Հոգեբան ԿԱՐԻՆԵ ՆԱԼՉԱՋՅԱՆԻ հետ զրուցում ենք հետհեղափոխական Հայաստանում հանրության շրջանում տեղի ունեցած հոգեբանական փոփոխությունների, տիրող մթնոլորտի թեմաներով։
–Տիկին Նալչաջյան, արդեն մի քանի ամիս անցել է հեղափոխությունից, ի՞նչ փոփոխություններ են նկատվում հանրության տրամադրություններում։
-Այո, գրեթե կես տարի է, ինչ ապրում ենք իշխանափոխված Հայաստանում։ Ժողովրդի տրամադրությունների մասին խոսելիս հաճախ է հիշատակվում «էյֆորիա» բառը։ ՈՒզում եմ փոքրիկ ճշտում մտցնել. հեղափոխական էյֆորիան հուզականության այն բարձր աստիճանն է, երբ զանգվածային գործողությունների մասնակիցները, գտնվելով հեղափոխական թոհուբոհի մեջ, ոգեշնչված են, տարված իրենց համակած հզոր հույզով, երբ իրենց կողքին կան նույն հույզերով համակված մարդիկ, երբ իրենց խոսք է ուղղում իրենց վստահությունը վայելող առաջնորդը: Իսկ երբ այդ ամենն ուղեկցվում է նաև ռիթմիկ երաժշտությամբ, թմբուկի զարկերով, կոչնակներով, կրկնվող ժեստերով, հնչյունների արտաբերմամբ, ահա այդ ժամանակ էյֆորիան մտնում է իր իրավունքների մեջ, և մարդկանց մտքի ուղղվածությունը, խմբային վարքը կախված են դառնում մեկ մարդու՝ վստահություն վայելող առաջնորդի մեկ խոսքից։ Հասկանալի է այն ահռելի պատասխանատվությունը, որ տվյալ պարագայում ընկած է առաջնորդի ուսերին, քանի որ էյֆորիկ վիճակում գտնվող, հոգեբանական մեկ ամբողջություն դարձած մարդկային բազմությունը առաջնորդի թելադրանքով պատրաստ է գնալու ցանկացած քայլի՝ ինքնազոհաբերումից ու հերոսացումից մինչև բռնություն ու ոչնչացում։
Ահա այս կարճ նկարագրությունից պարզ է, որ մեր հասարակությունն ամիսներ շարունակ այս հոգեվիճակում չի գտնվում, թեև պետք է հաշվի առնել մեկ այլ հանգամանք ևս. հուզական վիճակներն իներցիայի օրենքին են ենթարկվում. էյֆորիա հարուցող իրադրությունն ավարտված է, սակայն ուժգին հույզը աստիճանաբար է թուլանում և ցանկացած պատեհ պահի կարող է կրկին բորբոքվել։ Հրապարակից ու էյֆորիայից հետո որպես հետևանք մարդու հոգեկանում տեղի է ունենում հետևյալը. ձևավորվում են կայունության բարձր աստիճան ունեցող դիրքորոշումներ՝ մարդու համար աներկբա ճշմարտություններ, համոզմունքներ, որոնք ուժեղ մոտիվացնող ներուժ ունեն, կարող են բթացնել անվտանգության զգացումը և տևական ժամանակ ուղղվածություն են հաղորդում նրա վարքին ու գործողություններին։ Չնայած դրան` առօրյա կյանքն իր նոր տպավորություններով կարող է որոշակի փոփոխություններ մտցնել այդ դիրքորոշումներում, օրինակ, թուլացնել դրանք կասկածի տեղիք տվող հանգամանքների ազդեցության տակ։ Չերկարացնելով հարցի մասնագիտական կողմի ներկայացումը՝ ասեմ, որ հրապարակային գործողությունների արանքում ընկած ժամանակահատվածում ճիշտ չէ էյֆորիայի մասին խոսելը։
Զրուցեց
Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ
Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Իրատես» թերթի այսօրվա համարում
