը պատասխանեց, որ այդ դրույթը բացարձակ չէ:
Տիգրան Ուրիխանյանը հարցրեց՝ «ՀՀԿ-ն ունենալու է, օրինակ, տեղամասային հանձնաժողովներում հանձնաժողովի նախագահների ու քարտուղարների մեծամասնություն, ի՞նչ վստահություն ունեք, որ հասարակությունը, մասնակից քաղաքական ուժերը, վստահելով քաղաքական պրոցեսին, ավելի մեղմ վստահություն կանեն կամ չեն անի ընդհանրապես, տեղամասերին կվստահեն, ԿԸՀ-ին կվստահեն ու հետո տեղի չի ունենա այն, ինչ իրենք միշտ սովոր են անել»:
Արտակ Զեյնալյանը պատասխանեց, որ կատարյալ ընտրություններ չեն լինում՝ մաթեմատիկական ճշգրտությամբ: Նա ասաց, որ քաղաքական ուժերը, դիտորդական առաքելությունները, մասնակիցները պատասխանատվություն են կրում ընտրությունների նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնել՝ որպես իշխանության իրենց մասի կրողների:
Ուրիխանյանն էլ արձագանքեց. «Ավելի լավ չի՞ կոնկրետ ասել՝ ով հանկարծ փորձեց մեկի քվեաթերթիկների տրցակը վերցնել դնել մյուսի տակ, ինչպես ասում է հարգարժան վարչապետը, ծեփելու ենք ասֆալտին: Ավելի լավ չի՞ էդպես ասել: Ասել՝ ով փող բաժանեց, տեղում ձեռքից բռնելու ենք, տանենք միանգամից բանտ, ավելի լավ չի՞ ասել, որ տեղամասում հսկողությունն այնպիսին է լինելու իրավապահների կողմից, ԿԸՀ-ի, կառավարության մարմինների կողմից, որ որեւէ մեկը, ով ուզենա ապականի ընտրությունների արդյունքները, հայտնվելու է ճաղերի հետեւում: Վերջը սա պետության գործառույթն է: Ծեփե՛ք բոլորին, ծեփե՛ք»:
Զեյնալյանն էլ պատասխանեց, որ լինելու է առավելագույն վերահսկողություն պետական կառույցների կողմից:
Հռիփսիմե ՋԵԲԵՋՅԱՆ
