Այս պահին ուզում եմ հիշել 1997 թվականը: Դժվար ժամանակ էր, երբ Արցախյան պատերազմից և քաղաքական ճգնաժամից հետո Հայաստանի մասին քչերն էին ուզում լսել: Այժմ շատերն ուրախ են այցելել Հայաստան և դառնալ նրա ընկերը, իսկ այն ժամանակ դրանք եզակի մարդիկ էին: Շառլ Ազնավուրի նման անձինք Հայաստանի համար հույս ու աջակցություն էին, բայց գոյություն ունեին նաև ուրիշները: Նրանց թվում էր գեներալ-լեյտենանտ Ալեքսանդր Լեբեդը: Օդային ուժերի իրական մարտական գեներալը, որն ամբողջ կյանքը անցկացրեց մարտադաշտում՝ Աֆղանստան, Մերձդնեստր: Սակայն նրա համար ամենադժվար պահը եղել է 1990 թվականի Բաքուն: Լեբեդը գիտեր, որ Գորբաչովի քաղաքականության այդ որոշումը նպատակ է ունեցել վտարել Ադրբեջանից ամբողջ հայ բնակչությանը, և պաշտպանեց քաղաքացիական բնակչությանը: Նա կարողացել է տեղափոխել մնացած հայերին Բաքվից և հաճախ ուղեկցել է նրանց գնացք նստելիս: Հայտնի դեպք է, երբ Լեբեդը բիրտ ուժ է օգտագործում՝ ի պատասխան Բաքվի բյուրոկրատիայի ներկայացուցչի ցինիզմի, թե հայկական թաղամասի հոսանքազրկումը պայմանավորված է տնտեսումով:
Նա երբեք չի ներկայացել որպես հայի բարեկամ և եղբայր, բայց ամեն ինչ արել է անկեղծորեն և իրական: 1997 թ.-ին Լեբեդը այցելեց Հայաստան ու Արցախ, որտեղ հարգանքի տուրք մատուցեց 1915 թ. ցեղասպանության և Բաքվի ու Սումգայիթի ջարդերի զոհերի հիշատակին: Բացի այդ, նա հանդիպեց Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին առաջինի և Արցախի թեմի առաջնորդ Պարգևի հետ: 1998 թ.-ին Ալեքսանդր Լեբեդը Արցախ է այցելել անկախության 10-րդ տարեդարձի կապակցությամբ, որտեղ հանդես է եկել ելույթով. «Արցախում չկա պատերազմի կուսակցություն, բայց կա իրենց հողի բազմաթիվ վարպետների կուսակցություն, Արցախը hնարավոր չէ գրավել ոչ ուժով, ոչ փողով»:
Լեբեդը նաև կապեր էր պաշտպանում Վազգեն Սարգսյանի և Հայաստանի այլ ռազմական ղեկավարների հետ և հիացած էր Արցախի բանակի կարգապահությամբ: «Հազվադեպ կհանդիպես այդպիսի բանակի, կարգապահություն, կարգ, լավագույնն էր, ինչ ես տեսա»,- հիշում էր Լեբեդը:
Ֆրանսիացի դերասան Ալեն Դելոնը համարում էր Լեբեդին համաշխարհային մասշտաբի անհատականություն, որին հաջողվեց կանգնեցնել 1996 թ.-ի Ռուսաստանի փլուզումը՝ խաղաղություն հաստատելով Չեչնիայում: Նրա ցավալի մահը ողբերգություն էր աշխարհի և Ռուսաստանի համար: Հայաստանը կորցրեց ևս մեկ արժանի ընկեր: 2002 թվականին Ալեքսանդր Լեբեդի ողբերգական մահը դեռևս մնում է առեղծված:
Մի անգամ, պատասխանելով լրագրողների հարցերին, թե ով կտա պատասխան Բաքվում տեղի ունեցած ամեն ինչի համար՝ նա ասաց, որ ինքը բոլորին կենթարկի պատասխանատվության: Սակայն արդյունքում նա մահացավ ավելի շուտ այն հանցագործներից, որոնցից փորձում էր փրկել խաղաղ բնակչությանը: Բայց իր ամբողջ կյանքով Ալեքսանդր Իվանովիչը ապացուցեց, որ չի հանդուրժում սուտը և պաթոսը: Այնպես որ, մենք էլ պետք է անկեղծ լինենք նրա հիշատակի առջև:
Արսեն ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ
Какая Черная НЕБЛАГОДАРНОСТь, господа карабахцы! Мало того, вы украли ЛИЧНУЮ фотографию, из моего архива в фейсбуке, так еще, и НИ ОДНОГО слова не написали, почему Лебедь приехал в НКР! Он приехал, чтобы стать кресным на свадьбе у своего друга Аркадия Вартаняна!! Что он потерял там? паргева* Или Вазгена, которых он не знал! Аркадий Вартанян, специально провел венчание в зраме Шуши, на который , кстати дал деньги лично паргеву, ЧТОБЫ лоббировать ваши интересы. Только ради этого Алексанедр иванович приехал туда..