Դժվար է ասել՝ հունվարի առաջին օրերին ավելի շուտ վաղ գարնանային հիշեցնող եղանա՞կն է պատճառը, թե՞ ամանորյա անցուդարձից արագորեն «հետ գալու» մղումը, կամ գուցե այդ երկուսը միասին ու էլի այլ բան, բայց ակնհայտ է, որ քաղաքական տարվա մեկնարկը կարող է առանձնանալ որոշակի ակտիվությամբ:
Դա, իհարկե, կանխատեսելի էր, ինչի մասին, նկատենք, թե՛ ակնարկել էին, թե՛ ուղղակիորեն նշել տարեվերջի ներքաղաքական անցուդարձի զարգացումների վերաբերյալ հրապարակումներում:
Ամենատարբեր քաղաքական ուժերի ու խմբավորումների ակտիվանալու մղող հիմնական «այլ բան»-գործոնը, անշուշտ, լիարժեք խորհրդարանական կառավարման մոդելին անցում կատարելն է, որ նախատեսված է այս տարվա ապրիլին, երբ լրանում է գործող նախագահի պաշտոնավարման ժամկետը:
Այս իրադարձության, այսինքն՝ լիարժեք անցման սպասումը, նախընտրական շրջաններին նմանվող որոշ տրամադրություններ է հարուցել, առնվազն քաղաքական շրջանակներում, որոնք էլ, հասկանալի է, այդ տրամադրությունները ձգտելու են փոխանցել հասարակության հնարավորինս լայն շերտերի:
Հասկանալի է նաեւ, որ ինչպես ընդդիմադիր ուժերը, այնպես էլ ու հատկապես լուսանցքային շրջանակները դրա համար կփորձեն օգտագործել հրապարակային ակտիվության ամեն առիթ՝ սոցիալ-տնտեսականից սկսած, վերջացրած թեկուզ, պատկերավոր ասած, աջ ղեկով կամ պահեստային անվադողով:
Վերցնենք թեկուզ «Ելք» դաշինքի հայտարարություն-կոչը՝ թանկացումների դեմ հանրային բողոք արտահայտելու երթ նախաձեռնելու վերաբերյալ: Հետաքրքիր դիտարկումների առիթ տվող դրսեւորում է, ի դեպ:
Տարեսկզբից, ինչպես հայտնի է, բենզինի, դիզվառելիքի եւ սեղմած գազի գները որոշ չափով՝ 1 լիտրի ու 1 խմ-ի դիմաց մոտ 30-40 դրամի չափով վեր մագլցեցին: Ի տարբերություն անցյալ տարի մսի, կարագի ու այլ ապրանքների թանկացման, վառելիքի գների աճը միանգամայն սպասելի ու կանխատեսելի էր, հնարավոր է՝ ոչ արձանագրվածի չափով: Բայց անակնկալ չէր, հաշվի առնելով ակցիզային հարկին առնչվող հանգամանքը:
Սակայն տնտեսագիտական մոտեցումները կամ օրինաչափությունների վերաբերյալ դատողությունները թողնենք այդ գործով արհեստավարժ տարբերակով զբաղվողներին, ինչպես նաեւ պետական այն պաշտոնյաներին, որոնք առնչվում են դիտարկված թանկացման խնդիրներին: Ու, նկատենք, վերջիններս երեկ սկսեցին անդրադառնալ վառելիքի շուկայում կատարված գների աճին, սկսեցին մեկնաբանել, բացատրություններ ներկայացնել հանրությանը:
Մի բան, ի դեպ, որ կարող էին մի քանի օր ավելի վաղ անել: Ի վերջո, գերզբաղված չէին: Բայց այս անգամ թողնենք նրանց ու դառնանք ակտիվացողներին կամ, թերեւս տեղին է ասել, ակտիվացնողներին:
Պարզից էլ պարզ է՝ թանկացումն այնպիսի երեւույթ է, որ հետաքրքրում է հասարակության հնարավորինս լայն զանգվածների: Անկախ ամենատարբեր, այդ թվում՝ գաղափարական ու քաղաքական կողմնորոշումներից, գների աճը հարվածում է բոլորի գրպաններին: Եվ է՛լ ավելի պարզ է, որ եթե որեւէ քաղաքական ուժ, իսկ մեր դեպքում՝ խորհրդարանական ընդդիմադիր խմբակցություններից մեկը, կամենում է հրապարակային ակտիվություն դրսեւորել, թանկացումների հարցը բարձրացնելուց ավելի հարմար ու կարճ ճանապարհ հազիվ թե գտնի: Հավելյալ առիթ որոնելու կամ հրահրելու կարիք էլ չկա:
Եթե «Ելք» խմբակցության կազմակերպած «Ո՛չ թանկացումներին» նախաձեռնությունն ավելի ընդարձակ դիտարկենք, ապա Նիկոլ Փաշինյանն ու նրա քաղաքական դաշնակիցներն ընդամենը փորձում են անել այն, ինչ կարող էր ու կաներ որեւէ ընդդիմադիր ուժ: Դա բնական է:
Փոքր-ինչ այլ տեսանկյունից խնդիրը դիտարկելու դեպքում կարելի է նկատել նաեւ, որ ինչ-որ տեղ նույնիսկ անհրաժեշտ է, որ թանկացման իրողությանը նման արձագանքներ հետեւեն, հասկանալի է, քաղաքակիրթ պայքարի եւ ընդունելի եղանակներով բողոքն ու դժգոհությունն արտահայտելու պայմանով: Ի վերջո, կառավարությունը, իշխանությունները պետք է իրենց ծոծրակին մշտապես զգան ընդդիմության եւ հասարակության որոշակի զանգվածի շնչառությունը: Դա, կարելի է ասել, անհրաժեշտ է՝ պետական համակարգի արդյունավետության բարձրացման տեսանկյունից ու մի շարք այլ՝ դասագրքային առումներով:
Ասել կուզի՝ արտառոց ոչինչ չկա տարեսկզբից նման ակտիվություն դրսեւորելու ցանկության կամ փորձի մեջ:
Ա. Հակոբյան
Հոդվածն ամբողջությամբ կարդացեք «Հայոց Աշխարհ» օրաթերթի այսօրվա համարում