Արագածոտնի մարզի Բյուրական գյուղից ոչ հեռու գտնվող խոնարհված եկեղեցին հայտնի է Սուրբ Արտավասիկ, Արտավազիկ, Արդավասիկ անուններով: Վարկած կա, որ եկեղեցին այսպես է կոչվում ի պատիվ կառուցողի՝ Արտավազդի: Մեկ այլ պատմություն առավել ուշագրավ է եւ կապված է եկեղեցու արևելյան կողմում՝ ձորակի մյուս հատվածում գտնվող 13-րդ դարի հսկա կոթող-խաչքարի հետ: Ըստ ավանդության, այստեղ մահացած մի ճգնավոր մնում է անթաղ, և հրեշտակը նրա համար տեղ է պատրաստում՝ ասելով. «Արդ ավասիկ, երթ և ամփոփեա զայն… »: Այստեղից էլ եկեղեցու անունը`«Արտավասիկ»:
Տուֆակերտ փոքրիկ տաճարն 8-րդ դարում ունեցել է զանգակատուն. այժմ գմբեթը, թաղածածկերը փլված են, պատերը՝ «զարդարված» եկեղեցի այցելածների անուններով: Սուրբ Արտավազիկի տարածքը ժամանակին աղբի մեջ կորած էր. պատերից ներս էլ կովերն էին հանգրվանում: Բյուրականցիներն են մաքրել ու բարեկարգել տարածքը:
Սրբատեղին Մշակույթի նախարարության միջոցներով առաջին անգամ վերականգնվում է: Ամրակայման աշխատանքները մեկ ամիս է՝ ընթանում են, միայն թե եկեղեցին ամբողջությամբ վերականգնել հնարավոր չէ. ֆինանսական միջոցները բավարար չեն, եղածն են պահպանում: «Բազմաթիվ նման հուշարձաններ կան, որոնք վթարված են, եւ պետությունը չի կարողանում միջոցներ հատկացնել»,-եկեղեցի այցելած լրագրողների հետ զրույցում այսօր ասաց նախարարության Պատմության եւ մշակութային հուշարձանների պահպանության գործակալության պետ Արմեն Աբրոյանը:
1990-ականներին եկեղեցին զգալի վնասվել է կայծակի հարվածից. գմբեթը փլվել-ընկել է ձորակը, որի պռնկին գտնվում է հուշարձանը: Գմբեթավոր կառույցը դիմակայել է նաեւ հեղեղումներին, սակայն ջուրն արել է իր «սեւ գործն» ու քայքայել պատերը:
«Դժգոհ եմ, լավ չի վիճակը: Շատ ավելին պետք է տեսնեինք կատարված աշխատանքների: Հուսամ, որ մեր վերահսկողության ուժեղացմանը կգումարվի շինարարների պատասխանատվությունը, եւ արդյունք կունենանք: Հակառակ դեպքում, խիստ մեթոդների կդիմենք»,-մարզ կատարած այցն այսպես ամփոփեց Մշակույթի նախարար Արմեն Ամիրյանը: Նա տեղեկացրեց, որ պարբերաբար այցելելու է նախարարության միջոցներով վերականգնվող եկեղեցիներ եւ հետեւելու, որպեսզի գործընթացը հանրային վերահսկողության ներքո լինի:
Մանրամասն՝ տեսանյութում:
Լուիզա ՍՈՒՔԻԱՍՅԱՆ
