Կրթությունը պահպանողական ոլորտ է

Կրթական ոլորտը Հայաստանում անմխիթար վիճակում է. դպրոցները կուսակցականացված էին, տնօրեններն ու ուսուցիչները տարիներ շարունակ ընդգրկված էին ընտրությունները կեղծելու գործընթացի մեջ, բոլոր առարկաների դասավանդումը ժամանակակից պահանջներից հետ է մնացել առնվազն 40 տարով: Պետք են գործուն քայլեր, որոնք, ինչպես մեր հասարակական կյանքի մնացած ոլորտները, այդպես էլ այս մեկը դուրս կբերեն ճահճային վիճակից:

Բայց եթե այլ բնագավառներում՝ կոռուպցիայի, ստվերի եւ պաշտոնյաների անպատժելիության դեմ պայքարի եւ այլ ոլորտներում, հնարավոր է արագ եւ շոշափելի արդյունքների հասնել, ապա կրթության ոլորտում, իմ կարծիքով, պետք է զգուշավոր եւ շրջահայաց մոտեցում:

Եվ այստեղ դարձյալ ուզում եմ անդրադառնալ պատմական փորձին՝ հասկանալով, իհարկե, որ բոլոր համեմատությունները պայմանական են: 1917 թվականին ռուս բոլշեւիկները գալով իշխանության՝ ստեղծեցին «արտակարգ հանձնաժողով» («չեկա»), որը պետք է իրականացներ կտրուկ քայլեր՝ իրենց քաղաքականությունը, որը նրանք կոչում էին «պրոլետարիատի դիկտատուրա», իրականացնելու համար: «Չեկա»-ի ղեկավար նշանակվեց Ֆելիքս Ձերժինսկին՝ մոլեռանդ, անողոք հեղափոխական, որն աջուձախ պայքարում էր հակահեղափոխականների, սաբոտաժ անողների, հարուստների, ցարական ռեժիմի մնացորդների դեմ:

Բայց բոլշեւիկները հասկանում էին, որ միայն «պրոլետարիատի դիկտատուրայով», միայն «չեկա»-ով նոր երկիր չես կառուցի, եւ լուսավորության նախարար էր նշանակվել Անատոլի Լունաչարսկին՝ գրող, թարգմանիչ, արվեստաբան, որն իր արմատներով սերտորեն կապված էր նախորդ՝ ցարական մտավորականության հետ: Նա, իհարկե, նույնպես բոլշեւիկ էր եւ հեղափոխական, բայց միշտ մի փոքր «առանձնացված էր» Լենինի եւ Տրոցկու թիմից: Լունաչարսկու վրա դրված էր երկու կարեւորագույն խնդիր՝ նոր երկրի կառուցմանը հնարավորինս մասնակից դարձնել հին՝ ցարական վերնախավին եւ ձեւավորել նոր վերնախավ եւ նոր մշակույթ՝ այդ բառի լայն իմաստով: Այդ խնդիրը նա հաջողությամբ կատարում էր մինչեւ 1930 թվականը՝ մինչեւ որ Ստալինը նրան պաշտոնանկ արեց:

Այս ոլորտը, ինչպես տեսնում եք, ավելի պահպանողական է՝ մերժել այն, ինչ կա՝ միայն այն պատճառով, որ դա ստեղծվել է «նախորդ ռեժիմի» ժամանակ, նսեմացնել այդ «ռեժիմի» ժամանակ աշխատած ուսուցիչներին եւ դասախոսներին, պարզապես խելամիտ չէ: «Նոր տիպի» ուսուցիչներ եւ դասախոսներ պատրաստելու համար տասնամյակներ են հարկավոր: Իսկ այս պահին եթե ներկայիս ուսուցիչները գնան, ես, ճիշտն ասած, չեմ պատկերացնում, թե ո՞վ կհամաձայնի դպրոցում ուսուցիչ աշխատել 80-120 հազար դրամի դիմաց:

Մի դիտարկում եւս. եթե մարդը հեղափոխության ժամանակ ճանապարհներ չի փակել եւ մեքենաների դիմաց չի պառկել, դա դեռ չի նշանակում, որ նա դեմ է Նոր Հայաստանին:

Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