Դեկտեմբեր ամսվա կլիմայական բնութագիրը և ամսական կանխատեսումը

Դեկտեմբերը ձմռան առաջին ամիսն է: Ամսական միջին ջերմաստիճանը հանրապետությունում կազմում է -3.9⁰C: Բարձր լեռնային շրջաններում 2000 մ և ավելի (Պաղակն, Եռաթմբեր) ջերմաստիճանի ամսական միջին արժեքները բավականին ցածր են` -5…-11⁰C: Ձմռան ամենացուրտ ամիսը հունվարն է, սակայն ձմեռների 18-20% դեպքում ամենացուրտը եղել է դեկտեմբերը: Որպես կանոն դեկտեմբերի ամենացածր ջերաստիճանը դիտվում է ամսվա երրորդ տասնօրյակում, սակայն առանձին դեպքերում (1984 թ.) հյուսիս-արևելյան շրջաններում այն դիտվել է առաջին տասնօրյակում (Օձուն, Բագրատաշեն): Առավել ցուրտ դեկտեմբերներ են դիտվել 1932, 1933, 1941, 1948, 1953, 1970, 1982, 1984, 1987 թթ., 2002 թթ., երբ օրական միջին ջերմաստիճանը նույնիսկ հովտային շրջաններում իջել է մինչև 14… -15⁰C, իսկ բացարձակ նվազագույնը 2002 թվականին հովտային շրջաններում հասել է -32⁰C: Լեռնային շրջաններում ամենացածր ջերմաստիճանը հասել է -40⁰C (Պաղակն) 1948 թ.:

Խիստ ցածր ջերմային ռեժիմով առանձնացել է 2002 թ. դեկտեմբերը` օդի ջերմաստիճանն ամսվա երկրորդ կեսին օր օրի նվազել է` դեկտեմբերի 28-ին հասնելով ամենացածր արժեքներին:

Արարատյան դաշտում նվազագույն ջերմաստիճանը գրանցվել է -32⁰C (Արարատ), ցերեկը -16⁰C, Երևանում` -28⁰C: Դիտված ջերմաստիճանները գերազանցեցին բացարձակ նվազագույն արժեքները: Մինչ այդ այստեղ գրանցված բացարձակ նվազագույն ջերմաստիճանը եղել է -27⁰C (1953 թ.):

Առավել տաք դեկտեմբերներ են դիտվել 1938, 1940, 1966, 1980, 1981, 1998, 2008 թթ., այդ տարիներին առավելագույն ջերմաստիճանը հասել է +21…+22⁰C (Երևան, Արտաշատ, Արմավիր), արևելքում` +24…+26⁰C (Շնող, Բագրատաշեն, Կապան):

Օդի հարաբերական խոնավությունը դեկտեմբերին բավականին բարձր է` 70% և ավելի: Տեղումների միջին քանակը կազմում է 38 մմ: Տեղումների նվազագույն քանակը (մինչև 20 մմ) դիտվում է Արարատյան դաշտի ցածրադիր շրջաններում և հարավ-արևելքում: Սևանա լճի ափամերձ շրջաններում այն հասնում է 20-25 մմ, նախալեռներում` 30 մմ, լեռնային շրջաններում` 60 մմ, բարձր լեռնային շրջաններում` 80-90 մմ: Ամենախոնավ դեկտեմբերները հանրապետությունում դիտվել է 1946, 1956, 1958, 1969, 1987, 2003 թթ., երբ տեղումների քանակը կազմել է ամսական նորմայի 200-300%, ամենաչոր դեկտեմբերները դիտվել են 1911, 1947, 1961, 1980, 1995, 1999, 2004 թթ., երբ հանրապետության հովտային շրջաններում ընդհանրապես տեղումներ չեն գրանցվել:

Տեղումները հիմնականում դիտվում են ձյան տեսքով: Հյուսիս արևելյան և հարավ արևելյան տաք շրջաններում դեկտեմբերի առաջին և երկրորդ տասնօրյակում կայուն ձնածածկ չի գոյանում:

Հիմնականում գերակշռում է անդորր եղանակը, քամու մեծ արագություններ դիտվում են լեռներում և լեռնանցքներում: Առավելագույն արագությունները հասնում են մինչև 18-20 մ/վ, պոռթկումները` 23 մ/վ:

Արևափայլի տևողությունը տարածքում միջինը կազմում է 116 ժամ: Դեկտեմբերը բնուքագրվում է հաճախակի մառախուղներով: Մառախուղ առավել հաճախ դիտվում է Արարատյան դաշտում, Սյունիքում և Շիրակում:

Արարատի և Արմավիրի մարզեր, Արագածոտնի և Կոտայքի մարզերի նախալեռներ

Օդի ամսական միջին ջերմաստիճանը սպասվում է 0…-1⁰C, որը մոտ է բազմամյա միջին արժեքին: Ամսվա առաջին կեսին հնարավոր է օդի ջերմաստիճանի բարձրացում ցերեկը մինչև +8…+10⁰C, ամսվա երկրորդ կեսին օդի ջերմաստիճանի նվազում`գիշերը մինչև -20…-24<sup>0</sup>C (դիտված բազմամյա միջին բացարձակ նվազագույնը` -11…-14⁰C, միջին բացարձակ առավելագույնը` +10…+11<sup>0</sup>C): Ամսական տեղումների քանակը սպասվում է նորմային մոտ (նորման` 15…26 մմ ): Առանձին օրեր կդիտվի մառախուղ:

