Ինչո՞ւ է մեզանում վերջին շրջանում մի շարք ապրանքների կտրուկ թանկացում արձանագրվում։ Գները արհեստականորեն բարձրացնում են ապրանք արտադրողներն ու վաճառողնե՞րը, թե՞ դա օբյեկտիվ երեւույթ է։
Ասենք՝ գնաձեւավորման խնդիրները տարակուսանքի մեջ են գցում մասնագետներին ողջ աշխարհում։ Չենք խոսում արդեն իշխանությունների մասին, որոնք քաղաքական հաշվարկ են կառուցում գնաճի դեմ պայքարի վրա։ Օրինակ՝ 1970-ական թվականներին համաշխարհային շուկայում նավթի սրընթաց թանկացման շրջանում ամերիկյան արտադրողներն ու վաճառողները այնպես տարվեցին ապրանքի եւ ծառայությունների գների բարձրացմամբ, որ ինֆլյացիան հասցրին տարեկան 13 տոկոսի։
Գիտնականները դիմում են հատուկ հետազոտությունների՝ ըմբռնելու համար վաճառողի առեղծվածային հոգին։ Պարզվում է, որ Իտալիայում ապրանքների եւ ծառայությունների գները վաճառողները բարձրացնում են միջինը 12 ամիսը մեկ, Բելգիայում՝ 10,2 ամիսը մեկ, Պորտուգալիայում՝ 8,5 ամիսը մեկ, Մեծ Բրիտանիայում՝ կես տարին մեկ, ԱՄՆ-ում՝ 4,3 ամիսը մեկ, Սիեռա Լեոնեում՝ 2,6 ամիսը մեկ։
Ընդհանուր առմամբ, կայուն տնտեսություն ունեցող արդյունաբերական երկրներում վաճառողները բարձրացնում են գներն ավելի հազվադեպ, քան բարձր ինֆլյացիայով զարգացող երկրներում։ Ցավոք, Հայաստանում այդօրինակ հետազոտություններ չեն անցկացվել։
Այնուամենայնիվ անչափ հետաքրքիր է տեսնել, թե ինչու են ընդհանրապես վաճառողներն ու արտադրողները բարձրացնում գներն այդչափ հաճախակի։
Կարեն Նահապետյան
Հոդվածն ամբողջությամբ կարդացեք «Հայոց Աշխարհ» օրաթերթի այսօրվա համարում
