ՀՀ Ազգային ժողովի Հանրապետական խմբակցության պատգամավոր, Հայաստանի նախկին վարչապետ և խորհրդարանի նախկին խոսնակ Խոսրով Հարությունյանը հարցազրույց է տվել BBC-ին, որում պատմել է՝ ինչու են իշխանությունները զիջումների գնացել, և ինչ դեր է ունեցել այդ գործում հրաժարական տված Սերժ Սարգսյանը:
-Ինչու՞ Հանրապետական կուսակցությունը սկզբում մերժեց Փաշինյանի թեկնածությունը, իսկ մեր օր անց փոխզիջման գնաց:
-Դա մեկ օրում չէր: Հարցն այն է՝ ինչպես մենք մայիսի 1-ին չպաշտպանեցինք, հետո հանձնվեցինք: Կարող է այնպիսի տպավորություն ստեղծվել, որ դա եղել է գործադուլի ճնշման տակ: Բայց մինչև մայիսի 1-ն էլ ճնշումը քիչ չէր:
Նախքան մայիսի 1-ի քվեարկությունը մեր խմբակցությունը շփվել է Փաշինյանի հետ: Անձամբ ինձ համար ես եզրակացություն էի արել, որ նա իր գիտելիքներով բավականաչափ փորձառու չէ, ես անձամբ կասկածներ ունեի՝ արդյոք նա կկարողանա իր վրա վերցնել իշխանության ողջ բեռը, երբ վարչապետը փաստացի հանդիսանում է պետության ղեկավարը:
Մենք դեմ քվեարկեցինք Փաշինյանին, որպեսզի նրա ժողովուրդը, նրա թիմը գիտակցեն, որ խնդիրները շատ են, և դրանց լուծման ուղիները դեռ չեն հնչել՝ և՛ արտաքին քաղաքականության, և՛ անվտանգության ոլորտներում:
-Ինչու՞ եք դուք հանձնում իշխանությունը:
-Մեր խնդիրն է իրավիճակը չհանգեցնել փակուղու: Մենք ցանկանում էինք, և հիմա էլ ցանկանում ենք նպաստել կայուն իրավիճակի ձևավորմանը: Հայաստանի համար կայունությունը ամենակարևորն է: Դա հնարավորություն է դիմակայել այն արտաքին սպառնալիքներին, այդ թվում ռազմական, որոնց պայմաններում մենք այսօր ապրում ենք:
-Ռուսաստանում մարդիկ կողմ են քվեարկում նախագահ Պուտինին հենց անվտանգություն ապահովելու նրա խոստումների համար: Դուք հանուն կայունության իշխանությունը հանձնում եք:
-Մենք պետք է հաշվի նստենք իրողության հետ:
-Արդյոք Սերժ Սարգսյանը մասնակցել է խորհրդակցություններին, երբ որոշվել է, որ Հանրապետական կուսակցությունը կպաշտպանի ձայների մեկ երրորդի առաջադրած թեկնածուին:
-Այո, անկասկած: Չէ՞ որ դա կուսակցության ամենակարևոր որոշումն է, և կուսակցության ղեկավարը չի կարող չմասնակցել: Նա չի հրաժարվում այն պատասխանատվությունից, որ կրել է և կկրի կուսակցությունը նոր կառավարության օրոք:
-Դուք քննարկե՞լ եք վարչապետի ընդդիմադիր թեկնածուին պաշտպանելու հարցը Ռուսաստանի պատգամավոր գործընկերների, Կրեմլի հետ:
-Չեմ կարող ասել: Պետդումայի մեր ընկերները, որոնք այստեղ էին, նրանց խնդիրն էր հասկանալ՝ ինչ է կատարվում, որպեսզի հարթեցնեն իրավիճակը և չհանգեցնեն փակուղու: Այդ խորհրդակցությունները ես չեմ տեսել: Կրեմլի որևէ միջամտություն ես չեմ տեսնում: Սա շատ ներհայկական գործընթաց է:
-Դուք պատրա՞ստ եք պաշտպանել Փաշինյանի թեկնածությունը մայիսի 8-ի քվեարկությանը:
-Այն, որ կուսակցությունը կպաշտպանի՝ այստեղ երկու կարծիք լինել չի կարող: Քաղաքական առումով հարցն արդեն լուծված է. կպաշտպանենք: Բայց դրա հետ այստեղ կա նաև քաղաքացիական դիրքորոշման հարց: Ես պետք է դեռ մտածեմ:
