«Մեծ ցավ է, երբ ընդդիմադիր ուժերն ավելի վատն են, քան իշխանությունը»

Ըստ Ստեփան Գրիգորյանի՝ մեծ քաղաքական գործընթացներ
կարող են սկսվել նախագահի եւ վարչապետի ընտրություններից հետո

Քաղաքագետ, «Գլոբալիզացիայի եւ տարածաշրջանային համագործակցություն» հասարակական կազմակերպության նախագահ Ստեփան Գրիգորյանը ողջունում է «Ելք» խորհրդարանական խմբակցության թանկացումների դեմ երթ կազմակերպելու նախաձեռնությունը: Հիշեցնենք՝ երթը նախատեսվում է անցկացնել վաղը` հունվարի 19-ին: Քաղաքագետին մտահոգում են հունվարի մեկից սկսված, իր բնութագրմամբ, անհիմն թանկացումները, հարկերի ավելացումը եւ այն, որ Հայաստանի իշխանությունը, ի հեճուկս աշխարհում ընդունված խաղի կանոնների, չի փորձում գնաճի զսպման մեխանիզմներ ստեղծել կամ հարկային բեռը թեթեւացնել: Ավելին, անգամ թոշակների եւ աշխատավարձերի ինդեքսացիա չի նախատեսվում, ու ոչ էլ ցանկություն կա ուսումնասիրելու` գների բարձրացումն արհեստակա՞ն է, թե՞ օբյեկտիվ:

Նկատեցինք, որ այն բանից հետո, երբ նախագահ Սերժ Սարգսյանն իր մոտ հրավիրեց պատկան կառույցների ղեկավարներին եւ «ձեռքը սեղանին խփեց»` հանձնարարելով ուսումնասիրել թանկացումները եւ քայլեր ձեռնարկել, պետական պատկան մարմինների կառույցների ղեկավարները հայտարարեցին, որ ուսումնասիրել են ու պարզել` թանկացումներն օբյեկտիվ են՝ պայմանավորված միջազգային շուկաներում գների տատանումներով: Երեկ էլ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը խորհրդարանում հայտարարեց, որ գնաճն ընդամենը 2,6 տոկոս է, ու զարմացավ, թե ինչո՞ւ են բոլորն իրար խառնվել: Սա Ստեփան Գրիգորյանին հիմք է տալիս պնդելու իր կարծիքը` ՀՀ իշխանությունները ոչ մի կապ չունեն իրականության հետ. «Իրենց ասածը հիմք չեմ կարող ընդունել: Թվերի հետ իրենք միշտ մանիպուլյացիա են անում: Այնքան լկտիացան, որ պաշտոնապես հայտարարում են, թե շաքարավազի շուկայում մրցակցություն կա: Ասում են՝ 10-20 ընկերություն շաքարավազ է բերում, ու բոլորը գիտեն, որ բոլոր ընկերություններն էլ նույն օլիգարխին են պատկանում: Իշխանության նկատմամբ անվստահությունն այնքան մեծ է, որ իրենց հրապարակած թվերին ոչ ոք չի հավատում»: Ինչ վերաբերում է վարչապետի զարմանքին, քաղաքագետը հակադարձում է. «Եթե 40 տոկոսով մսի գինը թանկանում է, իսկ սխտորն էժանանում է, դա չի նշանակում, որ միջին հաշվարկով թանկացումը 2,6 տոկոս է կազմել»:

Ու հիշեցնում է վարչապետին, որ մարդիկ խոսում են այն ապրանքների թանկացումների մասին, որոնք ամենօրյա օգտագործման են` շաքարավազ, ալյուր, միս, կարագ եւ այլն: Նաեւ հորդորում է. «Վարչապետը թող մեզ հեքիաթներ չպատմի»: Իսկ «Ելք»-ին հաջողություն է մաղթում, մարդկանց եւ քաղաքական ուժերին կոչ է անում միանալ երթին, շատ տեղին է համարում, որ նախաձեռնությունը հենց սոցիալական խնդրով է:

Քաղաքագետի կարծիքով՝ գների թանկացման եւ «Ելք»-ի նախաձեռնության շուրջ ծավալվող քննարկումները, հատկապես քաղաքական ուժերի մոտեցումներն իրեն հիմք են տալիս պնդելու` հայաստանյան քաղաքական էլիտա կոչվածը որեւէ կապ չունի հասարակության հետ: «Փոխանակ դուրս գան փողոց, հանրահավաքներով, երթերով եւ օրինական մյուս միջոցներով իրենց դժգոհություններն արտահայտեն, ինչը գուցե կառավարությանը ստիպի տեղից շարժվել, ասում են` ինչի՞ Սերժ Սարգսյանին իմպիչմենտ չեն հայտարարում, դա է գլխավոր հարցը: Կամ ասում են` մեր հարսանիքը չի եւ այլն: Ամենքն իր ամբիցիայով է գալիս: Եթե իրենք չեն էլ միանալու ակցիային, գոնե ցանկություն հայտնեն, որ հաջող անցնի, ու իշխանությունը ստիպված լինի փոփոխությունների գնալ, անհեթեթ բաներ են ասում: Դա նշանակում է, որ այս մարդիկ ժողովրդի հետ կապ չունեն»: Այս ամենից քաղաքագետը նաեւ հետեւյալ եզրակացությունն է արել. «Երբ վատն է իշխանությունը, դա ցավ է: Բայց ավելի մեծ ցավ է, երբ իրենց ընդդիմադիր կամ չեզոք անվանող ուժերն ավելի վատն են, քան իշխանությունը»:

Քաղաքագետի համար անընդունելի են նաեւ «դե բանի չեն հասնի» ոճի տեսակետներն ու մոտեցումները: Օրինակներ է բերում, երբ մարդիկ պայքարել են եւ որոշ բաների են հասել. «Էլեկտրիկ Երեւանը», որի մասին հազար ու մի բան էին ասում: Բայց այդ պայքարի արդյունքում թանկացումները հետաձգվեցին, դրանց մի մասը կրճատվեց, որոշակի սոցիալական խմբերի համար զեղչեր արվեցին: Կամ` աջ ղեկով մեքենաների պատմությունը: Նախկինում ասում էին` այդ մեքենաները կարգելվեն, բայց պայքարի արդյունքում դրանց ներկրումն արգելվեց, իսկ արդեն ներմուծվածների շահագործումն ու վաճառքը թույլատրվում է»:

Այն դիտարկումներին, որ «Ելքն» ապրիլյան ընտրություններից հետո հայտարարեց, թե իշխանությունը լեգիտիմ է, ու հնարավոր է, որ հիմա էլ իշխանության հետ համագործակցված է անում իր քայլերը, քաղաքագետը պատասխանում է. «Կասկածներ ցանկացածի կամ ցանկացած ուժի նկատմամբ կարելի է հայտնել: Ես կարող եմ Շառլ Ազնավուրին էլ կասկածել: Նա պարբերաբար քննադատում է իշխանություններին. ես իրեն կասկածում եմ, որ իշխանության հետ լինելով` նման բաներ է ասում: Բայց այս դեպքում հիմքը թանկացումներն են ու դրանց դեմ պայքարի նախաձեռնությունը: Այո, քաղաքական դաշտում խաղեր էլ կան, ամեն ինչ էլ կա: Բայց քաղաքական ուժերը պետք է հանրության շահը պաշտպանեն, եւ եթե այս նախաձեռնությամբ կարելի է դա անել, ինչո՞ւ չանել: Եթե ամսի 19-ի երթը մարդաշատ լինի, կտեսնեք, որ իշխանությունը Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ կկատարի: Որովհետեւ գնաճն արհեստական է: Միջազգային շուկայում բենզինի, դիզվառելիքի գները նաեւ նվազում են, բայց դա չի անդրադառնում մեր երկրի վրա: Խնդիրը միայն ԵԱՏՄ-ի խաղի կանոնները չեն, մեր իշխանությունները, օլիգարխները նաեւ արհեստական քայլերի են գնում` գերշահույթներ ստանալու համար: Ուստի, եթե հուժկու պայքար լինի, իշխանությունը հետքայլ կանի»:

Մեր զրուցակիցը նաեւ կարծում է, որ «Ելքը» ճիշտ քաղաքականություն է որդեգրել` սոցիալական խնդիրներ. «Համենայնդեպս, «Էլեկտրիկ Երեւանի» փորձը ցույց է տալիս, որ մեզ մոտ կարող է շատ հաջող սոցիալական պայքար լինել: Կարծում եմ, որ «Ելք» դաշինքը բավական մեծ հավաքներ կանցկացնի, եւ չեմ կարծում, որ ճիշտ կլինի պայքարը քաղաքական դաշտ տեղափոխել: Մանավանդ, որ քաղաքական դաշտը ռեալ ձեւավորված չէ, քաղաքական ուժերը բզկտված են: Մեծ քաղաքական գործընթաց դեռ չես կարող բարձրացնել»: Այն, որ առջեւում ապրիլյան իրադարձություններն են` նախագահի լիազորությունների ավարտ, նոր վարչապետի նշանակում եւ այլն, քաղաքագետը ինտրիգ չի համարում. «Ակնհայտ է` ով է լինելու վարչապետը: Ժամանակը ցույց տվեց, որ իշխող ՀՀԿ-ի թիմում Սերժ Սարգսյանին այլընտրանք չկա: Դա ճի՞շտ որոշում է, թե՞ սխալ՝ անիմաստ է քննարկել, քանի որ ՀՀԿ-ն խորհրդարանում ունի ֆորմալ մեծամասնություն: Այո, իրենք չունեն հանրության աջակցությունը, բայց պառլամենտում ֆորմալ մեծամասնությամբ իրենց ուզածը կանցկացնեն: Նաեւ` ԵՄ-ի հետ ստորագրելով համագործակցության շրջանակային համաձայնագիրը՝ Սերժ Սարգսյանն իրեն արդարացրեց նաեւ եվրոպական շրջանակներում, եւ կոշտ հակազդեցություն Եվրոպայից չի լինի: Չեմ կարծում, որ ՌԴ-ում դեմ կլինեն, որ ինքը լինի ՀՀ վարչապետ: Այնպես որ, այստեղ ես ինտրիգ չեմ տեսնում: Բայց մեծ քաղաքական գործընթացներ կարող են սկսվել նախագահի եւ վարչապետի ընտրություններից հետո, քանի որ մարդիկ կհասկանան, թե ինչ է իրենց սպասվում մոտակա տարիներին»:

ՆԵԼԼԻ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ

«Առավոտ»

18.01.2018