Թատրոնի մարդկանց դիտարկումները՝
ժամանակակից թատրոնի կերպի եւ օրենքի մասին
Մարտի 27-ը Թատրոնի միջազգային օրն է: 2004թ.-ից շրջանառության մեջ դրված Թատրոնի մասին օրենքի նախագիծն այդպես էլ մինչ օրս օրենքի ուժ չի ստանում: Եթե «Առավոտը» մեկտեղեր այս ժամանակահատվածում նախագծի շուրջ իրենց տեսակետները հայտնած թատերական գործիչների խոսքը, ապա կստացվեր ոչ թե բուկլետ, այլ գիրք: Օրինակ՝ Հովհ. Թումանյանի անվան տիկնիկային թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Ռուբեն Բաբայանը հայտնել էր, թե ինքը օրենքի անհրաժեշտություն չի տեսնում, նրա խոսքերով՝ մեր թատրոնը 2 հիմնական խնդիր ունի, առաջինը՝ ստեղծագործական խնդիրն է, այսինքն՝ ժամանակակից, հետաքրքիր, խորը, պահանջված եւ տաղանդավոր լինելը, երկրորդը կազմակերպչական, որը պետք է օժանդակի ստեղծագործականի բացահայտմանը: Պարոն Բաբայանը խնդիրների առաջին «հորիզոնականում» է տեսնում կրթական համակարգը: Ըստ նրա՝ պետք է գնահատել երիտասարդ տաղանդներին, նրանց առջեւ բացել բոլոր հնարավորությունները, քանի որ ոչ ոք չգիտի, թե մարդուն տաղանդը ինչքան ժամանակով է տրված: «Խնդիր ունենք ստեղծելու բարձրակարգ գեղարվեստական ստեղծագործություններ ու համապատասխան պայմաններ, որպեսզի այդ ստեղծագործություններն ունենան իրենց հանդիսատեսը, եւ ներկայանան ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ՝ արտասահմանում»,-ասել էր պարոն Բաբայանը:
Այսօրվա մեր զրուցակիցը՝ Մնջախաղի պետական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Ժիրայր Դադասյանը գտնում է, որ այն խնդիրները, որ այսօր կան դաշտում, հնարավոր է, որ օրենքի ընդունումից հետո կարգավորվեն: Մեր զրուցակցի խոսքերով՝ թատրոնը օրգանիզմ է, ինչը գործի դնելու համար անհրաժեշտ են անհատականություններ: Հետո էլ հավելեց, թե եթե ընդունվի օրենքը, ապա ինքը վստահ չէ, թե անհատականությունը տեղ եւ դեր կունենա:
«Թատրոնի մասին խոսելիս, եթե ցանկանում ենք տեսնել արմատական փոփոխություններ, ապա պետք է ձեռնարկենք փոփոխություններ նախ եւ առաջ թատերական կրթության բնագավառում, կամ երբ խոսում ենք այսօրվա բարձր տեխնոլոգիաների կամ ժամանակակից միտումների մասին, չպետք է սահմանափակվենք միայն ներքին սպառումով, այլ պետք է փորձենք ինտեգրվել ժամանակակից թատերական արտահայտչամիջոցներին, իսկ ժամանակակից թատերական կերպը վիզուալ թատրոնն է: Իրավունք չունենք այսօր ներկայանալ անցյալի գեղագիտությամբ, իսկ մերօրյա գեղագիտության հետ ծանոթությանն օգնում է համացանցը»:
Հետաքրքրությանը, թե մշտապես նշվում է, որ Հայաստանում պետական թատրոնները շատ են, եթե չենք սխալվում՝ դրանք 25-ն են, միայն Երեւանում՝ 14-ը, պարոն Դադասյանը նշեց, թե Երեւանում շատ ավելին պետք է լինեն փոքր, ասենք՝ 100 հանդիսատեսի համար նախատեսված, կամերային բազմաժանր թատրոնները, հետո էլ հայտնեց. «Հարցի ենթատեքստում «լսեցի» նաեւ թատրոնների ֆինանսավորման խնդրի մասին: Աշխարհի ցանկացած երկրում թատրոնն ունի իր ֆինանսավորման աղբյուրը՝ պետական, մասնավոր, տեղական իշխանությունների կողմից, դրամաշնորհների հաշվին… Թատրոնն իր եկամտով պարզապես չի կարող իրեն պահել, մենք ունենք մի առավելություն, որ մեզանում պահպանվել է խաղացանկային թատրոնը»:
Զրույցի ընթացքում Ժիրայր Դադասյանը տեղեկացրեց, որ Կինոյի եւ թատրոնի պետական ինստիտուտի իր երկրորդ կուրսի ուսանողների «Ճակատագրի ճամպրուկը» ներկայացումը շուտով կմասնակցի Մոլդովայում կայանալիք թատերական ուսանողական փառատոնին: «Հանձնարարել էի 8 ուսանողի համաշխարհային եւ հայկական գրականության նմուշներից յուրաքանչյուրը ներկայացնի մանրապատում իր ընտրած գրական նյութի հիման վրա, հետո մեկտեղեցինք դրանք եւ ստացվեց այն, ինչ ստացվեց: Ինստիտուտի ղեկավարության, Ռեժիսուրայի եւ դերասանական ամբիոնի վարիչ Ռուբեն Բաբայանի առաջարկով, պրոռեկտոր Նաիրի Սարգսյանի համաձայնությամբ այս նախագիծը «կմեկնի» Մոլդովա»,-տեղեկացրեց Ժիրայր Դադասյանը:
Ի դեպ, Թատրոնի միջազգային օրվա առիթով Հովհաննես Չեքիջյանի ղեկավարությամբ Հայաստանի ազգային ակադեմիական երգչախումբը «Արամ Խաչատրյան» համերգասրահում ելույթ կունենա, որի հասույթը կուղղվի Ստեփանակերտի թատրոնի կարիքներին:
ՍԱՄՎԵԼ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
«Առավոտ»
24.03.2018
Եթե դեռ շահվերդյաններ կան թատրոններում, ինչ ջահելությանը տեղ տալու մասին է խոսքը: )