Օրերս ծանոթացա մի հրաշալի երիտասարդի՝ Արսեն Վարդանյանի հետ: Նա ապրում է Գյումրիում, մասնակցում է բազմաթիվ պայծառ երիտասարդական նախաձեռնությունների, փորձում է համախմբել իր քաղաքի երիտասարդներին՝ ավելի լավ, ավելի ուրախ, ավելի ստեղծագործական ու հետաքրքիր կյանք կերտելու համար:
Ընդհանրապես լրագրողի մասնագիտությունը հնարավորություն է տալիս շփվելու մեր հասարակության ամենատարբեր շերտերի հետ: Վստահաբար կարող եմ ասել, որ ամենաձանձրալի մարդիկ քաղաքական գործիչներն են, իսկ այս «գաղջ» զանգվածի մեջ առավել անհետաքրքիր են նրանք, որոնք հատել են 50 տարեկանի սահմանագիծը:
Նախօրոք գիտես, թե ինչ են ասելու, ինչ դեմագոգիայով եւ պոպուլիզմով են զբաղվելու, ինչպես են իրենք իրենց փառաբանելու եւ սեփական անսխալականության մասին հեքիաթներ պատմելու: Կհամաձայնեք, չէ՞, որ ավելի երիտասարդները՝ Արփինե Հովհաննիսյանը, Գեւորգ Գորգիսյանը, Արարատ Միրզոյանը, անկախ նրանից, թե ինչպիսի հայացքներ ունեն, տարբերվում են իրենց ավագ ընկերներից: Հանուն արդարության պետք է ասել, որ կան այնպիսիք, որոնք իրենց «քառակուսությամբ» չեն զիջում ավագ սերնդին:
Բայց քաղաքական դաշտը բոլոր դեպքերում ենթադրում է որոշակի կաղապարներ, կարծրատիպեր, եւ կուսակցականը որոշ դեպքերում պարտադրված է ասել՝ «Jawohl, mein Führer»: Իսկ այն երիտասարդները, որոնց հանդիպում եմ քաղաքական դաշտից դուրս, ազատ են այդ կաղապարներից: Եթե փորձեմ առանձնացնել ամենակարեւոր հատկությունը, որը ես հավանում եմ այդ ազատ երիտասարդների շատերի մեջ, դա (մի զարմացեք) պրագմատիզմն է:
Տարիներ, տասնամյակներ շարունակ մեր ամբողջ հասարակական դիսկուրսը հիմնված է ազգային ռոմանտիզմի վրա: Մանկապարտեզից սկսած դաստիարակությունը ելնում է «խեղճ», «տառապյալ», բայց «հպարտ» եւ «վրեժխնդիր» հայի մոդելից: Այդ մոդելն իր դրական դերն է խաղացել նախորդ դարի 60-70 թվականներին, բայց բացարձակապես անպետք է այսօր, երբ ունենք լավ թե վատ պետություն՝ իր բանակով եւ բոլոր մնացած ատրիբուտներով: Պատկերավոր արտահայտվելով՝ մենք այսօր այլեւս չենք կարող ասել՝ «այո, ուտում է, կաշառք է վերցնում, փոխարենը հայրենասեր, ազգին նվիրված մարդ է»: Եթե որեւէ բան պետք է արդիականացնել, ապա դա կրթությունն է, ավելի լայն իմաստով՝ հասարակական մտածելակերպը՝ հրաժարվելով «ազգային-ազատագրական» զեղումներից:
Եվ ահա նոր սերունդը, գոնե նրա որոշակի մասը, խուսափել է այդ՝ դարն ապրած դաստիարակությունից: Պարզ է, որ դա բաց սահմանների, գլոբալիզացման, համացանցի եւ ընդհանրապես տեխնոլոգիաների զարգացման արդյունք է: Որքան շուտ հասկանանք այդ ամենի առավելությունը, այնքան լավ:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
՝հրաժարվելով «ազգային-ազատագրական» զեղումներից՝ ՝դարն ապրած դաստիարակությունից՝ դա բաց սահմանների, գլոբալիզացման, համացանցի եւ ընդհանրապես տեխնոլոգիաների զարգացման արդյունք է: Որքան շուտ հասկանանք այդ ամենի առավելությունը, այնքան լավ:՝
Սա լավ է քոչվոր ազգերի համար, իսկ այն ինչ օգտակար է քոչվորին՝ վնաս է բնիկ ազգերին ու հակառակը:
Սկզբից ծառն արմատներ է գցում, ամուր իր հողին է կապվում, հետո նոր աճում ու զարգանում դեպի վեր ու ինչքան բարձր է, այնքան խորն են ու ամուր են արմատները հողի մեջ: Կարծում եմ ազգային ազատագրական գաղափարախոսությունը հենց այն հողն է, որում բնիկ ազգերը պետք է իրենց արմատները խորացնեն ու ամրացնեն, հակառակ դեպքում համացանցը կքշի կտանի ու կդառնանք քոչվոր՝ որտեղ հաց՝ այնտեղ կաց:
Պետական թավշյա հեղաշրջումից (1990թ.-1992թ.) հետո, իշխանությունը բռնազավթած խեղճ ու տառապյալ ՀՀշները (այժմ՝ՀՀկույսակիցներ, ՀԱկոնգրեսին (համագումարին) կցված կույսերը…) հպարտորեն վրեժխնդիր եղան հայի «մոդելից»: Մեղավորը մանկապարտեզն է:
Հրաժարվեք ազգային-ազատագրական «զեղումներից» եւ խուսափեք դարն ապրած այդ դաստիարակությունից:
Հառաջ դեպի գլոբալիզացիյա, խոստովանահայր Աբրահամը վկա, դառեք թան ու զելանդական կարագ, սիճուկ ու հոլանդական պանիր…
«Որքան շուտ հասկանանք այդ ամենի առավելությունը, այնքան լավ:»