-Արդյոք եղե՞լ են ինչ-որ պայմաններ, որոնց դեպքում միայն կուսակցությունը կպաշտպանի մեկ երրորդի առաջադրած թեկնածուին:
-Չեն եղել: Հստակ հայտարարվել է, որ մենք հասկանում ենք իրավիճակը, մեր խնդիրն է՝ վերականգնել կայունությունը հանրապետությունում, և այդ է պատճառը, որ մենք նման քայլի ենք դիմում: Այլ պայմաններ չեն եղել:
-Ի՞նչ հարցեր ունեք Փաշինյանին:
-Թվում էր՝ հսկայական աջակցություն կա երիտասարդության, ընդհանրապես բնակչության կողմից: Եվ այս ֆոնին ասել` «կարճ ժամանակում մենք կապահովենք բյուջեի եկամուտների 30 տոկոս աճ»: Ես դրան չեմ հավատում: Չկան այդպիսի ռեսուրսներ:
Կամ, ասենք, մեզ մոտ գյուղացիները վարկեր ունեն՝ 194 մլրդ դրամ: Հիմա նա ասում է. «Մենք կփորձենք դրանք չեղարկել»: Ինչպե՞ս: Երբ նա նման թեզեր է առաջ քաշում, ինձ ու նաև շատերի մոտ այնպիսի զգացողություն է, որ դա ոչ թե պոպուլիզմ է, այլ նման այն բանին, որ նա թեմայի մեջ չէ:
Նա ստիպված է շարունակել այն բարեփոխումները, որոնք սկսել է Սերժ Սարգսյանը, ուզում է նա դա, թե ոչ:
Եթե կան ինչ-որ թերություններ, դա կփորձեն կոմպենսացնել թիմի, կառավարության կազմի օգնությամբ: Լավ, դուք տաղանդավոր առաջնորդ եք, բայց պետություն կառավարելը միայն հռետորական արվեստ չէ: Ես հարցրել եմ. լավ, դուք ունե՞ք ձեր առանցքային կատարողներին, թիմի անդամներին. ո՞վ է լինելու ձեր պաշտպանության նախարարը, ո՞վ է լինելու ձեր արտգործնախարարը: Ո՞վ է լինելու առաջին փոխվարչապետը, ֆինանսների նախարարը:
-Դուք պատասխաններ ստացե՞լ եք այդ հարցերին:
-Ոչ: Նա ասաց, որ մենք ունենք 25-30 օր, և մենք կհավաքենք մեր թիմը: Պատասխան այդպես էլ չեղավ, հարցը դեռ օրակարգում է:
-Դուք կհամաձայնվեի՞ք աշխատել նրա նախարարների կաբինետում:
-Չեմ կարծում, որ նման առաջարկ կլինի: Ես ինձ հարմարավետ եմ զգում նաև որպես խորհրդարանական: Աշխատանքն իմ սրտով է, դա ստեղծագործական գործընթաց է, որն ինձ շատ է ոգեշնչում:
-Փաշինյանը արևմտամե՞տ քաղաքական գործիչ է:
-Հայաստանում իրական քաղաքական ուժը չի կարող ունենալ արևմտամետ կամ ռուսամետ ուղղվածություն: Դա պարզապես անհնար է, մեր հասարակությունը դա թույլ չի տա: Մենք Ռուսաստանի հետ ռազմավարական գործընկերություն ունենք, որը սահմանված է հետևյալով. Հարավային ուղղությամբ Ռուսաստանի շահերը և նպատակներն անվտանգության ոլորտում լիարժեքորեն համընկնում են:
Հայաստանը պետք է Ռուսաստանին, որպեսզի վերջինս կարողանա իրականացնել իր աշխարհաքաղաքական շահերը հարավում, իսկ մեզ Ռուսաստանն է պետք որպես գործընկեր, որպեսզի չեզոքացնենք այն սպառնալիքները, որ ունենք և՛ արևելքից, և՛ արևմուտքից:
-Ձեր պատին Սարգսյանի նկարն է: Ինչու՞:
-Ես Սարգսյանին համարել և համարում եմ այն շատ ազդեցիկ պետական այրերից մեկը, որոնք իրենց ձեռագիրն են թողել մեր պետության շինարարության մեջ, ավելին, արտաքին քաղաքականության և անվտանգության ոլորտներում: Այն, որ մեզ հաջողվեց խուսափել Ուկրաինայի սցենարից, այն որ մեզ հաջողվում է Արևմուտքի և Արևելքի հետ ունենալ շատ կառուցողական փոխհարաբերություններ, դա Սարգսյանի վաստակն է:
