«Դեմ եմ, որ Արցախյան շարժման սկզբնավորման օր համարվի փետրվարի 20-ը, որովհետև փետրվարի 13-ից սկսած այն արդեն համաժողովրդական բնույթ է կրել»,- Aravot.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի ինքնապաշտպանական ուժերի առաջին հրամանատար Արկադի Կարապետյանը:
«Ընդհանրապես ցանկացած միջոցառումներից առաջ էլ կատարվում են նախապատրաստական աշխատանքներ: Մինչ 1988 թվականը այդ ամենը մենք անում էինք ընդհատակում»,- նշում է նա:
Ըստ նրա խորհրդային տարիներին, ամեն տասնամյակում էլ, Արցախի հայությունը ինչ-որ մի բան փորձել է անել, սակայն միշտ այդ փորձերը հակազդվել են: Եվ գորբաչովյան վերակառուցման քաղաքականության տարիները նպատակահարմար էր` ձեռնարկած գործը ավարտին հասցնելու համար: «Երբ 87-ի հուլիսին Ղրիմի թաթարներն իրենց հարցը բարձրացրեցին, կարծեցինք, թե հիմա նրանց հարցը կլուծվի, և մենք հետ կմնանք: Ու սկսեցինք մեր քայլերն արագացնել: Արդեն 87-ի հոկտեմբերին առանձին գործող ընդհատակյա խմբերով համախմբվել էինք ու կոորդինացնում էինք մեր գործունեությունը: Կապեր էինք հաստատել Հայաստանի մեր համախոհների հետ: Շարժումը արդեն թափ էր առնում»,- հիշում է նա` հավելելով, որ տարբեր կոլեկտիվներում կազմակերպում էին գաղտնի ժողովներ, կատարվում էին ստորագրահավաքներ, իսկ մինչ 1988 թ-ի փետրվարը` արդեն երկու պատվիրակություն էր մեկնել Մոսկվա:
«88-ի փետրվարին ադրբեջանցիները մարզկոմի բյուրոյի նիստ հրավիրեցին և որոշեցին շրջաններում անցկացնել կուսակցական ակտիվի նիստեր, դատապարտել տեղի ունեցող իրադարձությունները և ընդունել որոշում, որ շարժումը համաժողովրդական բնույթ չի կրում, այլ որոշ ծայրահեղականների փորձ է: Սակայն ժողովրդի մեջ հասունանում էր աննահանջ պայքարի միտումը: Փետրվարի 12-ին շրջաններում կազմակերպեցինք միտինգներ, որոնք անցան այնպես ինչպես որ պլանավորել էինք: Եվ տեսնելով, որ շրջաններում նախատեսված նիստերը տապալվում են, ադրբեջանցիները որոշեցին միայն ընդհանուր մարզկոմի պլենիումով ընդունել որոշումը: Հասունանում էր արդեն հանրահավաք անցկացնելու պահանջը: Կոլեկտիվներում պատրաստ էին:
Փետրվարի 13-ն էր: Մանկավարժական ինստիտուտի (այժմ Արցախի պետական համալսարան) ուսանողության մեզ հետ համագործակցող խումբը պատրաստ էր: Սակայն առաջ եկան խնդիրներ. պրոֆեսորադասախոսական կազմը խոչընդոտում էր նրանց` դուրս գալ երթի: Փողոց դուրս եկանք գյուղտեխնիկումի ուսանողական անձնակազմի հետ` քայլերթով շարժվելով հրապարակ: Այնտեղ էին հասել նաև Ասկերանի խումբը` 400-ից ավելի մարդ: Այդ ընթացքում ուշացումով մեզ կարողացան միանալ նաև մանկավարժականի խումբը: Բոլորով մտանք հրապարակ: Ընթացքում արդեն մեզ միանում էին այլ կոլեկտիվներ ևս: Ելույթներ ունեցանք, և մեր խոսքը բխում էր ժողովրդի սրտից: Փետրվարի 15-ին Մոսկվայից վերադարձավ հերթական պատվիրակությունը (թվով երրորդ), որից հետո ամեն օր շարունակվում էին հանրահավաքները,- հիշում է Ա. Կարապետյանը և եզրափակում,- երբ դեռ գործում էինք ընդհատակում, հասկանում էինք, որ այս ամենի վերջը պատերազմ է լինելու: Դա դեռ ողջ ժողովուրդը երևի չէր գիտակցում, սակայն մենք պատրաստվում էինք և զինվում»:
Դավիթ ԱԲԱՂՅԱՆ
