«Քա՛յլ արա, դուրս արի բանտից». Բաց նամակ Շանթ Հարությունյանին

Բարեւ, Շանթ

Այս տարիների ընթացքում հաճախ մտովի քեզ հետ խոսել եմ. երբ հնարավորություն եմ ունեցել որեւէ բան հրապարակելու քո մասին, արել եմ, երբ ոչ, մտքումս կռվել եմ քեզ հետ:

Չեմ մոռանում ամառային թե աշնանային այն օրը, երբ քրոջդ տանը նստած զրուցում էինք. երբեմն մեր զրույցը բանավեճի էր վերածվում, երբեմն՝ խաղաղվում: Այդ օրն էր, որ ասացիր՝ հեղափոխություն ես անելու: Ես էլ հարցրի՝ ինչպե՞ս: Զրույցի մանրամասները կարեւոր չեն, դրանք մերն են: Ես որ՝ հիշում եմ:  Բայց մի բան կարեւոր է: Ես ասացի՝ արա, եթե անես, ես կկանգնեմ քո կողքին: Հետո, երբ եղավ այն, ինչ եղավ, երբ դու Ազատության հրապարակում էիր, ես չեկա ոչ մի անգամ: Դա իմ հեղափոխությունը չէր, ներիր: Իսկ երբ արդեն անազատության մեջ էիր, ես իմ չափով ինձ մեղավոր էի զգում:

Այս տարիների ընթացքում քանիցս մտածել եմ դրա մասին. ինչու՞  չեկա, գուցե կարո՞ղ էի ինչ-որ բան փոխել: Մարդը երբեք չգիտե, թե ինչի է ունակ՝ մինչեւ չփորձի: Ես չփորձեցի: Գուցե չէի պատկերացնում ելքը: Գուցե մտածում էի, որ քո՝ արժեքների հեղափոխությունը, այդ քաղաքական-մշակութային-հանրային ակցիան շուտով կմարի՞: Միաժամանակ, քաջ իմանալով, թե որքան համառ ես: Էլի պատճառ կա, որը չէի ուզենա բարձրաձայնել. դրանից չի մեղմվի մեղավորության այն զգացումը, որը ժամանակ առ ժամանակ այցելել է ինձ, երբ հետեւել եմ քո դատին, երբ քո մասին որեւէ լուր եմ կարդացել:

Hearing of Shant Harutyunyan and the others’ case took place at the Court of General Jurisdiction of Kentron and Nork-Marash districts

Շանթ ջան, եղբայրս, հիմա մենք այլ ժամանակներում ենք ապրում: Անազատության մեջ գտնվելով, անշուշտ, դու չես զգում դա: Մենք՝ ազատության մեջ ապրողներս (ես սա կարող եմ շատերի անունից ասել),  մեզ այնքան էլ լիարժեք ու ինքնավստահ չենք զգում, որ քեզ նման մեկը, որը միշտ ազնիվ է եղել իր քաղաքական պայքարներում (անկախ նրանից՝ քո պատկերացումները համընկել են մեր տեսակետների հետ, թե ոչ), որը եղել է անկեղծների մեջ անկեղծը, չկաշառվողների մեջ՝ անկաշառը, բայց եւ ոչ դիվանագետների մեջ՝ ամենախենթը, որը այս ամենով հանդերձ եղել է նաեւ համառների մեջ ամենատոկունը, դեռեւս անազատության մեջ է: Անկախ նրանից՝ երբեւէ համաձայն եմ եղել քեզ հետ, թե ոչ, միշտ գնահատել եմ քո գոյության փաստը մեր իրականության մեջ:

Երեկ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը իր «լայվ»-ի ժամանակ պատմեց, թե ինչ է տեղի ունեցել քո ազատության հարցի շուրջ, թե հեղափոխությունից հետո ինչ եք խոսել հեռախոսով եւ նորից խնդրեց քեզ՝ ընդառաջ գնալ այն պայմանին, որն ինքը իրավասու է ապահովել՝ քո համաձայնության պարագայում:

Դրանից հետո դու հայտարարություն արեցիր, որից մի երկու հատված եմ առանձնացրել:

« …Ակամա զուգահեռներ նկատեցի վարչապետ Փաշինյանի եւ նախկին վարչապետ Սարգսյանի վարմունքներում…», «եթե Փաշինյանը իր արարքը չի նույնացնում Սարգսյանի վարմունքի հետ, թող հանձնարարի համապատասխան կառույցներին՝ ինձ հնարավորություն տալ լրագրողների հետ հանդիպելու»:  Շանթ, չե՞ս նկատում, որ այս ձեւակերպումներով դու ինքդ ես նույնացնում ներկա եւ նախկին վարչապետներին՝ քաջ իմանալով, որ նախկինն էր միջամտում այլ կառույցների աշխատանքին, ցուցումներ ու հանձնարարություններ տալիս՝ գերազանցելով իր լիազորությունների սահմանները:

Եվ հաջորդ հատվածը. «…Այսօր վարչապետի կողմից ինձ ուղղված կշտամբանքին…»: Շանթ ջան, վարչապետը քեզ կշտամբանքով չի դիմել: Ներիր, բայց հավանաբար, այն մարդը կամ մարդիկ, որոնք քեզ են փոխանցել նրա  հորդորը, ասվածը ոչ այնքան ճիշտ են ներկայացրել: Հավատացնում եմ, երբ ազատության մեջ կլինես (իսկ ես հուսով եմ՝ շուտով կտեսնենք քեզ ու կգրկենք), ինքդ կդիտես վարչապետի երեկվա խոսքն ու կհամոզվես նրանում որեւէ կշտամբանքի բացակայության  մեջ:

Երեկ, վարչապետի եւ քո հայտարարություններից հետո Ֆեյսբուքում բարձրացած փոթորիկը, որը ապահովագրված չէ նույն ձեւով եւ նույն թափով ցանկացած պահի չկրկնվելու, կարող ես միայն դու հանդարտեցնել: Քո ազատությամբ: Քեզ առաջարկված պայմանով քո ազատությունը ընդունելու եւ առաջ քայլելու գնով: Հպա՛րտ քայլելու:

Հավատա՛, եղբայր, որեւէ բան չի կարող խամրեցնել քո պայքարի այն լույսը, որը դու երբեւէ վառել ես քո անկեղծության կրակով: Իսկ քո արդարացմանը դու եւ մենք կարող ենք դիմավորել միասին՝ քո ազատության պայմաններում: Վերջապես որոշում կայացրու՝ հանուն այն տարիների, որոնք ապրել ես եւ ոչ՝ անտեղի: Հանուն քո որդու, որը այս տարիներին մեծացավ առանց քեզ, բայց քեզնով ներշնչվելով: Հանուն այն Հայաստանի, որը քսանամյա լծից հետո փաստել ենք այլեւս: Մեր արել ենք մեր քայլը, արա եւ դու, դու՛րս արի բանտից:

Սպասում ենք քեզ:

Կարինե ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ

լրագրող, հրապարակախոս