Եթե փորձենք երկու տարվա հեռավորությունից ամփոփել Արցախում Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմը, ապա, իհարկե, չմոռանալով, որ ունեցանք տարածքային կորուստ, պետք է նշենք նաև, որ Արցախի պաշտպանության բանակը կարողացավ պատերազմի ավարտին ունենալ հաղթական արդյունք երեք առումով.
1. թշնամուն մարդկային ավելի մեծ կորուստ պատճառեց, քան իր կորուստն էր,
2. թշնամուն տեխնիկայի ավելի մեծ կորուստ պատճառեց, քան իր կորուստն էր,
3. թույլ չտվեց, որ Ադրբեջանը հասնի իր հիմնական նպատակին կամ նպատակներին:
Վերոնշյալին զուգահեռ, պատերազմը կարևոր դաս եղավ Արցախի պաշտպանության բանակի, ինչու ոչ, նաև Հայաստանի Հանրապետության բանակի համար` համապատասխան զենք-զինամթերքով, ռազմական տեխնիկայով բանակում առկա բացը լրացնելուն նպատակաուղղված աշխատանքներն ակտիվացնելու առումով: Թեև անցած ժամանակաընթացքում նոր սպառազինություն, ինչպես պաշտպանական, այնպես էլ հարձակողական միջոցներ ձեռք բերելու ուղղությամբ կարևոր և անուրանալի աշխատանք է կատարվել, սակայն առկա արդյունքները դեռ բավարար չեն, դրանցով չի կարելի գոհանալ և, ապահովության զգացում ունենալով, հանգստանալ:
2016 թ. ապրիլի 4-ի լույս 5-ի գիշերը թշնամին առաջնային գծի հարավային ուղղությամբ կիրառեց նաև «Սմերչ» համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգ: Դրա ռեակտիվ արկերի մի մասը չպայթեց Ադրբեջանի ուզած վայրում, մի մասն էլ ընդհանրապես չպայթեց: Այդ կապակցությամբ տարբեր ենթադրություններ եղան` ՈՒկրաինան Ադրբեջանին պիտանիի տեղ վաճառել է պիտանիության ժամկետն արդեն սպառված արկեր, դրանք անորակ են եղել, «Սմերչ» համակարգն օգտագործած ադրբեջանցի զինվորականները չեն տիրապետել դրա օգտագործման նրբություններին և այլն, սակայն ովքեր գիտեն, թե «Սմերչն» իրականում ինչ զինատեսակ է, միանգամայն լրջորեն են վերաբերվում դրան:
Ընդգծենք, որ այս զինատեսակը Հայաստանի համար թշնամուն զսպող կարևոր գործոններից մեկն է, քանի որ ունի թիրախի խոցման շատ մեծ մակերես (672 000 քմ) այսինքն՝ մոտ 70 հեկտար), ընդ որում` մեծ ճշտությամբ: Այն իր հեռահարությամբ ու թիրախի խոցման արդյունավետությամբ մոտ է «Երկիր-երկիր» դասի մարտավարական նշանակության հրթիռներին, ինչպիսին է, օրինակ, «Точка-У»-ն: Երեք «Սմերչ» համակարգը թիրախի խոցման արդյունավետությամբ հավասարազոր է երկու «Точка-У-ին: Որպես համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգ, այն ռեակտիվ արկի մարտավարական-տեխնիկական բոլոր կարևոր բնութագրիչներով աշխարհում այսօր չունի իրեն հավասարը, թերևս բավական է ասել միայն, որ հեռահարությամբ ամերիկյան նմանակին գերազանցում է ավելի քան կրկնակի: «Սմերչն» իր մարտավարական-տեխնիկական բնութագրիչներով գերազանցում է նաև խորհրդային արտադրության «Торнадо-Г» և «Ураган» համակարգերին: «Սմերչ»-ի արկերի զրահահարությունը 120-160 միլիմետր է:
Արթուր ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Իրատես» թերթի այսօրվա համարում
