Երկամյա գնանկումից հետո անցած տարի Հայաստանում գնաճը վերականգնվեց։ Ավելին՝ տարեսկզբին սպառողական դաշտը արդեն գտնվում է գնաճային ակտիվ դրսեւորումների տիրույթում։ Սպասումները, որ մի շարք ապրանքային շուկաներում տեղի կունենան թանկացումներ, իրականանում են։
Ինչպես հայտնի է, մի տեւական ժամանակ Կենտրոնական բանկը պայքարում էր գնաճի ակտիվացման համար։ Այդ նպատակով վերջին երկու-երկուսուկես տարվա ընթացքում գրեթե 10 անգամ վերանայվել է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը։ Փողի գինը նվազեցվել է ընդհանուր առմամբ 4,5 տոկոսով։ Հայտնի է, որ վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի իջեցումը գնաճի ակտիվացման հիմնական միջոցներից մեկն է։
Վարելով ընդլայնողական դրամավարկային քաղաքականություն՝ Կենտրոնական բանկը նպատակ ուներ գնաճը վերադարձնել նախատեսված թիրախային ցուցանիշների տիրույթ։ Երկար ժամանակ դա չէր հաջողվում։ Միայն անցած տարվա երկրորդ կեսից գնաճը ի վերջո դուրս եկավ անկումային փուլից։
Ավելին՝ այն գնալով ակտիվացավ՝ կապված ինչպես միջազգային շուկաներից, այնպես էլ ներքին գյուղատնտեսության ոլորտից թելադրված զարգացումների հետ։ Կտրուկ բարձրացան մի շարք պարենային ապրանքների, մասնավորապես մսամթերքի, ձկնամթերքի, կարագի գները։
Այդ դրսեւորումների հետեւանքով գնաճը ընդհուպ մոտեցավ նախատեսված թիրախային ցուցանիշի ներքին հատվածին՝ առաջ ընկնելով նաեւ Կենտրոնական բանկի կանխատեսումներից։ Հաշվի առնելով այդ հանգամանքը՝ տարեվերջին ԿԲ խորհուրդը հայտարարեց շեղման ռիսկերի ավելացման պարագայում՝ դրամավարկային քաղաքականության պայմանները ճշգրտելու պատրաստակամության մասին։
Տարեվերջից ներքին ապրանքային շուկայում դրսեւորվող գնաճային երեւույթներն ակտիվացան արդեն այս տարվա առաջին օրերից։ Դա արտահայտվեց մի շարք ենթաակցիզային ապրանքների գների բարձրացման տեսքով՝ պայմանավորված օրենսդրական փոփոխություններով եւ ակցիզային հարկի բեռի ավելացմամբ։ Դա ըստ էության թելադրված է իրականացվող ինտեգրացման քաղաքականությամբ։
Հայաստանում մի շարք ենթաակցիզային ապրանքների հարկային բեռը զիջում է ԵԱՏՄ անդամ մյուս երկրներում գործող ակցիզային հարկի դրույքաչափերին։ Հաշվի առնելով այդ հանգամանքը՝ կառավարությունը ստանձնել է այդ ապրանքային շուկաներում ակցիզային հարկը աստիճանաբար ավելացնելու պարտավորություն։
Դա էլ հանգեցնում է գների բարձրացման։ Այն, ինչը տարեսկզբից նկատվում է։
Ս. Բեգլարյան
Հոդվածն ամբողջությամբ կարդացեք «Հայոց Աշխարհ» օրաթերթի այսօրվա համարում