Եվ ի լրումն այս ամենի՝ ԱՄՆ դեսպան Ջոն Միլսը իր, այսպես ասած, հրաժեշտի աղմկոտ հայտարարություններով, որոնք, սակայն, Հայաստանում ունեցան փոքր-ինչ տարօրինակ ընկալում: Դրանցից Հայաստանի հանրությունը, կամ այսպես ասած՝ հանրային կարծիք կանխորոշողների մեծամասնությունը կենտրոնացան միայն տարածքների հանձնման մասին հայտնի հայտարարության վրա՝ այն դեպքում, երբ հեռացող, արդեն նախկին դեսպան Միլսը արել էր մեկ այլ հիմնարար արձանագրում, որ հայ ժողովուրդը դեմ է դրան, այսինքն, որ հայ ժողովուրդն է տարածքների հանձնմանը դեմ, ոչ թե իշխանությունը: Հեռացող, այսինքն՝ դիվանագիտական պաշտոնավարման կաշկանդող հանգամանքներից դուրս եկող դեսպանն է անում այդ հայտարարությունը ու անում է Հայաստան ամերիկյան բարձրաստիճան դիվանագետների, պաշտոնյաների այցի, այսպես ասած, որոշակի ալիքին ընդառաջ:
Այդպիսով դեսպանը այդ այցերին ընդառաջ Հայաստանի իշխանությանը տալիս է ամերիկացի պաշտոնյաների հետ աշխատանքի բավականին ճկուն հնարավորություն՝ այցից առաջ սուբյեկտ դարձնելով հասարակությանը: Եվ սա, իհարկե, չի վերաբերում լոկ Արցախի հարցին: Այսինքն՝ ամենևին միարժեք չէ, որ նրանք գալիս էին կամ գալիս են Արցախի խնդրում ինչ-որ բան բերելով, և Միլսն ասում է, որ ժողովուրդն է դեմ:
Արցախի խնդիրը հենց սկզբից իր ռազմաքաղաքական խորքային նշանակությամբ հայկական պետականության և ռեգիոնալ քաղաքականության համար ունի բացարձակապես ավելի խորը նշանակություն, քան կոնկրետ հակամարտությունը երկու սուբյեկտների միջև: Եվ այդ խորը նշանակությունը ենթադրում է ընդգրկուն շրջանակներ բազմաթիվ այլ հարցերում, և այդ իմաստով արցախյան հարցն ու դրանում հայ ժողովրդի դիրքորոշումը, ըստ էության, հայկական պետական ռազմավարության կենտրոնն են, ու դեսպան Միլսը Հայաստան եկող ամերիկացի պաշտոնյաներին էլ ցույց է տալիս, թե որն է կենտրոնը:
Այլ կերպ ասած՝ հայ-ամերիկյան բարձրաստիճան ու ինչ-որ իմաստով աննախադեպ շփումների ակտիվ փուլում Հայաստանում իր դիվանագիտությունն ավարտող դեսպան Միլսը ցույց է տալիս հայ-ամերիկյան հարաբերության «ծանրության» նոր կենտրոն, որտեղից պետք է սկսել կառուցել նոր բնույթի և բովանդակության հարաբերություններ, քան այն պատկերացումները, որ ԱՄՆ դեսպանը ամերիկյան կառավարության և Հայաստանի իշխանությունների 25 տարիների փոխհարաբերության մակարդակում գնահատեց որպես «սխալ պատկերացում»:
Արամ ԱՄԱՏՈՒՆԻ
Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Ժամանակ» թերթի այսօրվա համարում