-Բայց չէ՞ որ մարդիկ հրապարակ դուրս եկան Սարգսյանի դեմ:
-Մենք 1990թ-ից ձևավորել ենք համակարգային բնույթի խնդիրներ՝ կոռուպցիա, արդարության պակաս, խնդիրներ դատական իշխանության, հարկահավաքության ոլորտներում: Դրանք բոլորը երեկ չեն հայտնվել: Ձեռքի մեկ շարժումով դրանք վերացնել ոչ մեկի չի հաջողվի: Ես չեմ ասում, որ դրանք բոլորն առանց պատճառների են: Բայց այդ խնդիրները լուծել հեղափոխական փոխակերպումների միջոցով հնարավոր չէ:
-Դուք՝ որպես նախկին վարչապետ և գործող պատգամավոր, պատասխանատվություն կրու՞մ եք այդ խնդիրների համար:
-Իհարկե: Ես այդ մասին հրապարակավ ասում եմ: Իսկ այն, որ մենք դրական շարժ էլ ունենք, ես համարում եմ բոլորի հաջողությունը: Իսկ թերությունների համար ես ինձ պատասխանատու եմ համարում՝ անկախ այն բանից՝ որքանով ես կապ ունեմ դրանց հետ՝ ուղղակի, թե ոչ:
-Ինչու՞ այսօր չի լսվում Հանրապետական կուսակցության համակիրների ձայնը:
-Չի կարելի ասել, որ Հանրապետական կուսակցությունն ամբողջությամբ կորցրել է իր սոցիալական հենքը: Մարդկանց այն տպավորիչ զանգվածը, որն այսօր հավաքվում է Հանրապետության հրապարակում, ամենևին էլ մեր ողջ բնակչությունը չէ, այլ այն ակտիվ հատվածը, որի դիրքորոշման հետ ոչ մեկ իրավունք չունի հաշվի չնստել:
-Հանրապետականի օգտին է քվեարկել Հայաստանի բնակչության մեծամասնությունը: Ինչու՞ նրանք դուրս չեն գալիս ցույցի:
-Իշխող կուսակցության կողմից որևէ փորձ չի արվել իր համակիրներին փողոց դուրս բերելու համար: Դա կհանգեցներ աղետալի հետևանքների:
Ե՛վ նրանք (ցուցարարները-խմբ.), և՛ մենք համաձայն ենք այն թերությունների հետ, որոնք կորոզիայի են ենթարկում մեր իրականությունը: Մարդկանց հասցնել քաղաքացիական դիմակայության՝ խնդիրների լուծման ձև չէ: Արդյոք մարդիկ աջակցում են Հանրապետական կուսակցությանը, թե՝ ոչ. կարելի է իմանալ, երբ անցկացվեն ընտրություններ:
-Հանրապետական կուսակցությունը եզրակացություններ արե՞լ է կատարվածից: Դուք հասկացե՞լ եք՝ ինչն այնպես չեք արել:
-Առաջին հերթին՝ քաղաքական ընդդիմությանը բավարար չափով իրական օջախներ, իրական լիազորություններ չեն տրվել: Մրցակցության ոլորտում կան շուկաներ, որտեղ որոշակի ընկերություններն ունեն փաստացի մենիշխանություն, վերահսկում են գները: Օրինակ, կարելի էր առողջ մրցակցություն ապահովելու վերահսկողությունը հանձնել ընդդիմությանը: Դա մասնակցություն է գործընթացին և պատասխանատվություն՝ արդյունքների համար:
-Այժմ Հանրապետական կուսակցությունն ընդդիմությու՞ն է դառնում:
-Չի բացառվում: Չեմ ուզում գուշակություններ անել:
-Անձամբ դուք ինչպե՞ս եք Ձեզ զգում ընդդիմադիրի դերում:
-Ինձ մոտ եղել է կարճ ժամանակաշրջան, երբ եղել եմ ընդդիմության մեջ՝ 2003-2004թթ: Կաշխատենք: Կլինեմ ես խորհրդարանում, թե ոչ՝ կարևոր չէ, ես առավելագույն կերպով կնպաստեմ Հայաստանի զարգացմանը:
Պատրաստեց՝ Վիկտորյա ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆԸ
