Գրականագետ Դավիթ Գասպարյանի համոզմամբ՝ օգոստոսի 9-ը պետք է հիշատակվի որպես ստալինյան բռնաճնշումների զոհերի հիշատակի օր:
«Հայելի» ակումբում լրագրողների հետ հանդիպմանը գրականագետն այս առիթով կարծիք հայտնեց. «Եթե ցեղասպանության օր նշում ենք ապրիլի 24-ը, ապա ստալինյան բռնաճնշումների, ցեղասպանության օրը ըստ իս՝ պետք է լինի 1936-ի օգոստոսի 9-ը: Գուցե մի օր էլ դա հիշատակի օր հռչակվի: 1936-ը ձերբակալությունների, շղթաների տարի էր, 1937-1938-ը՝ զարհուրելի գնդակահարությունների: Վիճակագրություն կա, որ 57 վայրկյանը մեկ ԽՍՀՄ-ում մի մարդ էին սպանում»:
Գրականագետի հավաստմամբ՝ ստալինյան բռնաճնշումները տարածվել են ԽՍՀՄ-ի մեջ մտնող բոլոր երկրների վրա. «Ռուսաստանում կա այդ մեկ օրը, բայց մենք այդպիսի օր չունենք: Չգիտեմ՝ մեզանում դեռ կանդրադառնան թե՝ ոչ, բայց պաշտոնական հայացքով այժմ անտարբեր, պակաս, թերի վերաբերմունք ունենք»:
Գրականագետն ասաց, որ ուսումնասիրել է Բակունցի կնոջ ցուցմունքը Բակունցի վերաբերյալ: Դա եղել է վկայություն և գրվել Բակունցի արդարացման կապակցությամբ. «Նա պատմում է, որ երբ ձերբակալությունից հետո առաջին անգամ տեսակցել է Բակունցին, նա ժպտում և ասում էր՝ սա թյուրիմացություն է, և կտեսնեն, որ բան չկա, բաց կթողնեն: Երկրորդ այցելության ժամանակ Բակունցը թաշկինակը արցունքներից քամում էր: Իսկ երրորդ այցելության ժամանակ կինը տղային ևս վերցրել էր, և Բակունցը կնոջն ասել է՝ համարիր վթարից մահացել եմ, իսկ որդուն ասել էր՝ երբեք վատ չզգաս հորդ համար. հայրդ այնպիսի արարք չի գործել, որ ամաչես»:
Իրավապաշտպան, «Իրավունքի եւ ազատության կենտրոնի» նախագահ Վարդան Հարությունյանը տեղեկացրեց, որ երկու քրեական գործ է ուսումնասիրել նույն տարածաշրջանից. «Ըստ այդ գործերից մեկի՝ գյուղացին ձերբակալվել է միայն նրա համար, որ երբ ժողովին ասվել է, թե գյուղը մսի մթերման պլանը չի կատարել և գյուղացիներն իրենց անասունները պետք է տան, վերջինս նշել է՝ կարդում է խորհրդային թերթերը և տեսնում՝ «հսկայական քայլերով առաջ ենք շարժվել»:
Պարոն Հարությունյանն անդրադարձավ Թումանյանի տուն-թանգարանում «Խավարում» ցուցադրությունը չեղյալ համարելուն: Նա ասաց. «Ցուցադրությունը խափանվեց, քանի որ կոնկրետ անուններ էին հրապարակվում ցուցահանդեսին»:
Դավիթ Գասպարյանը նաև նշեց, որ ստալինյան բռնաճնշումներն իրենց արտացոլումն ունեցան նաև գրականության մեջ. «Սոլժենիցի «Գուլագ արշիպելագը» շատ կարևոր գիրք է: Դժբախտաբար ոչ կարդում են, ոչ գիտեն, մինչդեռ հզոր գիրք է ստալինյան հետապնդումների մասին: Պատահական չէ, որ Ռուսաստանում այսօր Սոլժենիցինն այլևս հարգի չէ. համարում են ՌԴ հեղինակությունը վնասող գիրք: Ուզում էին դպրոցական ծրագրերի մեջ մտցնել, բայց չմտցրին»:
Դավիթ Գասպարյանի վստահեցմամբ՝ Ռուսաստանն այսօր քայլ է անում դեպի ստալինիզմ:
Տաթև ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