Շիրակի, Գեղարքունիքի մարզեր, Արագածոտնի և Կոտայքի մարզերի

լեռնային շրջաններ

Օդի ամսական միջին ջերմաստիճանը սպասվում է -5…-7⁰C, որը մոտ է բազմամյա միջին արժեքին: Ամսվա առաջին կեսին հնարավոր է օդի ջերմաստիճանի բարձրացում ցերեկը` մինչև 0…+5<sup>0</sup>C, ամսվա երկրորդ կեսին` օդի ջերմաստիճանի նվազում գիշերը մինչև -25…-30⁰C (դիտված բազմամյա միջին բացարձակ նվազագույնը` -15…-21<sup>0</sup>C, միջին բացարձակ առավելագույնը` +4…+8⁰C): Ամսական տեղումների քանակը ենթադրվում է նորմային մոտ (նորման` 18…55 մմ ): Առանձին օրեր կդիտվի մառախուղ:

Լոռու մարզ

Օդի ամսական միջին ջերմաստիճանը սպասվում է -1…-3⁰C, որը մոտ է բազմամյա միջին արժեքին: Ամսվա առաջին կեսին հնարավոր է օդի ջերմաստիճանի բարձրացում ցերեկը` մինչև +5…+10<sup>0</sup>C, ամսվա երկրորդ կեսին օդի ջերմաստիճանի նվազում` գիշերը մինչև -22…-27⁰C (դիտված բազմամյա միջին բացարձակ նվազագույնը` -16…-20<sup>0</sup>C, միջին բացարձակ առավելագույնը +11…+12<sup>0</sup>C): Ամսական տեղումների քանակը սպասվում է նորմային մոտ(նորման` 19…20 մմ):

Տավուշի մարզ

Օդի ամսական միջին ջերմաստիճանը սպասվում է 0…+2⁰C, որը մոտ է բազմամյա միջին արժեքին: Ամսվա առաջին կեսին հնարավոր է օդի ջերմաստիճանի բարձրացում ցերեկը` մինչև +8…+13<sup>0</sup>C, ամսվա երկրորդ կեսին օդի ջերմաստիճանի նվազում`գիշերը մինչև -12…-16⁰C (դիտված բազմամյա միջին բացարձակ նվազագույնը` -9…-12<sup>0</sup>C, միջին բացարձակ առավելագույնը` +14…+17⁰C): Ամսական տեղումների քանակը սպասվում է նորմային մոտ (նորման` 21…23 մմ):

Վայոց Ձորի մարզ

Օդի ամսական միջին ջերմաստիճանը սպասվում է նախալեռնային շրջաններում 0…-1⁰C, լեռնային շրջաններում` -5…-7<sup>0</sup>C, որը մոտ է բազմամյա միջին արժեքին: Ամսվա առաջին կեսին հնարավոր է օդի ջերմաստիճանի բարձրացում ցերեկը նախալեռնային շրջաններում մինչև` +8…+10⁰C, լեռնային շրջաններում` 0…+5<sup>0</sup>C, ամսվա երկրորդ կեսին օդի ջերմաստիճանի նվազում` գիշերը նախալեռնային շրջաններում մինչև` -20…-23<sup>0</sup>C, լեռնային շրջաններում` -25…-27⁰C (դիտված բազմամյա միջին բացարձակ նվազագույնը` նախալեռնային շրջաններում`-12…-13⁰C, լեռնային շրջաններում` -17…-18<sup>0</sup>C, միջին բացարձակ առավելագույնը` նախալեռնային շրջաններում +10…+11⁰C, լեռնային շրջաններում` +5…+6<sup>0</sup>C): Ամսական տեղումների քանակը սպասվում է նորմային մոտ (նորման` նախալեռնային շրջաններում 28…35 մմ, լեռնային շրջաններում 73 մմ):

Սյունիքի մարզ

Օդի ամսական միջին ջերմաստիճանը սպասվում է հովտային շրջաններում +1…+4⁰C, նախալեռնային շրջաններում` -3…-5 <sup>0</sup>C, որը մոտ է բազմամյա միջին արժեքին: Ամսվա առաջին կեսին հնարավոր է օդի ջերմաստիճանի բարձրացում ցերեկը հովտային շրջաններում մինչև` +10…+14⁰C, նախալեռնային շրջաններում` +2…+7<sup>0</sup>C, ամսվա երկրորդ կեսին օդի ջերմաստիճանի նվազում` գիշերը հովտային շրջաններում մինչև` -10…-15<sup>0</sup>C, նախալեռնային շրջաններում` -15…-20⁰C (դիտված բազմամյա միջին բացարձակ նվազագույնը` հովտային շրջաններում -6…-10<sup>0</sup>C, նախալեռնային շրջաններում -13…-20<sup>0</sup>C, միջին բացարձակ առավելագույնը` հովտային շրջաններում +15…+19⁰C, նախալեռնային շրջաններում +11…+14⁰C): Ամսական տեղումների քանակը սպասվում է նորմային մոտ (նորման` հովտային շրջաններում 15…27 մմ, նախալեռնային շրջաններում 19.,.54 մմ):

Երևան քաղաք

Օդի ամսական միջին ջերմաստիճանը սպասվում է -1…+1⁰C, որը մոտ է բազմամյա միջին արժեքին: Ամսվա առաջին կեսին հնարավոր է օդի ջերմաստիճանի բարձրացում ցերեկը մինչև +8…+10⁰C, ամսվա երկրորդ կեսին` օդի ջերմաստիճանի նվազում` գիշերը ցածրադիր մասերում մինչև -20…-22⁰C, բարձրադիր մասերում մինչև -13…-15⁰C (դիտված բազմամյա միջին բացարձակ նվազագույնը`-11…-13<sup>0</sup>C, միջին բացարձակ առավելագույնը` +10…+11⁰C): Ամսական տեղումների քանակը սպասվում է նորմային մոտ (նորման` 25մմ): Առանձին օրեր կդիտվի մառախուղ:

ՀՀ ԱԻՆ