Հարկային օրենսգրքի փոփոխությունների սցենարները. կխուսափե՞նք գնաճից

Առցանց Առավոտի եթերում «Դեմ առ դեմ» հաղորդման շրջանակներում
Հարկային օրենսգրքում նախատեսվող փոփոխությունները քննարկում են տնտեսական զարգացման
եւ ներդրումների փոխնախարար Հակոբ Ավագյանը եւ «ԷդԱրթՀաուս Քընսալթինգ» ՍՊԸ-ի
հիմնադիր-տնօրեն Էդուարդ Բադալյանը:

Ի՞նչ կտա Հարկային օրենսգրքի փոփոխությունը ՓՄՁ-ին, արդյոք այլ տեսակի հարկերի շեմը չի բարձրանալու, արդյոք կոռուպցիան կնվազի:

Նելլի Բաբայան– Պարոն Ավագյան խնդրում են ներկայացնել ամենակարեւոր փոփոխությունները: Հիմնականում խոսվում է եկամտահարկի շեմի փոփոխության մասին:
Հակոբ Ավագյան- Փոփոխություններ դեռեւս չկան: Այս պահին քննարկվում են հայեցակարգերը: Հիմնականում 2 գերատեսչության կարծիք է շրջանառվում եւ ներկայացվել է կառավարության ղեկավարին: Առայժմ վերջնական պատկերը չունենք: Ճիշտ եք, հիմնական քննարկվող հարցերից է եկամտային հարկը, նաեւ զուգահեռներ է անցկացվում պարտադիր սոցիալական վճարների հետ: Մյուս կարեւոր հարցը՝ գործող Հարկային օրենսգրքով շրջանառության հարկի շեմի նվազեցում է նախատեսված. սա է քննարկվում: Եվ մյուսը՝ հարկային համակարգերի կրճատումը, փորձո՞ւմ են գնալ կրճատման, թե՞ ոչ, որը մի շարք շփոթության կամ ասենք տարբեր հարկման ռեժիմներում, որ գործում են, կհիշեք՝ սուպերմարկետների, արտադրողների շղթայում խնդիրներ ունենք: Այսինքն առկա խնդիրները, որոնք օբյեկտիվ եւ սուբյեկտիվ պատճառներով խոչընդոտում են բիզնեսին, կամ ստիպում են լինի կոռուպցիոն գործարքներով հասույթ թաքցնել, կամ վարձու աշխատող թաքցնել, եւ այլն: Տարբեր շահառուների հետ հանդիպման ժամանակ հարցերը հավաքագրել ենք: Երբ լինի վերջնական հայեցակարգը՝ կներակայցվեն, թե ինչ փոփոխություններ են սպասվում:

Ն.Բ. -ՊԵԿ նախագահ Դավիթ Անանյանն ասել է՝ «Կունենանք հարկային բեռի փոփոխություն, որովհետեւ լինելու է կապիտալի եւ եկամուտների հարկման նվազեցում, սպառման հարկման բեռի ավելացման ճանապարհով»: Արդյոք սա գնաճի չի հանգեցի, եւ եթե հնարավոր է, թվերով ներկայացրեք հարկի շեմի փոփոխությունը:

Հ.Ա. -Թվերով այս պահին չեմ կարող ներկայացնել, քանի որ մի քանի սցենար է քննարկվում: Կարծում եմ՝ պարոն Անանյանի ասածը սցենարներից մեկն է, որ ունենանք ավելի փոքր եկամտային հարկման բեռ, բայց որպեսզի պետական բյուջեն կարճաժամկետում, այսպես ասած՝ կորուստներ չունենա, անուղղակի հարկերի տեսքով, օրինակ ՝ ակցիզային հարկի տեսքով եւ այլն, բարձրացում արվի: Բնական է, ակցիզային հարկի բարձրացումը բերում է ապրանքների գնաճին, բայց կոնկրետ ի՞նչ տեսակի ապրանքներ, որքա՞ն սպառման ծավալ է ունենում մեր առօրյա կյանքում, դա պետք է հաշվել: Մենք ասում ենք՝ օրինակ՝ նվազագույն պարենային զամբյուղը չպետք է հարկել աշխատավարձի մեջ, դրա արդյունքում էլ մենք անուղղակի ձեւով ունենում ենք եկամտային հարկի նվազեցում: Այս դեպքում, բյուջեն կարճաժամկետում կորուստ է ունենում, բայց գերփոքր բիզնեսի հետ հանդիպումներում, մենք տեսնում ենք, որ եթե հիմա նրանք վարձու աշխատող են թաքցնում, 150-200 հազար դրամ աշխատավարձ ստացողներին, այս դեպքում մենք հնարավորություն կտանք ստվերից դուրս գան: Գուցե նրանք կրկին շարունակեն ճիշտ աշխատավարձը չհայտարարագրել, բայց այս դեպքում գոնե հնարավորություն կտանք հայտարարագրելու: Մենք առաջարկել ենք ֆինանսների նախարարությանը եկամտային հարկի շեմը հաշվարկելիս զուգահեռներ տանել, թե՝ գործատուի վրա այդ վարձու աշխատողն ինչքան է նստում՝ բոլոր հարկերն ու վճարները միասին վերցրած: Բացի բյուջեի կարճաժամկետ կորստից, ճիշտ կլինի նայել, թե՝ հեռանկարում, մուլտիպլիկատիվ էֆեկտով ինչքան ենք հանարավորություն տալիս, որ հայտարարագրումներ լինեն, որ գան սպիտակ դաշտ:

Ն.Բ. -Պարոն Բադալյան, ձեր հոդվածներից մեկում ասել եք՝ Հարկային օրենսգրքում առկա են այնպիսի իրավակարգավորումներ, որոնք անգամ արգելում կամ առնվազն արգելակում (դանդաղեցնում) են տնտեսական գործունեության առանձին տեսակներ: Ինչի՞ մասին է խոսքը:

Էդուարդ Բադալյան. Տեղի ունենալիք փոփոխություններին այս պահի հրապարակայնությունից դատելով, դեռ հստակ ոչինչ չկա, բայց որքանով հասկանալի է խոսքը դրույքաչափերի, շրջանառության հարկի շեմի, եկամտային հարկի փոփոխության մասին է: Սրանք դրական փոփոխություններ են, այո, շրջանառության հարկի շեմը պետք է բարձրացվի, որովհետեւ այն ինչ նախատեսվում է ունենալ հաջորդ տարվանից, (58 մլն դրամ) ծիծաղելի է, ցածր է: Մեր օրենսգրքի հիմքում դրված է հարկային մարմնի կարողությունների որոշակի կարողության բացակայությունը կոմպենսացնելու մոտեցումը: Հենց դրանով է պայմանավորված, որ որոշ գործունեության տեսակներ ուղղակի արգելված են: Օրինակ՝ շրջիկ վաճառքը, կամ արգելակվում է օնլայն առեւտուրը, որովհետեւ այնպիսի պայմաններ են դրված, որ հնարավոր չէ աշխատել: Հիմա կազմակերպությունները մանրեւրում են, անընդհատ խնդիրների մեջ են, թե ինչպես ապահովեն անհրաժեշտ փաստաթղթաշրջանառությունը: Կարեւոր է փոխել ամբողջ օրենսգրքի փիլիսոփայությունը, որը ոչ թե պետք է կոմպենսացնի հարկային մարմնի հնարավորությունների պակասը, կամ անկարողությունը, այլ պետք է սահմանի ընդհանուր նորմեր, թե ինչպես պետք է բիզնեսը հարկվի, իսկ հարկային մարմինը պետք է լինի այնքան պրոֆեսիոնալ, որպեսզի կարողանա հսկել այդ ամենը եւ հարկահավաքման գործընթացն իրականացնի: Հարկային օրենսգիրքը հիմա ունի ռեպրեսիվ բնույթ: Ինչ վերաբերում է անուղղակի հարկերի շեմի բարձրացմանը, ես կարծում եմ դրա կարիքը չպիտի լինի, որովհետեւ դա հնարավոր է լրացնել ստվերի կրճատման եւ տնտեսական աճի հաշվին:

Ն.Բ.- Պարոն Ավագյան, արդյոք քննարկումներ կան ավելացված արժեքի հարկի կրճատման շուրջ:

Հ.Ա. -Դա կրկին սցենարներից մեկն է: Օրինակ՝ կունենանք միկրոձեռնարկատիրությունը, պայմանական եմ ասում՝ մինչեւ 24 միլիոն շրջանառություն ունեցողները, որոնք եւ փոքր արտադրողներ են, փոքր ծառայություն մատուցողներ, բացառելով մի քանի ոլորտներ: Ասենք՝ մասնագիտական ծառայություններ մատուցողնեը, օրինակ՝ հաշվապահական ընկերությունները, կարիք չկա նրանց պետությունն աջակցի, որ հարկ հաշվարկեն: Կամ ունեցել ենք փաստաբանական ծառայություններ, որոնք նախկինում հենց մեր առաջարկած ընտանեկան ձեռնարկատիրական ռեժիմից են օգտվել եւ հարկ չեն տվել: Նրանք ի զորու են վարել հաշվապահություն գոնե շրջանառության հարկի ռեժիմում, եւ չօգտվեն արտոնությունից: Միկրոձեռնարկատիրության համար դիտարկվում է մի քանի սցենար՝ 0%, 0,5% շրջանառությունից, որին մենք ավելի կողմնակից ենք, որպեսզի այդ մշակույթն իր սկզբանե բիզնեսի մոտ լինի, սիմվոլիկ գումար է, բայց սովոր լինի՝ պետությանը պետք է հարկ տա: 2-րդը՝ միկրոձեռնակատիրության եւ շրջանառության հարկի ռեժիմը: 3-րդը՝ դասականը՝ ԱԱՀ եւ շահութահարկ: ԱԱՀ-ի մասով կոնկրետ մոտեցում չունենք:

Ն.Բ.– Կա՞ն ոլորտներ, որի մասին մտածում եք ԱԱՀ չկիրառել որոշ ապրանքների վրա, քանի որ, օրինակ՝ դեղագործական ընկերությունները մշտապես այս խնդիրը բարձրացնում են:

Հ.Ա. -Այո, ճիշտ եք, այդպիս քննարկվող սցենարներ կան, որ առանձնացվի որոշ ապրանքների մասով: Կառավարության նիստերում բերում են ներդրումային ծրագրեր՝ արտոնություններից օգվելու՝ ԱԱՀ վճարը երեք տարի հետաձգելու համար: Հիմա դա փորձում ենք ամփոփել եւ ներկայացնել օրենքի տեսքով: Մենք նաեւ քննարկում ենք գյուղատնտեսական ապրանքների մեջ հստակ տոկոս, որպեսզի ԱԱՀ-ն ֆիքսվի, որպեսզի հաշվանցման իրավունք լինի:

Է.Բ.- Ես կողմնակից եմ հրաժարվել ԱԱՀ-ից՝ հոգուտ առեւտրի կամ վաճառքի հարկի: Ներդնենք մեկ միասնական հարկատեսակ վաճառքներից եւ դաշտում միատեսական մոտեցում լինի բոլորի համար, բայց դա կլինի ոչ թե հեղափոխական, այլ խիստ հեղափոխական մոտեցում:

Հ.Ա.- Դա քննարկվում է, սցենարներից մեկն է:

Է.Բ.– Կարծում եմ ըստ գործունեության տեսակի տարանջատումը խտրական մոտեցում է: Այստեղ խնդիրը հաշվառում վարելը չէ: Կապ չունի փաստաբանական ընկերություն է, կամ ամուսին-կին, փոքր ընկերություն են, չեն գերազանցում սահմանված շեմը, կարծում եմ պետությունը պետք է թույլ տա իրենց հարկվել համապատասխան դաշտում: Եթե շեմը սահմանում են 100 կամ նույնիսկ 500 մլն դրամ, եթե սահմանումը անում եք նույն կերպ կոշտ, ինչպես մինչ օրս գործող օրենսդրությամբ են արել, ստացվում է, տնտեսվարողը երբ 1 դրամ էլ գերազանցի՝ ընկնում է ավելի ծանր հարկման դաշտ ե՛ւ այդ տարի, ե՛ւ մյուս տարի: Այն դեպքում երբ մարդը տվյալ տարում ունենում է 24 մլն եւ 1 դրամ ավելի շրջանառություն, եւ եթե ինչ-որ պատճառով հաջորդ տարի 10 միլիոն չունենա, բայց պետք է հարկվի ավելի բարդ համակարգով: Այս մոտեցումը պետք է փոխվի, քանի որ պրակտիկայում մարդիկ կձգտեն չգերազանցել կամ թաքցնել իրացման շրջանառությունը:

Հաղորդումը վարեց՝
ՆԵԼԼԻ ԲԱԲԱՅԱՆԸ

Մանրամասները`

«Առավոտ»

25.08.2018