ԱՐՄԵՆ ՇԵԿՈՅԱՆ
ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ
ԳԻՐՔ ՏԱՍՆԻՆՆԵՐՈՐԴ
Գլուխ առաջին
ՀԵՐԹԱԿԱՆ ՍԿԻԶԲ
Ինձ շարունակում են հարցնել՝ ինչքա՞ն ես շարունակելու էս վեպդ: Ես
շարունակում եմ պատասխանել՝ չգիտեմ: Ես ոչ թե ձեւ եմ անում, այլ իսկապես չգիտեմ՝ երբ է ավարտվելու այս՝ չափից ավելի ձգձգված գրությունը, որը ես եւ ոմանք պայմանականորեն վեպ ենք անվանում:
Բայց արդյո՞ք պարտադիր է, որ ավարտվի: Արդյո՞ք էս կյանքում որեւէ բան ավարտվում է: Ավարտվո՞ւմ է, թե՞ կիսատ է մնում: Մեր կյանքը երբեւէ ավարտվելո՞ւ է, թե՞ կիսատ է մնալու:
Ես որեւէ մեկի հարցին որեւէ հստակ պատասխան չունեմ, որովհետեւ հստակ որեւէ բան չգիտեմ: Եթե հստակ որեւէ բան իմանայի, էս վեպս դժվար թե էսքան ձգձգվեր: Եվ ընդհանրապես՝ եթե որեւէ մեկը հստակ որեւէ բան իմանար, դժվար թե որեւէ բան գրեր:
Ինչ վերաբերում է անձամբ ինձ, ես ընդհանրապես ոչինչ չգիտեմ, մանավանդ՝ էս պահին: Եվ գնալով ավելի ու ավելի քիչ եմ իմանում: Երեւի դրա համար էլ էս վեպս շարունակվում է՝ չի դադարում:
Էս տարօրինակ ու անիմանալի գրությունս էնքան եմ վեպ անվանել, որ ձեզնից շատերն էլ են վեպ անվանում: Եվ ինձ համար հիմա ընդամենը մի բան է պարզ. էս վեպս երբեւէ չի ավարտվելու ու երբեւէ կիսատ է մնալու. եւ միանգամայն անհայտ է՝ որ պահին է կիսատ մնալու: Եվ եթե մինչ այդ ինձ հաջողվի իմ ու ձեր կյանքից որեւէ կարեւոր բան ձեզ հայտնել, դա իմ հաջողությունը կլինի:
Ինձնից կախված ամեն ինչ անելու եմ, որ դա պատահի: Ինձնից կախված ամեն ինչ անելու եմ, որ ափսոսանքով բաժանվենք իրարից:
Երեւի նկատում եք, որ ինձնից կախված ամեն ինչ անում եմ: Արդեն նույնիսկ վերջակետ եմ դնում: Սա էս վեպիս առումով իսկապես նորություն է:
Էլի վեպ ասացի: Կարող էի ասել՝ հուշագրություն: Բայց ինչ էլ ասեմ՝ սխալ կլինի, մանավանդ՝ հուշագրություն: Որովհետեւ հուշագրությունը որոշակի ճշգրտություն է պահանջում, մինչդեռ ինձ մոտ ամեն ինչ կամայական է: Կամայական, պայմանական ու հարաբերական: Ես իմ հուշերը մեկին մեկ հարմարեցնում եմ իմ շահերին ու իմ նախասիրություններին: Ինչպես ցանկացած վիպասան:
Այնպես որ՝ վեպն ամենահարմարն է: Եթե ժամանակակիցներիցս մեկն իր ութսուն էջանոց գրությունը վեպ է անվանել, ու եթե Ա. Պուշկինն է իր «Եվգենի Օնեգինը» չափածո վեպ անվանել, ես ինչո՞ւ չեմ կարող իմ էս տասնութհատորանոց գրությունը վեպ անվանել: Առնվազն տասնութհատորանոց:
Տասնիններորդն սկսում եմ՝ Ֆելոյի պատմությունը կիսատ թողնելով ու վերադառնալով անցյալ դարի յոթանասունականների վերջերն ու ութսունականների սկզբները: Իսկ Ֆելոյի պատմությունը կիսատ եմ թողնում, որովհետեւ ավելացնելու բան չունեմ: Որովհետեւ անցյալ դարի վաթսուներկու թվականի գարնանից սկսած՝ հայրս Ֆելոյից որեւէ լուր ու տեղեկություն չստացավ:
Շարունակությունը՝ հաջորդ ուրբաթ:
